İspanya'da aşırı-sağcı Vox nasıl ana akım parti haline geldi?

Analiz: Katalonya'nın bağımsızlığına ve Francisco Franco'nun mezarından çıkarılmasına karşı yürüttükleri güçlü muhalefet, partinin seçimlerde aldığı desteğin artmasına yardımcı olmuş görünüyor

İspanyol aşırı-sağcı Vox partisinin destekçileri, pazar gecesi Madrid'deki parti merkezinin dışında yapılan kutlamalarda bayrak sallıyor (AFP)

Sadece bir yıl kadar önce bir grup tuhaf aşırılıkçı diye ciddiye alınmayan Vox'u eleştirenler, herhangi bir aşırı sağ parti bulunmamasıyla uzun süredir övünen ülkede Vox'un siyasi açıdan marjinal kalacağında ısrarcıydı.

Ne var ki pazartesi günü İspanyollar, Vox'un 52 milletvekiliyle İspanya parlamentosunun alt meclisi Temsilciler Kongresi'nde en büyük üçüncü parti olmasıyla gerçekliğin önemini kavradı.

Yorumculara göre, siyasi bir sürpriz yaratan sonuçlar küresel ve yerel faktörlerin bir bileşkesiyle ve biraz da şans eseriyle meydana geldi.

İspanya’nın siyaseten kanayan yarası Katalonya, baskın etken oldu.

Geçen ay, ayrılıkçı 9 Katalan liderin başarısızlığa uğrayan bağımsızlık hamlesindeki rolleri nedeniyle 13 yıla kadar hapis cezası alması, Barcelona ve ötesinde haftalarca süren protestoları ateşlemişti.

Kurulduğu günden bu yana Vox, Katalan ayrılıkçılığına karşı şahin bir siyaset izlemiş, hatta nihayetinde hapse giren 9 siyasetçi ve toplumsal lider aleyhinde kendi özel soruşturmasını yürütmüştü.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Vox ayrılıkçı partilerin yasa dışı ilan edilmesini ve Avrupa'nın en özerkleşmiş ülkesi İspanya'da merkezi hükümete geri dönülmesini savunuyor.

Vox devrimine en büyük katkıyı İspanya'dan kopmak isteyen ayrılıkçı çabalara karşı verilen tepkilerden esinlenen ve yükselişte olan İspanyol milliyetçiliği sağladı.

Barcelona sokakları geçen ay bir savaş alanı haline geldiğinde, geçici Sosyalist hükümet kimilerine müdahale edemeyecek gibi -ya da isteksiz- görünmüştü.

Vox, aksine, hükümeti bir kez daha doğrudan yönetime geçmeye çağırmıştı.

Vox lideri Santiago Abascal, geçen yılki bir röportajda bana, “Katalonya'ya dair pozisyonumuzu ortaya koyduktan sonra, büyümeye başladık” demişti.

Şimdi dönüp baktığımda, bu kahince bir yorum gibi görünüyor.

Barcelona'da çatışmalar sürerken, vekaleten başbakanlığı yürüten Sosyalist Pedro Sanchez de, İspanya'nın merhum diktatörü General Francisco Franco'nun naaşını Madrid'in hemen dışındaki dev anıt mezardan kaldırıp İspanya'nın başkentinde, merhum eşi Carmen Polo'nun yanına tekrar defnetmek için atlatması gereken yasal bariyerleri aşmayı nihayet başarmıştı.

Sanchez, Franco'nun devasa anıt mezarının diktatörlüğü yücelttiğini ve naaşının buradan kaldırılmasının 80 sene önce 1939'da sona eren iç savaşın hala iltihaplanan yaralarının iyileşmesine yardımcı olabileceğini söylemişti.

Bunun aksine, eleştirenler, Franco’nun canlı yayında bir merasimle mezarından çıkarılmasının yalnızca diktatör için harika bir reklam olduğunu söyledi.

Abascal, İspanya’nın geçmişe değil geleceğe bakması gerektiğini söyleyerek mezardan çıkarma çalışmalarını kamuoyu önünde kınayan tek politikacıydı.

Gazeteci ve İspanyol sağına ilişkin "Biz Faşist Değiliz" (We Are Not Fascists) adlı kitabın yazarı Emilia Landaluce, "geleneksel" seçmenlerin Franco'nun mezarından çıkarılması konusundaki genel sessizlik karşısında hayal kırıklığına uğradığını söyledi.

Halk Partisi ve Ciudadanos gibi geleneksel partilerin seçmenleri, liderlerinin hiçbir şey söylememesi nedeniyle ihanete uğramış hissetti. Onlar Franco'nun mezardan çıkarılmasına karşıydı. Sadece Abascal düşüncelerini açıkça söyledi.

Daha derine inmek gerekirse, Barcelona Üniversitesi'nden anayasa hukuku profesörü Xavier Arbos, Vox'un giderek daha fazla İspanyolu kapsayan küreselleşme karşıtı tepkiden beslendiğine inanıyor.

Tıpkı ABD'de Trump'la, Britanya'da da Brexit'le olduğu gibi, açıkça İspanya'da da küreselleşme çağında siyasal sistemin dışında kaldığını hisseden İspanyollar mevcut. Ana akım muhafazakar Halk Partisi ve Ciudadanos tarafından temsil edildiklerini hissetmiyorlar, dolayısıyla Vox'a yöneldiler. Vox bir aidiyet duygusu geliştirdi. Sosyalistlerin popüler olduğu işçi sınıfı bölgelerinden ve üst sınıfın yaşadığı bölgelerden daha fazla koltuk kazandıklarına bakılırsa sınıflar ötesi hareket ettiklerini de görebilirsiniz.

Arbos, İspanya'nın da, tıpkı İtalya ve Fransa gibi, sağ popülizmin ana akım haline geldiği Avrupa ülkelerine katıldığına inanıyor.

 

 

Vox partisi üyeleri İspanya'nın kırmızı ve altın sarısı renklerinde, Espana Viva (İspanya Yaşıyor) yazılı bileklikler takıyor.

Bileklikler, Vox'un ulus, egemenlik gibi değerleriyle ve İspanyol hayat tarzının avlanmak ya da boğa güreşi gibi çeşitli sembolleriyle duygudaşlık kuran İspanyol sağcıları için bir çeşit moda sembolü haline geldi.

Parti rengi olarak yeşili seçmeleri de boşuna değil, kır yaşamını ya da birçok Vox seçmenin kalbinde yer eden yeşil alanları simgeliyor.

Parti nisan ayında yapılan ve sonuçsuz kalan genel seçimlerde 24 koltuk kazanarak kabuğunu kırdıktan sonra, parti liderliği bir "nomalleşme" süreci başlattı.

Partiden bir isim, "İnsanların bizden korkmasını, bizi 'kötü bir parti' olarak görmesini daha fazla istemiyorduk. Yalnızca herhangi bir siyasi parti gibi görülmek istedik” demişti.

Analistler, Vox'un bugüne kadar siyasal açıdan kabul etmesi zor şeyleri söylemekten çekinmeyen bir bakış açısını temsil ettiğine inanıyor. Ulusal bayraktan sakınılan uzun yılların sonunda, partinin İspanyol bayrağını pervasızca ve sürekli kullanması bunun bir simgesi gibi görünüyor.

Daha tartışmalı bir konuysa, Vox'un aile içi şiddet mağdurlarını korumak için getirilen toplumsal cinsiyet yasalarını eleştirip, bunların adaletsiz biçimde kadın yanlısı olduğunu iddia etmesi.

Landaluce konuya ilişkin, “Bu, solun politik doğruculuğunun popülist reddiyesidir” demişti.

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world/europe

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU