Uluslararası bir araştırma ekibi, üç Neandertal ve iki Denisova insanının Y kromozomunun genetik dizisini belirlemeyi başardı. Bulgular, modern insanlarla diğer tarihi insan türleri arasındaki ilişkilere ışık tuttu ve ilk modern insanlardan Neandertallere yönelik gen akışına dair kanıt sağladı.
Yeni araştırma, bu gen akışının Neandertallerdeki Y kromozomunun yerini tamamen modern insandaki benzerine bırakmasıyla sonuçlandığını gösterdi.
Yeterli miktarda DNA içeren iyi korunmuş numunelerin tamamen dişi bireylere ait olması, şimdiye dek Neandertal ve Denisova insanlarına ait Y kromozomunun karşılaştırmalı araştırılmasına imkan tanımamıştı. Y kromozomu yalnızca babadan erkek çocuğa aktarılan kendine has kalıtımıyla önem kazanıyor. Yalnızca anneden çocuklarına aktarılan mitokondriyal DNA gibi Y kromozomu da insan tarihine ışık tutmada son derece değerli.
Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar, kemik ve diş kalıntılarına bulaşan çok miktardaki mikrobiyal DNA’dan Y kromozomunun parçalarını yakalayarak bir araya getiren yeni bir yöntem geliştirdi. Ekip bu yöntemi kullanarak üç Neandertal, iki Denisova erkeğinin Y kromozomlarını yeniden oluşturmayı başardı.
İki eski insan türünün Y kromozomlarını hem birbirleriyle hem de bugün yaşayan insanlardakiyle kıyaslayan bilim insanları, Neandertallerde bu kromozomun Denisova insanındakinden çok modern insandakine benzediğini ortaya koydu.
Hakemli bilim dergisi Science’de yayımlanan makalenin başyazarı Martin Petr şunları ifade etti:
Bu bizim için çok şaşırtıcıydı. Otozomal DNA çalışmalarından Neandertal ve Denisova insanlarının yakın akraba olduğunu ve bugün yaşayan insanların daha uzak kuzenleri olduklarını biliyoruz. Verilere bakmadan önce, Y kromozomlarının da benzer bir tablo ortaya koymasını bekliyorduk.
Modern insanın Afrika dışına göç etmesinin hemen ardından, 70 ila 50 bin yıl önce Neandertallerle melezleştiği ve bu nedenle Afrika kökenli olmayan tüm insanların belli oranda Neandertal DNA’sı taşıdığı biliniyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Y kromozomu dizileriyse Afrika dışına yönelik başlıca göç öncesinde, Neandertal ve modern insanların karşılaşarak gen değiş tokuşu yaptığına işaret ediyor. Çünkü hesaplamalar değiş tokuşun kesinlikle 100 bin yıldan daha eski olduğu ve 370 bin yıl önceye uzanabileceğini gösteriyor. Bu sonuç, modern insanların yakın akrabası bazı popülasyonların bu zaman dilimi içerisinde çoktan Afrika dışına, Avrasya’ya ulaşmış olma ihtimalini gündeme getiriyor.
Zira söz konusu melezleşme, modern insanın Y kromozomunun Neandertallerdekinin yerini almasıyla sonuçlanmış gibi görünüyor. Daha önceki başka bir çalışm, modern insanın mitokondriyal DNA’sının da benzer şekilde Neandertallerdekinin yerine geçtiği sonucuna varmıştı.
Neandertallerde hem mitokondri DNA’sının hem de Y kromozomunun tamamen değişmesi başlangıçta kafa karıştırıcıydı çünkü böylesi yerine geçmelerin yalnızca tesadüfen meydana gelmesi neredeyse imkansız.
Petr konuyla ilgili şu açıklamalarda buludnu:
Y kromozomunun üreme verimliliğindeki rolü göz önünde tutulursa Neandertallerin Y kromozomlarının evrimsel uyum başarısı düşük olabilir. Ve bunun, modern insanların Y kromozomu lehine bir doğal seçilime yol açtığını, nihayetinde de diğerlerinin yerini almasını sağladığını tahmin ediyoruz.
Çalışmanın yazarlarından Janet Kelso ise bu hipotezin yakın gelecekte daha iyi sınanabileceğini söyledi:
Hipoteze konu olan bu gen akışı olayından önce yaşamış Neandertallerin Y kromozomu dizilerini elde edebilirsek onlarda orijinal Neandertal Y kromozomunu görebileceğimizi düşünüyoruz. Bu nedenle modern insanlardan çok Denisova insanlarınınkine benzer olacaktır.
Max Planck Enstitüler Topluluğu
Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız
