215 milyon yıl önce gerçekleşen bir kitlesel yok oluşu karmaşık hesaplamalarla analiz eden ABD’li araştırmacılari, bu yok oluşun nedeninin daha önce düşünüldüğü gibi bir göktaşı ya da iklim değişikliği olmadığını gösterdi.

Rhode Island Üniversitesi’nden (URI) bilim insanları yok oluşun hızla gerçekleşmediğini ve geniş yelpazede pek çok türün ortadan kalkmasının tek bir felaketle bağlantılı olmadığı sonucuna ulaştı.

ABD’nin Arizona eyaletindeki Petrified Forest Ulusal Parkı’nda yer alan ve 227 ila 205 milyon yıl önce arasında tarihlenen çökelti tabakalarındaki paleontolojik saha çalışmalarını temel alan araştırma, hakemli bilim dergisi Geology’de yayımlandı.

Yüksek lisans öğrencisi Reilly Hayes’in öncülük ettiği çalışmanın konusu, Triyas - Jura (Dönemi) Yok Oluşu’ydu. Üniversitenin yerbilimleri profesörlerinden David Fastovsky’e göre bu konu, daha önce tatmin edici biçimde analiz edilmemişti.

Bazı araştırmacılar, bu yok oluşun 215,5 milyon yıl önce Dünya’ya çarpan ve arkasında bugünkü Kanada’nın Quebec eyaletinde iki bin kilometre karelik bir göl bırakan göktaşı nedeniyle gerçekleştiğini düşünüyordu. Bazılarıysa bu yok oluşun aynı zaman dilimindeki daha sıcak ve kuru iklimle bağlantılı olduğunu öne sürüyordu.

Fastovsky, “Önceki hipotezler çok belirsiz duruyor çünkü daha önce kimse bu probleme ya da herhangi başka bir kitlesel yok oluş problemine bizimki gibi sayısal bir yöntemle yaklaşmamıştı” dedi ve ekledi:

Sonunda, ne göktaşı çarpmasının ne de iklim değişikliğinin yok oluşla alakalı olmadığı sonucuna vardık ve bu yok oluş kesinlikle tanımlandığı gibi birdenbire ve eş zamanlı gerçekleşmedi.

Yerbilimci ayrıca, bu olayın aslında farklı jeolojik dönemlere yayıldığını ve uzun sürdüğünü ifade etti.

Araştırmacılara göre Triyas - Jura Yok Oluşu, sayısal yöntemlerin uygulanması için en uygun adaydı. Çünkü söz konusu ulusal parkta bu döneme ait zırhlı aetozorlardan timsah benzeri çiftyaşamlılara kadar geniş bir omurgalı tür çeşitliliği gözlemlenebiliyordu.

Ekip, bu sahalarda daha önce keşfedilen fosillerin kayaçlardaki yerini yeniden belirledi ve yaşlarını da bulundukları tabakalara dayanarak hassas şekilde saptadı. Bunun ardından üniversitenin istatistik profesörlerinden Gavino Puggioni’nin yardımıyla farklı hayvan türlerinin muhtemel yok oluş tarihlerini olasılığa dayalı olarak hesaplayan yeni bir yöntem geliştirildi.

Önceki araştırmalar göktaşının 215,5 milyon yıl önce çarptığını ve iklimin de iklim 3 ila 5 milyon yıl sonra değiştiğini öne sürüyordu. Yeni araştırma ise yok oluşların 222 ila 212 milyon yıl önce, daha geniş bir periyotta yaşandığını ortaya koydu.

Yani bazı türler, göktaşı düşmeden 6 milyon yıl önce çoktan ortadan kalkmış, bazıları da iklim değişikliğinin erken aşamalarında yok olmuştu. Bu da araştırmacılara önceki hipotezlerin geçersizliğini gösterdi.

Araştırmacılara göre, yok oluşlar bu olaylardan bağımsız gerçekleşirken bunlara sebep olduğu bilinen başka bir olay da bulunmuyor.

Bilim insanları bu sayısal hesaplama yöntemlerinin diğer kitlesel yok oluşlara uygulanmasının zor olduğunu düşünüyor. Çünkü ya aynı derecede zengin fosil verileri bulunmuyor ya da radyometrik tarihleme yöntemleri bu jeolojik çağların tabakalarının bulunduğu sahalarda benzer hassasiyetle uygulanamıyor.

Rhode Island Üniversitesi (URI)

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız