Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi, önceki gün istifasını sundu. Meclis, başbakanın istifasını kabul etti.
Ancak Irak’ta yine de tansiyon düşmedi. İşsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmeti yetersizliğini gerekçesiyle başlayan protestolar devam ediyor.
Irak’ın Kerbela ve Necef kentleri başta olmak üzere sokaklara çıkan göstericiler, eylemlerini sürdürürken siyasi kulisler ise hareketlendi.
Özellikle İran'ın ülkedeki etkinliği ve Tahran destekli milis grupların, faaliyetleri tepki çekiyor.
İran’ın dini lideri Ali Hameney ve Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin posterleri gösterilerde defalarca yakıldı.
Ülkede geniş bir tabana sahip Şii lider Mukteda es-Sadr, grup olarak kurulacak yeni hükümette yer almayacaklarını duyurdu.
Eski Irak Kürdistan Bölgesi (IKB) Başkanı Mesut Barzani de önceki gün yaptığı açıklamada, değişimde tüm bileşenlerin haklarının garanti altına alınması gerektiği uyarısı yaptı.
Başbakanlık için isim belirleme toplantıları başladı
Doğal olarak şimdiden başbakanlık için bazı isimler dillendirilmeye başlandı.
Şii gruplar, bu amaçla ilk toplantılarını yaptı. İstifa sonrası Şii parti temsilcileri, Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar el-Hekim’in evinde toplandı.
Toplantıya Fetih Koalisyonu’ndan Hadi el-Amiri, Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki ve birçok Şii temsilci katıldı.
Toplantıda, Yüksek Öğretim Bakanı Kusay es-Süheyl, eski Necef Valisi Adan Zurfi, Şii siyasetçi İzzet Şahbender, Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Ali Şükrü, eski Spor ve Gençlik Bakanı Abdulhüseyin Abtan ve General Abdulvahap Saadi’nin başbakanlık için isimlerinin dillendirildiği iddia edildi.
Göstericilerin büyük bölümünce benimsenen Saadi'nin Bağdat'ta sokağa inerek halkla sohbet ettiği görüntüler sık sık sosyal medyada paylaşılıyor.
Ancak Tahran’ın “ABD’ye yakın olmakla” suçladığı Saadi’ye sıcak bakmadığı biliniyor.
Öte yandan parlamentodan 116 milletvekili yeni başbakanın "sadece Irak vatandaşlığına sahip, partili olmayan, göstericilerce desteklenen ve 2003 sonrası hiçbir siyasi görevde bulunmayan bir isim olması" yönündeki bildirinin altına imza attığı ve söz konusu imzaların Meclis Başkanlık Divanı'na teslim edildiği belirtildi.
Birileri başbakanlık hesabı yaparken, Irak sokaklarındaki öfke dalgası büyüyor. Bu manzara Irak’ın geleceği açısında endişe verici olarak görülüyor.
“İran konsoloslukları ve Hamaney’in posterlerinin yakılması her şeyi özetliyor"
Konuyu Independent Türkçe’ye değerlendiren Irak Parlamentosu eski üyesi Dr. Ömer Abdulsettar, başbakanın istifasının siyasi taraflar arasında yeni bir çatışmaya neden olacağını söyledi.
Abdulsettar’a göre gösterilerin devam etmesinin başlıca nedenlerinden biri dış etkenler.
“İran dışarı” sloganının her şeyi özetlediği kaydeden Abdulsettar, “Necef ve Kerbela’da İran konsoloslukları ve Hamaney’in posterlerinin yakılması her şeyi özetliyor. Bunun anlamı göstericilerin Abdulmehdi veya hükümet ile bir sorunları yok. Onların sorunu Kasım Süleymani gibi dış faktörler. Gösterilerin devam etmesinin nedeni budur. Protestocular ne İran’ın ne de ABD’nin Irak’ta hegomonya kurmasını istemiyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
Gerilim ortamının krize, krizin de patlama derecesine geldiğini ve etnik gruplar arasında silahlı çatışmaların yaşanmasından endişe ettiklerini aktaran Abdulsettar, Abdulmehdi’nin istifasının bu olasılığı azalttığını söyledi.
Başbakanın istifasının siyasi taraflar arasında yeni bir çatışmaya neden olacağını vurgulayan Abdulsettar’a göre, başbakanlık seçiminde eskisi gibi İran’ın etkisinin olmadığı bir ortamda olacak.
Sairun Koalisyonu lideri Mukteda Sadr ve Bedir Örgütü lideri Hadi Amiri’nin hükümet karşıtı tutumunun yanı sıra anayasa da karşı olduklarını ifade eden Abdulsettar, devamında şu ifadeleri kullandı:
“Bunlar anayasaya karşı hareketler. Şu anki hükümet de onlar için anayasal olarak kabul edilmiyor. Sadr’ın Irak siyasetine girmeme kararının anlamı şudur; Acaba Sadr ile Bedir arasındaki ittifak sona mı erdi, ya da Sadr-Bedir kitlesinden daha büyük bir kitlenin oluşacağına işaret midir? Belki de içerisinde Şii, Sünni ve diğerlerinin de olduğu daha büyük bir kitle kurulacak. Belki de bir başbakan getirecekler ve belki de bu kez hükümet, 2018’den bu yana olanın aksine anayasaya muvafık kalacak.”
“Sadr ne hükümeti ne de göstericileri terk ediyor”
Iraklı gazeteci Ömer el-Cenabi ise Abdulmehdi hükümetinin göstericilere yönelik şiddeti görmezden geldiğini ve başbakanın istifasının protestoların doğal bir sonucu olduğunu savunuyor.
Gösterilerin 2003’ten beri Irak’ın egemenliğini sekteye uğratan ve ülkeyi bilinmezliğe sürükleyen iktidardaki sınıflaşmayı ortadan kaldırmak için yapıldığını ifade eden el-Cenabi şöyle konuştu:
“İnsanlar, cinayet, tehcir, yoksulluk, hizmetlerin eksikliği gibi koşullardan usanmış durumda. Bu protestolardan önce 2011 yılında Iraklılar siyasi durumun düzeltilmesi için sokağa çıkmış ve gösteriler 1,5 yıldan fazla sürmüştü. Ancak bu gösteriler şiddetle bastırıldı ve kapsamlı bir değişim sağlanamadı.”
Cenabi, Sadr’ın hükümet karşıtlığında samimi olmadığını ve dini ile siyaseti bir birine karıştırdığı iddiasında.
Gerekçesini de parlamentoda 54 ve hükümette kendisine verilen bakanlıklara bağlayan Cenabi, “Sadr, açıklamalarıyla göstericilere iradesini dayatmaya çalışıyor. Özellikle Bağdat’ın ortasındaki Tahrir Meydanı başta olmak üzere sahadaki bazı göstericilerin kendisinin pankartlarını açtığını ve lehine sloganlar attığını ortaya koyarsak, Sadr’ın siyasi harekete devam etme niyetinde olduğunu görebiliriz. Geçtiğimiz yıllardaki tecrübelerimiz bize gösteriyor ki Sadr ne göstericileri ne de gelecek hükümeti terk ediyor” şeklinde konuştu.
“Silahlı aşiretten olan göstericiler ile milisler arasında çatışma yaşanabilir”
Bazı ülkelerin İran aracılığıyla yıllardan beri Irak’ta hegomonya kurmaya çalıştığını dile getiren el-Cenabi, İran’ın, Irak’taki askeri, siyasi ve güvenlik nüfuzuna dikkati çekti.
İktidardaki siyasal sınıflaşmanın henüz ortadan kalkmadığını ve Abdulmehdi’nin yerine geçecek ismin de buna göre seçilmesinin göstericileri kışkırtacağını anlatan el-Cenabi, devamında şu ifadeleri kullandı:
“Protestoculara şiddetli müdahalenin devam etmesinden, bundan dolayı da çoğu silahlı aşiretten olan göstericilerle dış destekli milisler arasında çatışma çıkmasından endişe ediliyor. Bu çatışma tabi ki Irak’ta “üçüncü taraf” denilen güçlü aktörlerin çıkarına olacaktır. Irak’ta özellikle BM Güvenlik Konseyi olmak üzere uluslararası bir müdahale olmazsa, “üçüncü taraf” siyaseti kendi sınıfının çıkarları doğrultusunda kullanmaya devam eder ve iktidarda böyle kalırlarsa Irak’ta güvenliğin sağlanması çok zor olur.”
© The Independentturkish
