Koronavirüs, tüm dünyaya korku ve endişe yayıyor. Ancak savunmasız bir grup olan çocuklara büyük ölçüde dokunmasa da orta yaşlı ve yaşlı yetişkinler için büyük tehdit arz ediyor, özellikle de erkekler için.
Bu hafta, Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) bugüne kadarki en büyük koronavirüs analizini yayımladı. Erkek ve kadınlar kabaca eşit oranda enfekte olsa da erkekler arasındaki ölüm oranının yüzde 2,8, kadınlarda ise 1,7’de olduğu tespit edildi.
Erkekler koronavirüslerin yol açtığı Sars ve Mers salgınlarından da orantısız etkilenmişti. The Annals of Internal Medicine adlı dergide yayımlanan bir makaleye göre 2003’te Hong Kong’ta erkeklere göre daha fazla kadın enfekte olmuştu ama erkekler arasındaki ölüm oranı kadınlara göre yüzde 50 fazlaydı.
The New York Times’da yer alan habere göre bilim insanları, mevcut salgında biyolojik ya da yaşam tarzıyla ilgili bazı faktörlerin erkeklerin aleyhinde olabileceğini söylüyor.
Buna göre enfeksiyonlara bağışıklık geliştirmede erkekler daha zayıf.
Johns Hopkins Bloomberg Kamu Sağlığı Okulu’nda aşılama ve viral enfeksiyonlarda cinsiyet farklılığı üzerine çalışan Sabra Klein “Bu, birçok solunum yolu enfeksiyonunda gördüğümüz bir yapı; erkekler daha kötü sonuçlarla karşılaşabiliyor” dedi ve ekledi:
Bunu diğer virüslerde de görüyoruz. Kadınlar daha iyi savaşıyor.
Ulusal Sağlık Enstitüsü Kadın Sağlığı Araştırmaları Ofisi Müdürü Janine Clayton da “Kadınların bağışıklık sisteminde daha verimli bir şey var dedi” dedi.
Ancak Clayton, bunun da ağır bir bedeli olduğunu söyledi: Kadınlar, bağışıklık sisteminin aşırı yüklenip vücudun kendi organlarına ve dokularına saldırdığı romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün hastalıklara karşı çok daha hassas.
Clayton, otoimmün hastalığı olanların neredeyse yüzde 80’inin kadın olduğunu da sözlerine ekledi.
Türkiye ve dünyadan Süper Ay manzaraları
Uzmanlar, kadınların neden daha güçlü bağışıklık tepkilerine sahip olduğunun tam anlamıyla bilinmediğine ve araştırmaların hâlâ erken aşamada olduğuna dikkat çekiyor.
Bir hipoteze göre kadınların daha güçlü bağışıklık sistemleri, hastalıklara karşı koruma sağlayan anne sütünden antikor emen bebeğe hayatta kalma avantajı sağlıyor.
Bağışıklıkta rol oynadığı görülen östrojenin yanı sıra kadınların bağışıklıkla ilgili genler içeren iki X kromozomu taşıması gibi bir dizi biyolojik faktör bundan sorumlu olabilir.
Farelerde yapılan Sars koronavirüsü deneyleri erkeklerin dişilere göre enfeksiyona daha duyarlı olduğunu ve yaşla birlikte dengesizliğin de arttığını ortaya koydu.
Erkek farelerin daha düşük bağışıklık yanıtına sahip olduğu ve virüsü vücutlarından daha yavaş attığı görüldü. Çalışmanın baş yazarı, Iowa Üniversitesi mikrobiyoloji profesörü Stanley Parlmen, erkek farkelerin akciğerlerinin daha çok zarar gördüğünü ve daha yüksek ölüm oranına sahip olduğunu söyledi.
Araştırmacılar enfekte dişilerde östrojeni engellediğinde veya yumurtalıklarını çıkardığında onların ölme olasılıkları da arttı ama erkek farelerde testosteronu bloke etmek fark yaratmadı. Bu da östrojenin koruyucu bir rol oynabileceğini gösterdi.
Öte yandan Perlman deneyle ilgili şunları söyledi:
İnsanlarda olanın abartılı bir modeli bu. Erkek ve kadınlar arasındaki farkın hemen anlaşılması zor ama farelerde o kadar da zor değil.
Öte yandan bazı toplumlarda cinsiyete göre farklılık gösteren sağlık davranışları da enfeksiyonlara karşı tamamen farklı tepkilerde de rol oynayabilir.
Dünyada en çok sigara içen kişi Çin’de bulunuyor: 316 milyon. Bu rakam, dünyadaki sigara içicilerinin neredeyse üçte biri ve dünya çapında tütün tüketiminin yüzde 40’ı. Ancak, Çinli erkeklerin yarıdan fazlası sigara içerken bu oran Çinli kadınların yüzde 2’den sadece biraz fazlasını oluşturuyor.
Çinli erkekler ayrıca, her ikisi de koronavirüs enfeksiyonu sonrası komplikasyon riskini artıran Tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon oranlarına da sahip. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı oranları Çinli erkekler arasında kadınların neredeyse iki katı.
Amerika Birleşik Devletleri’nde kadınlar sağlık hizmetlerine başvurmada erkeklerden daha proaktif ve bazı küçük araştırmalar bu genellemenin ABD üniversitelerindeki Çinli öğrenciler için de geçerli olduğunu gösteriyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bunun yanı sıra Yale Üniversitesi’nde immünoloji profesörü Akiko Iwasaki, erkeklerin “yanlış bir güvenlik hissine” kapılabileceğini de söyledi.
Klein’e göre de bazı çalışmalar, erkeklerin ellerini yıkama veya sabun kullanmaya kadınlardan daha az yatkın olduğunu gösteriyor.
Öte yandan ContagionLive’in aktardığına göre hamile kadınların, bağışıklık sisteminin etkinliğinin azalması yüzünden, şiddetli zatürre ve solunum yolu enfeksiyonuna yakalanma riski de yüksek.
Bazı durumlarda solunum yolu enfeksiyonları doğum komplikasyonlarına da yol açabiliyor. Ayrıca Influenza teşhisiyle hastaneye yatırılan hamile kadınlarda daha yüksek bir erken doğum oranı görüldüğü belirtiliyor.
Independent Türkçe, The New York Times, Contagion Live
