Karayipler'in stratejik noktası Haiti, bağımsızlığını kazanmasının üzerinden 200 yıl geçmesine rağmen bugün hâlâ çete şiddeti, yoksulluk ve istikrarsızlık içinde bir varoluş mücadelesi veriyor.
Ancak bu zorluklar sadece Haiti'nin iç sorunlarından kaynaklanmıyor; ABD'nin uzun yıllardır yürüttüğü gizli politikalar, ülkeyi bugün içine düştüğü bu karmaşaya sürükledi.
Amerika, Haiti'de çete şiddetini sona erdirme iddiasıyla Kenya'dan polis birlikleri gönderdi ve göndermeye devam ediyor.
Oysa Amerika hegemonyası Haiti'de güvenliği ve istikrarı sağlama çabası içinde değil, bilakis kendi kıyılarına yakın güçlü ve bağımsız bir ülke görmek istemediği için karmaşanın devam etmesini arzuluyor.
Başarıya ulaşan ilk köle isyanından kaosa
Haiti, Afrika'dan getirilen kölelerin bağımsızlık için başlattığı 1791'deki devrim neticesinde 1804'te Fransız sömürgeciliğine son verdi.
Haiti Devrimi'ni özgün kılan, modern tarihte başarıya ulaşan ilk köle isyanı olmasıydı.
Ancak bağımsızlığını elde ettikten sonra, Fransa tarafından 1825'te tanınması ağır bir bedelle mümkün oldu.
Haiti, Fransız köle sahiplerine tam 150 milyon frank (yaklaşık 21 milyar dolar) tazminat ödemek zorunda kaldı.
Bu ağır borcu ödeyebilmek için ABD'nin kredi teklifini kabul eden Haiti böylece aynı anda iki ülkeye borçlandı.
Ülke, borç yükünü 1947'ye kadar ödemeye çalıştı, fakat bu süreçte kaynakları tükendiği için yakın gelecekteki ekonomik sömürüye açık hale geldi.
1915'te, Haiti Devlet Başkanı Vilbrun Guillaume Sam'in öldürülmesinden sonra, ABD "güvenlik" bahanesiyle Haiti'yi işgal etti.
Bu işgal, 1934'e kadar sürse de ABD, ülkeden ayrıldıktan sonra Haiti'nin mali kontrolünü elinde tutmaya devam etti.
Şeker kamışı ticareti de dahil olmak üzere Haiti'nin gelir getiren tüm ticari faaliyetleri ABD kontrolü altına geçti.
Haiti'de bugün hala ekonomik ve siyasi anlamda ABD kontrollü kaos yaşanıyor.
Çeteler ve statüko: Haitililerin bilinçli yoksullaştırılması
Haiti, yeraltı kaynakları ve doğal zenginlikleriyle çok uluslu şirketler için uzun zamandır bir cazibe merkezi.
Altın, nadir mineraller ve tarıma elverişli verimli toprakları olan bu ada ülkesinin, ABD'nin hem ekonomik hem de stratejik çıkarları nedeniyle bağımsız hareket kabiliyeti elinden alınmış durumda.
ABD, Haiti'de 100 yılı aşkın bir süredir çeşitli bahanelerle asker bulunduruyor.
Haiti'nin Dominik Cumhuriyeti sınırındaki altın yatakları ve çok uluslu şirketlerin buraya yaptığı muazzam yatırımlar bir yana, bu küçük ülke aynı zamanda deniz ve hava uyuşturucu hattı üzerinde yer alıyor.
ABD, tarımsal üretimin zayıflaması için Haiti'yi belli ürünlere bağımlı kılarken, çetelerin varlığı ve şiddet de sürdürülebilir kalkınmanın önündeki en büyük engellerden biri olarak korunuyor.
Her ne kadar Haiti'deki çeteler Batı medyasında "kendiliğinden oluşmuş" gibi gösterilse de başta Amerika olmak üzere bazı dış güçler bu gruplara destek veriyor.
Haiti'nin finansal ve siyasi kumandası Amerika'nın elinde.
Silah ambargosu uygulanan ülkede, faaliyet gösteren çetelerin elindeki silahlar Amerikan silahı.
Çoğu Haitili çete lideri, ABD'den geri gönderilmiş göçmenlerden oluşuyor.
Çeteler aracılığıyla sağlanan bu "kontrollü kaos", ülkenin büyük sermaye gruplarının hakimiyetinde kalmasını sağlıyor.
ABD'nin finanse ettiği sistem, Haiti'nin doğal kaynaklarına erişimi sınırlandırarak ülkeyi sürekli dış yardıma bağımlı kılıyor.
Amerikan tahıl ve gıda şirketleri, bu bağımlılık ilişkisinin en büyük kazananı olurken, tarım ve sanayi alanındaki kapasitesi yok edilen Haiti, ucuz iş gücü deposu haline getiriliyor.
İstikrarsız bir Haiti ABD'nin varlığı ve geleceği için karlı.
ABD'nin dolaylı müdahalesi ve İsrail'in parmağı
Haiti, ABD hegemonyasına karşı her direndiğinde çeşitli askeri müdahalelere sahne oldu.
1994 yılında "Demokrasiyi Destekleme Harekâtı" adı altında ABD, Haiti'ye BM barış gücü yetkisiyle 20 bin asker gönderdi.
Bu güç gösterileri, Haiti'yi ABD'nin jeopolitik çıkarlarına hizmet eden bir uydu devlet konumuna sürükledi.
Benzer şekilde, 2004'te demokratik yollarla seçilen Başkan Jean-Bertrand Aristide'nin askeri darbe ile devrilmesinde de ABD'nin dolaylı desteği söz konusu oldu.
Temmuz 2021'de Devlet Başkanı Jovenel Moïse suikastı sonrası ülkedeki yönetim boşluğu, çete şiddetinin dramatik boyutlara ulaşmasına yol açtı.
Ancak 2024 yılı Şubat ayında çetelerin Viv Ansanm (Kreyol dilinde Birlikte Yaşamak) adı verilen bir koalisyonda güçlerini birleştirerek Başbakan Ariel Henry'yi devirmesi, polis karakollarına, hükümet binalarına ve altyapıya koordineli saldırılar düzenlemesi, uluslararası havalimanı ile ana limanın kontrolünü ele geçirmesiyle ülkedeki güvenlik sorunu daha da kötüleşti.
Bugün başkent Port-au-Prince'in yüzde 80'ini çeteler kontrol ediyor.
11,5 milyonluk Haiti nüfusun yaklaşık yarısının akut gıda güvensizliğiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor.
Adam kaçırma, tecavüz ve yağma günlük hayatın bir parçası.
Çetelere destek veren bir diğer ülke de İsrail.
İsrail'in Haiti'deki fahri konsolosu olarak da nitelendirilen Gilbert Bigio, Kanada tarafından, ülkedeki aşırı nüfuzunu ve servetini, yıllardır Port-au-Prince'te faaliyet gösteren "silahlı suç çetelerinin yasadışı faaliyetlerini korumak ve mümkün kılmak" için kullanmakla suçlandı, ancak Bigio hiçbir ceza almaksızın çeteleri beslemeye devam etti.
Bigio gibi daha nice nüfuz sahibi beyaz savaş ağaları ülkeye silah ve diğer kaçak nesneleri sokmak için gereken özel havaalanlarına, limanlara ve sınır bağlantılarına sahip.
Bizzat babasının Haiti'nin İsrail'in kuruluşuna destek vermesinde büyük rol oynadığı bilinen Gilbert Bigio, ülkenin en zengin ve en etkili adamı.
Onlar Haiti halkının yaşadığı gerçeklerken uzak köşklerinde ülkedeki kaosu artırmak için yasadışı faaliyetlerde bulunuyorlar ve tüm bu faaliyetler ABD ve Batı ülkeleri tarafından destekleniyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
21 Ocak 2025 - Almanya'nın başkenti Berlin'deki bir duvara yapılan resimde "AfD'ye ilgi yok - sağcılar aleyhine oy veriyoruz" yazıyor. Almanya 23 Şubat'ta genel seçim için sandık başına gidecek. Son anketlere göre AfD'nin oyu yüzde 20 (Christian Mang/Reuters) -
2/30
20 Ocak 2025 - Donald Trump, ABD'nin 47. Başkanı olarak yemin etti. İkinci kez ABD Başkanı olarak göreve gelen Trump, konuşmasında, "Şu andan itibaren Amerika'nın gerileyişi sona ermiştir" dedi. Trump konuşmasında Meksika Körfezi'nin adını "Amerika Körfezi" olarak değiştirme ve Panama Kanalı'nı geri alma vaatlerini yineledi (Saul Loeb/AFP) -
3/30
19 Ocak 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te düzenlenen "Hayat Yürüyüşü"nde eylemciler "50 yıldır hayatı savunuyoruz" yazılı bir pankart taşıyor. Ülkede kürtajı yasal hale getiren Veil kanununun 50. yıldönümünde, kürtaj karşıtları "Hayat Yürüyüşü"nde protesto düzenledi. Yürüyüş, muhafazakar Katolik aktivistler tarafından düzenlendi (Martin Lelievre/AFP) -
4/30
18 Ocak 2025 - Meksikalı yetkililer, ülkenin sınır kenti Chihuahua'daki göçmen kampında bir tahliye operasyonu düzenledi. Göçmenler, operasyon sırasında gözaltına alınmamak için kaçarken yaşadıkları derme çatma kampta yangın çıktı (Jose Luis Gonzalez/Reuters) -
5/30
17 Ocak 2025 - Endonezya'nın Orta Cava ilindeki mezarlık alanda, bereket ve bol hasat için şükretmek amacıyla her yıl düzenlenen Rejeban Plabengan töreni sırasında jaran kepang adlı geleneksel dans sergileniyor. İslami öğretilerin geleneksel sanatlarla birleştirildiği törenlerin başka bir işlevi de Kedu bölgesinde dini yayan Ki Ageng Makukuhan'ı anmak (Devi Rahman/AFP) -
6/30
16 Ocak 2025 - Blue Origin'in New Glenn roketi, Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nden fırlatıldı. Milyarder Jeff Bezos'un kurduğu uzay şirketi Blue Origin, devasa New Glenn roketini ilk kez havalandırdı. Blue Origin'in, Elon Musk'ın SpaceX'iyle rekabet etme çabalarında son derece önemli görülen fırlatma görevi birkaç yıl ertelenmişti (John Raoux/AP) -
7/30
15 Ocak 2024 - Bir kadın ve çocuk Ibu Dağı patlarken havaya yükselen volkanik küle bakıyor. Endonezya'nın doğusundaki Halmahera Adası'nda bir yanardağın patlamasının ardından binlerce bölge sakini tahliye ediliyor. Endonezya Jeoloji Ajansı, bu yıl 5. kez patlayan yanardağın alarm seviyesini en üst düzeye yükseltti (Azzam/AFP) -
8/30
14 Ocak 2025 - Güney Afrika'da kaçak altın madenindeki madencileri kurtarma operasyonu devam ederken halk ve işçiler protesto ediyor. Hak grupları ve aktivistler polisin, madencileri dışarı çıkmaya zorlamak için yiyecek ve su kaynaklarını kesme taktiklerini eleştiriyor. Güney Afrika'nın Stilfontein eyaletindeki kurtarma operasyonunda halihazırda iki düzineden fazla kaçak madenci kurtarıldı ve en az 15 madencinin cesedine ulaşıldı. Yetkililerle girilen çatışma sırasında yüzlerce kaçak madenci terk edilmiş kuyuda mahsur kalmıştı. Polis en az 100 kaçak madencinin hayatını kaybettiği ve 400'den fazlasının hâlâ yeraltında olduğunu bildiriyor (Christian Velcich/AFP) -
9/30
13 Ocak 2025 - Japonya'da bu yıl 20 yaşına giren kişilerin yetişkinliklerini simgelemek üzere onurlandırıldığı "Reşit Olma Günü" münasebetiyle kimono giyen iki genç kadın, Tokyo'nun merkezindeki Ginza bölgesinde fotoğraf çektirip "20" balonları tutarak kutlama yapıyor. Her ocak ayında, yasal olarak 20 yaşına giren Japonlar, yeni yetişkinlerin resmi kimonolar giydiği, Şinto tapınaklarında dua ettiği ve yerel yetkililerden yeni sorumlulukları hakkında konuşmalar dinlediği "Reşit Olma Günü"nü kutluyor (Richard A. Brooks/AFP) -
10/30
12 Ocak 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'taki mezarlıkta bir çocuk diğerine yemek yediriyor. UNICEF, Gazze'deki 1,1 milyon çocuğun neredeyse tamamının İsrail bombardımanı, yerinden edilme ve kötü yaşam koşulları nedeniyle ruh sağlığı ve psikososyal desteğe ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Çocuklar, hava saldırıları ve aile üyelerinin kaybı nedeniyle kabuslar, kaygı ve felç edici korkular yaşıyor. BM ajansı, birçoğunun agresifleştiğini, içine kapandığını ya da konuşmayı bıraktığını söyledi. Öte yandan İsrail medyasında yer alan habere göre İsrail'in Gazze'de yürüttüğü savaşın maliyeti 67 milyar doları aştı. 7 Ekim 2023'ten itibaren hayatını kaybedenlerin sayısı da 46 bini geçti (Eyad Baba/AFP) -
11/30
11 Ocak 2025 - Ulusal bayrağa sarınmış bir Çad askeri, Abeche'deki Fransız üssünün önünde devriye geziyor. Çad hükümeti, 28 Kasım'da Fransa'yla güvenlik ve savunma işbirliği anlaşmasının sona erdiğini duyurmuştu. Ülke, Fransa'nın Afrika'daki askeri varlığının kilit noktalarından biriydi. Fransa'ya ait askeri birlikler, 31 Ocak 2025’e kadar Çad'ı terk edecek (Joris Bolomey/AFP) -
12/30
10 Ocak 2025 - Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'yla eşi Cilia Flores, yemin töreni için Caracas'taki Ulusal Meclis binası Capitolio'da. 2013'ten beri iktidarda olan Maduro, yerel ve küresel tepkilere rağmen üçüncü dönemi için yemin edecek. Törenin arifesinde Maduro taraftarları hükümete destek verirken muhalif lider Maria Corina Machado öncülüğünde binlerce kişi de protesto gösterilerine katılmıştı (Federico Parra/AFP) -
13/30
9 Ocak 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinde bir helikopterden çekilen fotoğrafta, Los Angeles'ın Pacific Palisades mahallesi yakınlarındaki Palisades yangını sırasında yanan evler görülüyor. ABD Ulusal Muhafız askerleri kargaşayı bastırmak için sokaklara çıkmaya hazırlanırken yetkililer, Los Angeles'ta tüm mahalleleri saran ve binlerce kişiyi yerinden eden devasa orman yangınlarının tamamen kontrol altına alınamadığını söyledi. Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük ikinci kentinin büyük bölümü harabeye dönerken, gökyüzünü duman kaplandı ve neredeyse her binaya keskin bir koku yayıldı (Josh Edelson/AFP) -
14/30
8 Ocak 2025 - Güney Kore'nin azledilen Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un destekçisi 8 Ocak günü erken saatlerde Seul'deki başbakanlık konutunun yakınında düzenlenen mitingde "Hırsızlığı Durdurun" yazısıyla. Güney Kore yolsuzlukla mücadele dedektifleri, başarısız sıkıyönetim girişimi ülkeyi kargaşaya sürükleyen azledilmiş Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol için 7 Ocak'ta mahkeme kararıyla yeni bir tutuklama emri çıkardı. Başsavcı, Yoon Suk Yeol hakkındaki ikinci yakalama emrinin infazı için "iyice hazırlanma" sözü verdi. Yoon'un avukatları da yaklaşık 150 yolsuzlukla mücadele ve polis dedektifi hakkında suç duyurusunda bulundu (Anthony Wallace/AFP) -
15/30
7 Ocak 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Pasadena kentinde çıkan yangını McDonald's restoranı kor yağmuruna tutuldu. Los Angeles'ın bir banliyösünde çıkan şiddetli bir orman yangını binaları yuttu ve kasırga şiddetindeki rüzgarlar bölgeyi kasıp kavururken tahliyelere yol açtı. Santa Monica Dağları'nda milyonlarca dolarlık evlerin bulunduğu lüks bir yer olan Pacific Palisades'te 80 hektardan fazla alan yandı. Angeles Ulusal Ormanı yetkililerine göre, şehrin karşısında, Los Angeles'ın kuzey ucunda, Pasadena yakınlarındaki Eaton Kanyonu'nda çıkan bir başka yangın gecenin ilerleyen saatlerinde 81 hektar hızla tüketti (Josh Edelson/AFP) -
16/30
6 Ocak 2025 - Kanada Başbakanı Justin Trudeau, partisinin yeni liderinin belirlenmesinin ardından Liberal Parti liderliği ve başbakanlık görevlerinden istifa edeceğini açıkladı. Trudeau, başkent Ottawa'da düzenlediği basın toplantısında, ülke içi siyasi "iç çekişmeler" nedeniyle gelecek seçimlerde "en iyi seçenek olamayacağının fakında olduğunu" söyledi. Nisan 2013'ten beri Liberal Parti liderliği ve Kasım 2015'ten bu yana Kanada başbakanlığı görevini yürüten Trudeau, son dönemde parti içi artan memnuniyetsizlik ve düşük kamuoyu desteğiyle karşı karşıya kalmıştı (Patrick Doyle/Reuters) -
17/30
5 Ocak 2025 - Britanyalı aktör Cosmo Jarvis ve Japon oyuncular Anna Sawai, Hiroyuki Sanada ve Tadanobu Asano, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde düzenlenen 82. Altın Küre Ödülleri töreninde. En İyi Drama ödülünü kazanan Shogun'daki üç oyuncu da bireysel ödüllere layık görüldü. Film kategorisinde Emilia Perez 4, The Brutalist ise 3 ödül kazandı (Robyn Beck/AFP) -
18/30
4 Ocak 2025 - Myanmar'ın Bağımsızlık Günü'nde Yangon'daki bir hapishane önünde, serbest bırakılan bir mahkumla yakınları kutlama yapıyor. Myanmar'ın cunta yönetimi, ülkenin bağımsızlığını kazanmasının 77. yıldönümünde, toplu afla 6 binden fazla mahkumu serbest bıraktı. Af kapsamında serbest kalan mahkumların 180'inin yabancı olduğu belirtildi. Myanmar'da bayram ve önemli günlerde toplu af uygulamaları sıkça görülüyor (AFP) -
19/30
3 Ocak 2025 - Suriye'de İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri sınırı yakınlarında terk edilmiş Esad rejimi mevzisinde hasar görmüş bir tank. Esad devrildikten sonra İsrail güçleri, Golan Tepeleri'ndeki askerden arındırılmış tampon bölgeyi ve Suriye topraklarında bir dizi diğer noktayı ele geçirmişti (Bakr Alkasem/AFP) -
20/30
2 Ocak 2025 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinliler yemek sırasında. Britanyalı sivil toplum kuruluşu Oxfam'ın Gazze yetkilisi, "Gazze'de bir yılı aşkın süredir açlık yaşanıyor. Kanıtlar tartışılmaz" dedi ve "Eğer bu açlık değilse, nedir bilmiyorum" diye ekledi. Öte yandan Gazze'deki basın ofisinin açıklamasına göre 7 Ekim 2023'ten beri İsrail saldırılarında öldürülen insani yardım çalışanı sayısı 736 oldu (Hatem Khaled/Reuters) -
21/30
1 Ocak 2025 - Polis, yeni yılın ilk saatlerinde ABD'nin New Orleans şehrinde kalabalığının arasına dalarak en az 10 kişi ölümüne ve 30 kişinin yaralanmasına yol açan aracın etrafında. FBI, olayın bir terör saldırısı olarak soruşturulduğunu ve saldırganın öldüğünü açıkladı. Aracın sürücüsü, kalabalığın arasına daldıktan sonra ateş açarak polisle çatışmaya girmişti (Matthew Hinton/AFP) -
22/30
1 Aralık 2024 - Havai fişekler Sidney Liman Köprüsü ve Opera Evi'nin üzerindeki gökyüzünü aydınlatıyor. Avustralya, Yeni Zelanda'yla birlikte 2025'e ilk giren ülkelerden biri. Yeni yıla ilk girense Pasifik Okyanusu'ndaki ada ülkesi Kiribati (David Gray/AFP) -
23/30
30 Aralık 2024 - Yer fıstığı çiftçisi olan eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın onuruna ABD'nin Georgia eyaletindeki Plains kentinde dikilen yer fıstığı heykeli. Kâr amacı gütmeyen vakfı yaptığı açıklamada, Georgia kırsalındaki mütevazı geçmişinden 1977'den 1981'e kadar ulusa liderlik eden 100 yaşındaki eski ABD başkanı ve Nobel barış ödüllü Jimmy Carter'ın öldüğünü duyurdu. Bir asrı geride bırakarak en uzun yaşayan ABD Başkanı olan Carter, bir yıldan fazla bir süredir kendi evinde bakım görüyordu. Koltuktaki son günlerini geçiren ABD Başkanı Joe Biden, Carter'ın karakteri, cesareti ve merhametiyle tanınan bir lider olduğunu savunarak "9 Ocak 2025’i ABD genelinde Ulusal Yas Günü ilan ediyorum" dedi (Alex Wroblewski/AFP) -
24/30
29 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de halk, Muan Havalimanı'nda meydana gelen uçak kazasının yayınını izliyor. Asya ülkesinin güneyindeki havalimanına iniş yapan Boeing 737-800 tipi Jeju Air uçağı bilinmeyen bir nedenle pistten çıkarak duvara çarptı. 175 yolcu ve 6 mürettebat olmak üzere 181 kişinin bulunduğu alev alan uçaktan sadece iki kişi sağ çıktı. Yaralanan iki uçuş görevlisi hastaneye kaldırıldı. Uçağın Tayland'dan kalktığı ve çoğunlukla Noel tatilinden dönenleri taşıdığı bildirildi. Kaza nedeniyle ülkede 7 gün ulusal yas ilan edildi (Jung Yeon-Je/AFP -
25/30
28 Aralık 2024 - İspanya'nın güneydoğusundaki Ibi kasabasında düzenlenen kış festivalinde, askeri kıyafetler giyen katılımcılar belediye binasının dışında un, yumurta ve havai fişekler kullanarak sahte bir darbe gerçekleştiriyor. Un Savaşları Festivali (Els Enfarinats), İspanya'da şakalarla kutlanan geleneksel Masumlar Günü etkinliklerinin bir parçası (Jaime Reina/AFP) -
26/30
27 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik, vekaleten Devlet Başkanı olan Han Duck-soo'nun azledilmesi için düzenlenen genel kurulda konuşuyor. Han Duck-soo, Devlet Başkanı Yoon'un 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişimi nedeniyle görevden alınmasının ardından başkanlığı geçici süreliğine devralmıştı. İktidardaki Halkın Gücü Partisi milletvekillerinin protestolarına rağmen Ulusal Meclis'te yapılan oylama sonucunda ülke tarihinde ilk kez bir başkan vekili görevden alındı (Ahn Young-joon/AP) -
27/30
26 Aralık 2024 - Taliban güvenlik personeli, Paktika vilayetinin doğusundaki Barmal ilçesinde Pakistan tarafından düzenlenen hava saldırılarından iki gün sonra hasar görmüş bir aracı inceliyor. Taliban hükümeti 25 Aralık'ta yaptığı açıklamada Pakistan'ın Afganistan'ın doğusundaki bir sınır bölgesinde düzenlediği hava saldırılarında 46 sivilin öldüğünü belirtirken Pakistanlı bir güvenlik yetkilisi bombardımanın "teröristlerin saklandığı yerleri" hedef aldığını söyledi. (Ahmad Sahel Arman/AFP) -
28/30
25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP) -
29/30
24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP) -
30/30
23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)
Kenya'nın katılımı: Maşa rolü
Daha önce ülkeye direk müdahale eden ABD bu defa dolaylı yoldan müdahil olmayı tercih etti.
Haiti'deki çetelerle mücadele etmesi için (Kenya Somali sınırında Eş-Şebab militanlarıyla savaş tecrübesi bulunan) Kenya'dan polis kuvvetlerini Haiti'ye göndermesini istedi.
Kenya bin kişilik polis gücü gönderme sözü verdi.
400 kişilik Kenyalı polis ekibi haziran ve temmuz aylarında gönderildi.
17 Ocak'ta ise özel eğitim sürecinden geçen 217 kişilik üçüncü ekip Haiti görevine başladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı fonunun yanı sıra, Kanada, ABD ve Fransa gibi ülkelerin katkıda bulunduğu BM Güven fonu ile finanse edilen Kenya polis kuvvetleri şimdiye kadar çetelerle mücadelede herhangi bir ilerleme kaydetmedi.
Zaten Amerika'nın hedefi de çetelerden kurtulmak değil, Afrika'daki müttefiki William Ruto'yu maşa gibi kullanarak Haiti'deki "çözüm" sürecine dahil olmuş gibi gözükmek.
BM raporuna göre 2024 yılında Haiti'de çete şiddeti nedeniyle en az 5 bin 600 kişi öldü (2023'tekinden yaklaşık bin kişi daha fazla) ve 2 bin 212 kişi yaralandı.
ABD destekli diktatör rejimler altında siyasi cinayetlerin, keyfi tutuklamaların, adam kaçırma ve işkencenin sıklıkla yaşanageldiği ülkede, Kenya'nın insan hakları ihlalleri ile nam salan polis kuvvetlerinin Haiti çeteleriyle gireceği çatışmalarda şiddet olaylarını daha da artırmasından korkuluyor.
Bu defa hem çetelerden hem de Kenya polisinden korkan halk, çok daha zor bir durumla karşı karşıya.
Üstelik İngilizce ve Svahili konuşan Kenya polisinin Fransızca ve Kreyol konuşan Haiti polisiyle ve halkıyla iletişim kurması da mümkün değil.
Kenya halkı da kendi polislerinin denizaşırı misyonunu onaylamıyor, Başkan Ruto'yu Amerika neo kolonyalizmini desteklemekle ve para karşılığı kendi polisini tehlikeye atmakla suçluyor.
6 ay önce atanan Haiti Başbakanı Garry Conille'nin geçtiğimiz aylarda görevden alınması, istikrarsızlık sürecini daha da derinleştiriyor.
Ülkede şiddet olayları tırmanışta.
Haiti'deki asıl sorun, sadece güvenlik açığı değil; köklü bir siyasi ve ekonomik düzen değişikliği gerektiren sistem sorunu.
Amerikan çıkarlarının Haiti'de güç kazanması için istikrarsızlık, bu ülkenin kontrol altında tutulması açısından önemli bir strateji unsuru ve ABD'nin bu unsurdan vazgeçmesi yakın gelecekte beklenen bir durum değil.
Kenyalı polisler arasında maaşların düşüklüğünden şikâyet ederek istifa mektubu sunanlar var.
Gönderilmesi planlanan diğer polis memurlarının gelmemesi ve kendilerine sağlanan fonun daha da azaltılması yada kesilmesi durumunda (Trump bu konuda farklı bir tavır alabilir ve ABD desteğini tamamen çekebilir) nasıl bir tavır alacaklarını tahmin etmek zor değil.
Kaynaklar:
https://www.indyturk.com/node/565906/t%C3%BCrki%CC%87yeden-sesler/haitide-devlet-yok-%C3%A7eteler-var-bm-haitiye-askeri-m%C3%BCdahale
https://news.asu.edu/20210721-5-factors-have-led-haitis-current-political-state
https://www.thenewhumanitarian.org/investigations/2025/01/13/haiti-depth-why-kenya-led-security-mission-floundering
https://haitiliberte.com/gilbert-bigio-israels-man-in-haiti/
https://www.standardmedia.co.ke/america/article/2001505603/un-says-haitis-murder-rate-rose-from-july-to-sept
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
