Hepimiz aslında ev hizmetlerinde birer çalışanız.
Temizlik, yemek yapma, çamaşır, ütü, alışveriş, bahçe işleri gibi gündelik işleri günlük rutinimizde yaparız.
Kimimiz de bu ve benzeri işler için bir çalışanla anlaşır ve yardım alırız.
İşte ev hizmetleri sigortalılığı burada devreye girer.
Eskiden uygulama ve yasalarda eksik kalan bu çalışanların sigortalılığı, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) 1 Nisan 2015 tarihinde yayımladığı Ev Hizmetlerinde 5510 Sayılı Kanun'un Ek-9'uncu maddesi kapsamında, Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğ ile kapsama alındı.
EK-9 kapsamında ev hizmetlerinde sigortalı olabilecekler kimler?
SGK'nın yayımladığı tebliğ, genel yazılar ve görüşlerden anlaşılacağı üzere, ev hizmetleri; ev içerisinde yaşayanlar tarafından yapılabilecek temizlik, ütü, yemek yapma, çamaşır, bulaşık yıkama, alışveriş ve bahçe işleri ile çocuk, yaşlı veya özel bakıma ihtiyacı olan kişilerin bakım işlerinin ev halkı dışındaki bireyler tarafından yapılması demektir.
"Ev hizmeti", aralarında aile bağı olup olmadığına bakılmaksızın bireylerin içinde yaşadığı yapı ile bu yapının garaj, depo ve bahçe gibi bölüm ve eklentilerini de kapsar.
Çocuk, yaşlı veya özel bakım işi nedeniyle ev hizmeti kapsamında sigortalı sayılanların bu işi kendi evinde ya da hastanede yapmaları halinde, bu yerler de evin bölüm ve eklentisi olarak değerlendirilecektir.
Evde yaşayanları alışverişe veya gezmeye götüren, boş zamanını evin bölüm ve eklentilerinde geçiren kişilerin şoförlük hizmeti de ev hizmeti sayılacaktır.
En önemli ayrıntı ise, çalışan kişinin hizmeti yapacağı yerde ikamet etmemesidir.
Ev hizmetlerinde sigortalılık işlemleri nasıl yapılır?
Bu konu, çalışma gün sayısına göre ikiye ayrılır:
1. Ay içerisinde 10 günden az çalışanlar:
- Bu durumda, çalıştıran kişiler (işveren sıfatı almadan) e-Devlet üzerinden Ev Hizmetleri sekmesini kullanarak bildirim yapabilir.
- Çalıştıran kişi, yalnızca yüzde 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi öder. Çalışan kişi isterse, bir sonraki ayın sonuna kadar uzun vadeli sigorta ve GSS primlerini kendisi ödeyebilir.
- Ev hizmetlerinde 10 günden az süreyle yabancı uyruklu sigortalı çalıştırılamaz. Tespit edilmesi durumunda idari para cezası uygulanır ve çalışma gün sayısı 30 gün olarak değerlendirilir.
2. Ay içerisinde 10 günden fazla çalışanlar:
- Bu durumda, çalıştıran kişi işveren sıfatı kazanır ve SGK'nın kolay işverenlik sistemi üzerinden işlem görür.
- Sistem, otomatik olarak aylık hizmet prim belgesini düzenler.
- Hasta, yaşlı ve özel bakım ihtiyacı olan kişiler için yabancı uyruklu çalışanlar, çalışma izni belgesiyle sigortalı gösterilebilir.
- Uzun ve kısa vadeli sigorta kolları, genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası hükümleri uygulanır.
- Her bir sigortalı için ayrı bildirim yapılması gerekir.
1 Mayıs 2021 itibarıyla daha önce hiç sigortalı çalıştırmamış işverenlerin tescil işlemleri e-Devlet üzerinden yapılabiliyor.
İşveren, yanında ayda 10 gün ve üzerinde çalışan ev işçisi için günlük asgari ücretin yüzde 37,5'i kadar prim öder.
Ev hizmetlerinde sigortalı çalıştıranlara uygulanan sigorta prim teşvikleri
- Çalıştırdığı ev işçisinin primini düzenli ödeyen işverenlere 4 puanlık indirim uygulanır.
- İşveren, son altı ay içinde SGK'ya bildirimi yapılmamış 18 yaşından büyük ev işçilerini çalıştırdığı takdirde yüzde 15,5 oranında ilave prim desteği alır. Bu süre, mesleki yeterlilik belgesine sahip veya İŞKUR'a kayıtlı işsiz işçilerin çalıştırılması halinde uzatılabilir.
- İşsizlik ödeneğinden faydalanan bir işçiyi işe alan işveren, kalan işsizlik ödeneği süresince primlerini yüzde 33,5 indirimli öder.
- Ev işçisini çalıştıran işverenler, ayrıca asgari ücret prim desteğinden yararlanabilir.
Ancak, sigortasız ev işçisi çalıştıran işverenler idari para cezaları ile karşı karşıya kalabilir.
Ödenecek primler ne kadar?
Sorularınız için: [email protected]
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
