Yüksek yoğunluklu askeri sonarların mavi balinaların beslenme alışkanlıkları üzerinde büyük etkisi olabileceği ortaya çıktı. 

Nesli tükenmekte olan mavi balinaların davranışlarının incelendiği beş yıllık bir proje yürüten bilim insanları, balinaların büyük bir çoğunluğunun bir sonarla karşı karşıya geldiğinde kril yemeyi derhal 
bıraktığını ve pek çoğunun bölgeyi terk ettiğini gözlemledi. 

Projenin lideri Kaliforniya Üniversitesi’nden Dr. Brandon Southall, “Mavi balinaların sonara maruz kaldıklarında ortak davranışsal tepkilerinin ne olduğunu daha iyi anlamak istedik” dedi. 

Sonar sistemlerde kullanılan akustik frekanslar çok düşükten (subsonik) son derece yükseğe (ultrasonik) kadar çeşitlilik gösteriyor. Bazı sonar sistemlerin deniz canlılarının sesle yer belirlemelerini, beslenme ve çiftleşmelerini engellediği ayrıca balinaların kıyıya vurmasıyla da bağlantılı olduğu düşünülüyor. 

Dr. Southall ve 14 meslektaşı balinaların davranışlarını kaydetmek için balinalara sensör yerleştirdi. Balinaların dev cüsselerine rağmen küçük şişme bir botun içindeki bilim insanlarının bu hayvanlara beş metreden daha az bir mesafede yaklaşarak izleme cihazlarını taktıklarını belirten Dr. Southall, bu cihazlarla hayvanların sudaki derinliklerini, hareketlerini ve seslerini kaydedip aktarabildiklerini vurguladı. 

Dr. Southall şunları söyledi:

“Okyanus büyük bir yer. Gezegendeki en büyük hayvanları bile kaçırmak ve kaybetmek kolay olabiliyor. Ama bu hayvanlar çok büyükler ve suyu çok yükseğe fışkırtıyorlar. Aslında izlemesi en kolay deniz memeleri arasındalar.”

Ekip beş yıl içinde balinaların 42 sonar testine verdikleri tepkileri kaydetti. Araştırmanın sonuçlarına göre derinlere dalan balinaların büyük bir çoğunluğu sonar sinyaller başladığında beslenmeyi kesti. Bununla birlikte beslenmeyi kesen hayvanlardan bazıları sonar vericiden uzaklaşmaya başladı. Ancak çoğu, sonar sinyallerin durmasının hemen ardından beslenmeye devam etti. 

Öte yandan yüzeye yakın yüzen balinalar ise genellikle sonar yüksek sesli ve yakınlarda olsa bile bir tepki göstermedi. 

Araştırmanın bulgularının Journal of Experimental Biology adlı hakemli bilim dergisinde yayımlanmasının ardından konuyu değerlendiren Dr. Southall, balinaların tepkilerinin farklı olmasından dolayı şaşkınlık yaşadığını belirtti. Dr. Southall şunları söyledi:

“Bazı balinalar ses zor zar duyulabilirken tepki verirken diğerleri görünüşe göre bunu duymazdan geldiler ve çok yüksek seste beslenmeye devam ettiler.”

Dr. Southall ayrıca, mavi balinaların kril arayışı içinde oldukları dönemlerde askeri bölgelerdeki sonar seviyelerini azaltmanın, hayvanlar üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirgeyeceğine dikkat çekti. 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

https://www.independent.co.uk/news/science/

Independent Türkçe için çeviren: Sezin Bala