2025'te Donald Trump'ın ikinci başkanlık dönemi başlarken, dış politikada, Türkiye açısından önemli fırsatların bulunduğu bir dönem de başlayacak gibi duruyor.

Ancak, fırsatlar kadar da dikkat edilmesi gereken hususlara göre pragmatik politikalar olmalı. 

Tabii ki yeni Amerikan yönetimi de bu yeni başlangıçlar fırsatlarını doğru değerlendirirken, Ege, Doğu Akdeniz ve Suriye'de, Türkiye gibi güçlü bir müttefikinin ulusal çıkarlarına ve hassasiyetlerine, ters düşmemeli. 

Trump yönetimi, bilhassa Türkiye'nin terörle mücadele ve ulusal güvenlik çıkarlarına ters düşen faaliyetlerden kaçınmalı.

Dilerim ki yeni dönemde, hiçbir yanlış anlaşılmaya yer verilmeyecek şekilde, jeopolitik ve jeoekonomik alanlarda güçlü bir iş birliği gerçekleşir.

Trump'ın iş adamı olduğu ve dış politikada fayda maksimizasyonu hedeflediği düşünülürse, Türkiye'nin de dış politikada ideolojilerden kaynaklanabilecek olası takıntılardan uzak durarak, daha pragmatik yaklaşımları benimsemesi gerekir.

Tabii ki Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Atatürk ve cumhuriyetimizin değerlerinden, ulusal egemenlikten, anayasanın ilk 4 maddesinden, devletin bölünmez bütünlüğü ve üniter yapısından asla taviz vermeyecektir.

Ayrıca, Lozan Barış Antlaşması ve Montrö Sözleşmesi gibi ilkeli ve tutarlı polkalarından da vazgeçmeyecektir. 

Lakin, temel politikalar dışında, bazı dış politika alanlarında, yenilikçi, Doğu ile Batı'yı dengeleyici, değerlerle pragmatizmi dengeleyebilen dış politika geliştirilebilmesi gerekir.  

Örneğin, Amerika'ya ilaveten, giderek ABD'nin ilişkilerini geliştirdiği Hindistan'la da ilişkilerin yeni bir iş birliği zeminine oturtulması gerekir. 

Çünkü, Hindistan gibi birçok Asya ülkeleri, ABD-Çin rekabetinden istifade ederek Çin'e alternatif yatırım ve üretim çeken ülke olmaya çalışıyorlar.

Çin'i ekonomik tehdit olarak gören Trump yönetimiyle ilişkilerini geliştirme fırsatını kolluyorlar. 

Bu bağlamda, Trump'ın seçim zaferinden sonra, birçok firmanın finansal varlıklarını yöneten, stratejilerini belirleyen yöneticilerin, giderek bu diğer Asya ülkelerine yatırım yaptıkları gözlemleniyor.

Stratejik portföy yöneticileri ve yatırımcıların, bilhassa Hindistan merkezli firmaların hisselerine, Kasım 2023'ten bu yana daha da fazla yatırım yapmaya başlamış olmaları da dikkat çekiyor.

Seçilmiş Başkan Donald Trump'ın, Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) 47'nci başkanı olarak 20 Ocak 2025'te göreve başlamasına artık çok az bir süre kaldı.

Daha evvel 45'inci başkan olan Trump, 4 yıl önce 46'ncı başkan Biden'e karşı seçimleri kaybetmişti; ancak 2023 Kasım seçimlerini kazanmasıyla, ABD teamüllerine göre hem 45'inci hem de 47'nci başkan olacak.

Türkiye açısından ikinci Trump dönemi, eşsiz fırsatlar oluşturulabilecek bir dönem olabilir.

Çünkü belki de ilk defa, seçilmiş bir ABD başkanının Türkiye'ye yönelik tutumunun, NATO'nun ikinci en büyük ordusuna sahip olmasından dolayı, diğer NATO müttefiklerine nazaran daha olumlu olabileceğine yönelik sinyaller veriyor.

20 Ocak'ta yemin ederek göreve başlaması beklenen ABD Başkanı Trump, göreve başlamadan olumlu söylemlerde bulundu; Cumhurbaşkanı Erdoğan'a saygı duyduğunu ve dost olduklarını belirtti.

Başkan Trump yönetiminde dışişleri bakanı olması beklenen Florida Senatörü Marco Rubio'nun, geçmişte Türkiye yanlısı olmayan lobiler ve kesimlerle iyi ilişkileri vardı.

Ancak, Rubio da pragmatik yaklaşımlar sergileyen bir senatör ve bu tutumları iç siyasette oy potansiyeli olan tarafları hoş tutma adına sergilemiş olduğu ileri sürülebilir.

Dışişleri bakanı olarak daha uzun vadeli hedefleri göz önünde tutması muhtemel.

Dolayısıyla Hem Trump hem de Rubio ile birçok konuda ortak zeminde anlaşmalar sağlanabilir.

Örneğin, Türkiye, insansız hava araçlarıyla önemli bir avantaj yakalamış bir savunma sanayi sektörüne sahip.

Sadece askeri anlamda değil, Trump'ın önem verdiği kuzey kutup bölgesinde arama, kurtarma, gözetleme ve ikmal gibi birçok faaliyetlerin desteklenmesinde Türk ve/veya Türkiye-ABD ortak yapımı insansız hava araçları (İHA) ve insansız deniz araçları (İDA) kullanılabilir.

Bu alanda yeni teknolojiler de ortaklaşa geliştirilebilir.

Bu alanlarda kendi teknolojisine sahip, dünyada önemli bir üretici ülke olarak, Türkiye ile ABD'nin işbirliği olanakları çok büyük bir potansiyel ve mutlaka geliştirilmeli. 

Tarım, yangın söndürme gibi sivil kullanım alanlarında Hindistan'la da yeni iş birlikleri olabilir.

Hindistan'ın da bilişim teknolojilerindeki ileri seviyede şirketlerinin bulunması vesilesiyle önümüzdeki süreçte ABD ile iş birliklerinin artabileceği düşünülüyor.

Dışişleri bakanı olması beklenen Marco Rubio'nun Hindistan'la ilişkilere önem verdiği bilinen bir durum. 

Aynı şekilde, yeni ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak atanması beklenen Mike Waltz'un da göreve gelmesi, Hindistan'a yakın görüşlerinden ve duruşlarından dolayı Hindistan'daki birçok uzmanca olumlu karşılandı. 

Dolayısıyla, önümüzdeki süreçte hem teknolojik hem bilişim alanlarında Hindistan ile ABD arası iş birliği süreçlerinin atması bekleniyor.

Türkiye'nin de hem ABD hem de Hindistan'la, bilhassa afet ve arama kurtarma, tarım, yardım ve ikmal gibi sivil konularda bu iş birliklerinden azami biçimde faydalanarak hem yatırımları çekebilmesi, hem de şirketlerini büyüterek daha da istihdam yaratmak suretiyle ekonomiye katkı sağlaması arzu edilen bir senaryo olur. 

Trump'ın yapay zeka (Artificial Intelligence – AI) alanında danışmanı olarak Hindistan Kökenli Sriram Krishnan'ın atanmış olması, Yapay Zeka alanında da ABD ile Hindistan'ın potansiyel işbirliğinin büyük olasılıkla artabileceğinin önemli bir sinyal.

Bu alanlarda da Türkiye'nin bu ikili iş birliği senaryosunu okuyarak, her iki ülkeyle de güçlü iş birliği olanaklarını kollamasında yarar var.

Bu bağlamda, AB'nin teknoloji bakımından Hindistan'a nazaran daha hantal kaldığı düşünülürse, Türkiye açısından yeni potansiyeller göz ardı edilmemeli.

Savunma harcamalarını kısan ve bu yönde eleştirilere maruz kalan Avrupa ülkelerine nazaran, Türkiye, giderek güçlenen yerli ve milli savunma sanayisini sayesinde NATO hedeflerini tutturabilen ülkelerden biri.  

Türkiye, NATO'nun savunma kabiliyetleri bakımından, ittifaka net katkıda bulunan başlıca müttefik güçlerden biri.

Dolayısıyla, bu alana giderek daha fazla yatırım çekerek ve yeni ortaklıklarda bulunarak daha ileri seviyede adımlar atabilir.  

Türkiye, savunma alanında katkı bakımından başlıca AB ülkelerine eşit, hatta belki jeopolitik ve jeo-ekonomik olarak daha avantajlı bir konumda olabilir.

Bu da,  savunma harcamalarını yeterince arttırmayarak ABD'ye yük oluşturan AB ülkelerine nazaran, Trump'ın bakış açısından, Türkiye'yi avantajlı kılıyor.

Ticaret rotaları önemli ama kısa süreli fırsat penceresine dikkat

Lakin bu avantaj kısa dönemli bir fırsat olabilir.

Dolayısıyla, Türkiye'de dış politika karar vericileri, Trump yönetiminin önceliklerini iyi okuyarak, stratejik açıdan öncelikli adımları, bu hususlara dikkat ederek atmaları gerekir.

Türkiye açısından 2025'te, terörün bitmesi için önemli bir fırsatın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini hep beraber göreceğiz.

2025'in, terör örgütlerinin lağvedildiği bir yıl olmasını ve Türkiye'nin terör belasından kurtulmasını her Türk vatandaşı gibi ben de içten temenni ediyorum.

Diğer yandan, Suriye'de önümüzdeki Esad sonrası dönemde istikrarın tesis edilmesi, yeniden imar çalışmalarının başlaması önemli.

Suriye'nin yeniden imar ve yeniden inşasına yönelik çalışmaların da Türkiye'ye önemli bir fırsat sunacağı aşikâr.  

Suriye içerisindeki altyapı, konut, elektrik, enerji, gıda ve çeşitli kamu kabiliyetlerinin yeniden yapılandırılması çalışmaları Türkiye'den inşaat firmalarına ve inşaat malzemesi üreticilerine ve tedarikçilere, fırsat sunacaktır. 

Suriye'nin Ürdün ve Suudi Arabistan üzerinden Körfez bölgesine ve Türkiye'nin en önemli ticari partnerleriyle oluşabilecek yeni rotalar için, Irak üzerinden Kalkınma Yolu'na alternatif bir başlangıç rotası olabilecektir.

Türkiye'nin bu rotalarda daima en avantajlı ülke olduğu gerçeği göz ardı edilmeden, ABD, AB, Körfez Arap ülkeleri ve Hindistan gibi ülkelerle de bu rotalar üzerinde işbirlikleri ve yeni konsorsiyumlar oluşturulmalı. 

Hint okyanusundan itibaren Güneydoğu Asya, Hindistan ve Asya Pasifik ülkeleriyle oluşturulacak yeni ticaretin, Körfez Arap ülkeleriyle olan imkân marifetiyle daha da geliştirilmesine imkan sağlanacaktır.

Bu bağlamda Suriye'deki fırsat, Suriye'nin yeniden inşasıyla sınırlı değildir. Suriye üzerinden ticaret rotaları, ticaret yolları seçenekleriyle de ilgili.

Nasıl ki Irak üzerinden Kalkınma Yolu projesine yönelik çalışmalar devam ediyorsa, Suriye ile de benzer çalışmalar devam edebilir.

Hatta geçmiş yıllarda düşünülen Suriye üzerinden bir Arap gazı, petrol ve doğalgaz boru hatları görüşmeleri, önümüzdeki dönemde yeniden gündeme gelebilir.

Suriye üzerinden lojistik tedarik zinciri, ticaret rotaları, demiryolları, karayolları, altyapı, hava yolları ve ticaret rotaları üzerinden imkanlar olacaktır.

Ayrıca, Suudi Arabistan ve Mısır gibi ülkelerden gelecek enerji kaynaklarının, Katar doğalgazının, gene boru hatlarıyla, Suudi Arabistan, Ürdün ve Suriye üzerinden de Türkiye'ye gelmesi gibi imkanlar doğacaktır.

Bu bağlamda da Suriye'deki yeni yönetimin istikrarı ve geçici bir ulusal birlik hükümetinin bir an evvel oluşturulması önem arz ediyor.

Ticaret rotaları önemli fırsatlar sunuyor, ama kısa süreli fırsat penceresine dikkat etmek gerekir.

Trump yönetimi sadece 4 yıl süreceğinden dolayı, eğer Suriye ve Irak üzerinden oluşacak ticaret rotaları yeterince hızlı devreye alınamazlarsa, bazıları Türkiye'yi dışlayan diğer alternatifler ön plana alınabilir.

Ayrıca, Türkiye'nin kendi Orta Koridor projesi de tamamen bir ülkenin güdümüne girmemek için olabildiğince Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) güdümünde uluslararası konsorsiyumlara yani hem Batılı hem de Körfez ülkelerinden gelecek yatırımları cezbedecek türden olmalı, sadece mevcut Yol ve Kuşak projesinin uzantısı olarak algılanmamalıdır; ona entegre olabilecek alternatif ve tamamlayıcı bir rota olduğu iyice pekişmeli.

Bunun pekişmesi için de Trump başkanlığındaki yeni ABD hükümetiyle ve yönetimiyle zıtlaşmadan, karşılıklı çıkarlar ve kazan-kazan ilişkisine yoğunlaşmakta yarar var. 

Peki, bunlar Trump hükümeti için ne ifade ediyor?

İşin doğrusu Trump hükümeti Ortadoğu'yu gerçekten öncelik olarak görmediğini hissettirmekte ve Netanyahu'yu, bölgeyi istikrarsızlaştırmakla eleştiriyor.

Bu eleştiriyle, Trump, Ortadoğu'dan ziyade Çin'le rekabeti öncelikli olarak gördüğünün sinyalini kuvvetli bir şekilde veriyor.

Diğer yandan da Trump, Hamas'ı da rehineleri bir an evvel bırakması konusunda da tehdit ederek, Hamas'a da tahammül etmeyeceğinin sinyalini net biçimde verdi.

Önümüzdeki günlerde bu alanda da olumlu gelişmeler yaşanmasını ve Gazze'de kalıcı bir ateşkes sağlanmasını ümit ederim. 

Trump yönetiminin dikkatleri Kanada ve Grönland üzerinde.

Donald Trump Jr.'ın Grönland'ı ziyaret etmesi, Trump'ın önceliğinin bu kutup bölgesindeki kuzey kutup rotasının ya da Kutup İpek Yolu üzerindeki güvenliğin sağlanması olacağının net sinyalidir.

Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzey kutup rotasında sadece Alaska'dan dolayı ve Bering boğazından dolayı mevcudiyeti ve deniz yetki alanlarından dolayı söz hakkı bulunmuyor.

Kanada, Norveç, İzlanda, halen Grönland marifetiyle Danimarka, Rusya, bu bölgedeki söz hakkı olan ülkelerdir.

Bölgedeli en geniş deniz yetki alanları da Grönland'a ve Rusya'ya ait.

Finlandiya ve İsveç'in de bölgeye yakın olduğu düşünülürse, Kuzey kutbu bir taraftan Rusya, diğer taraftan NATO üyesi ülkelerin kontrolünde.

Grönland'ın kömür, altın, bakır, gümüş ve belki de keşfedilmemiş petrol ve doğalgaz gibi yer altı kaynakları kadar,  geniş deniz yetki alanlarından da bahsediliyor.

Belli ki seçilmiş başkan Donald Trump, kendi jeopolitik güvenliğini Avrupalı devletlerin inisiyatifine bırakmamak adına şimdiden Grönland'a el arttırmakta fayda görüyor.

Panama ve Grönland'ı bilhassa Çin'in ilgisine yönelik de önemli olarak görüyor. 

Kanaatimce de başlıca rekabet sebebi Rusya'dan ziyade ticaret rotasının Çin'in kontrolüne geçmemesi motivasyonu olacaktır.

Trump yönetimi ticarette kârlarını maksimize etmeyi ve özellikle Çin'e karşı geçmişte yitirilmiş olan bazı avantajların yeniden elde edilmesini öncelik olarak görecektir.

Çin'in Yol ve Kuşak projesine alternatif diğer ticaret rotalarında ve stratejik geçitlerde avantajın yeniden Amerika Birleşik Devletleri'nin eline geçmesine önem vereceği anlaşılıyor. 

Hazır Türkiye'nin ticaret koridorlarında alternatif sunma olanakları mevcutken ve Başkan Trump'ın Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yönelik olumlu yaklaşımı mevcutken bu fırsat penceresi iyi değerlendirilmeli. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  15 Ocak 2024 - Bir kadın ve çocuk Ibu Dağı patlarken havaya yükselen volkanik küle bakıyor. Endonezya'nın doğusundaki Halmahera Adası'nda bir yanardağın patlamasının ardından binlerce bölge sakini tahliye ediliyor. Endonezya Jeoloji Ajansı, bu yıl 5. kez patlayan yanardağın alarm seviyesini en üst düzeye yükseltti (Azzam/AFP)

• 2/30

  14 Ocak 2025 - Güney Afrika'da kaçak altın madenindeki madencileri kurtarma operasyonu devam ederken halk ve işçiler protesto ediyor. Hak grupları ve aktivistler polisin, madencileri dışarı çıkmaya zorlamak için yiyecek ve su kaynaklarını kesme taktiklerini eleştiriyor. Güney Afrika'nın Stilfontein eyaletindeki kurtarma operasyonunda halihazırda iki düzineden fazla kaçak madenci kurtarıldı ve en az 15 madencinin cesedine ulaşıldı. Yetkililerle girilen çatışma sırasında yüzlerce kaçak madenci terk edilmiş kuyuda mahsur kalmıştı. Polis en az 100 kaçak madencinin hayatını kaybettiği ve 400'den fazlasının hâlâ yeraltında olduğunu bildiriyor (Christian Velcich/AFP)

• 3/30

  13 Ocak 2025 - Japonya'da bu yıl 20 yaşına giren kişilerin yetişkinliklerini simgelemek üzere onurlandırıldığı "Reşit Olma Günü" münasebetiyle kimono giyen iki genç kadın, Tokyo'nun merkezindeki Ginza bölgesinde fotoğraf çektirip "20" balonları tutarak kutlama yapıyor. Her ocak ayında, yasal olarak 20 yaşına giren Japonlar, yeni yetişkinlerin resmi kimonolar giydiği, Şinto tapınaklarında dua ettiği ve yerel yetkililerden yeni sorumlulukları hakkında konuşmalar dinlediği "Reşit Olma Günü"nü kutluyor (Richard A. Brooks/AFP)

• 4/30

  12 Ocak 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'taki mezarlıkta bir çocuk diğerine yemek yediriyor. UNICEF, Gazze'deki 1,1 milyon çocuğun neredeyse tamamının İsrail bombardımanı, yerinden edilme ve kötü yaşam koşulları nedeniyle ruh sağlığı ve psikososyal desteğe ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Çocuklar, hava saldırıları ve aile üyelerinin kaybı nedeniyle kabuslar, kaygı ve felç edici korkular yaşıyor. BM ajansı, birçoğunun agresifleştiğini, içine kapandığını ya da konuşmayı bıraktığını söyledi. Öte yandan İsrail medyasında yer alan habere göre İsrail'in Gazze'de yürüttüğü savaşın maliyeti 67 milyar doları aştı. 7 Ekim 2023'ten itibaren hayatını kaybedenlerin sayısı da 46 bini geçti (Eyad Baba/AFP)

• 5/30

  11 Ocak 2025 - Ulusal bayrağa sarınmış bir Çad askeri, Abeche'deki Fransız üssünün önünde devriye geziyor. Çad hükümeti, 28 Kasım'da Fransa'yla güvenlik ve savunma işbirliği anlaşmasının sona erdiğini duyurmuştu. Ülke, Fransa'nın Afrika'daki askeri varlığının kilit noktalarından biriydi. Fransa'ya ait askeri birlikler, 31 Ocak 2025’e kadar Çad'ı terk edecek (Joris Bolomey/AFP)

• 6/30

  10 Ocak 2025 - Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'yla eşi Cilia Flores, yemin töreni için Caracas'taki Ulusal Meclis binası Capitolio'da. 2013'ten beri iktidarda olan Maduro, yerel ve küresel tepkilere rağmen üçüncü dönemi için yemin edecek. Törenin arifesinde Maduro taraftarları hükümete destek verirken muhalif lider Maria Corina Machado öncülüğünde binlerce kişi de protesto gösterilerine katılmıştı (Federico Parra/AFP)

• 7/30

  9 Ocak 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinde bir helikopterden çekilen fotoğrafta, Los Angeles'ın Pacific Palisades mahallesi yakınlarındaki Palisades yangını sırasında yanan evler görülüyor. ABD Ulusal Muhafız askerleri kargaşayı bastırmak için sokaklara çıkmaya hazırlanırken yetkililer, Los Angeles'ta tüm mahalleleri saran ve binlerce kişiyi yerinden eden devasa orman yangınlarının tamamen kontrol altına alınamadığını söyledi. Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük ikinci kentinin büyük bölümü harabeye dönerken, gökyüzünü duman kaplandı ve neredeyse her binaya keskin bir koku yayıldı (Josh Edelson/AFP)

• 8/30

  8 Ocak 2025 - Güney Kore'nin azledilen Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un destekçisi 8 Ocak günü erken saatlerde Seul'deki başbakanlık konutunun yakınında düzenlenen mitingde "Hırsızlığı Durdurun" yazısıyla. Güney Kore yolsuzlukla mücadele dedektifleri, başarısız sıkıyönetim girişimi ülkeyi kargaşaya sürükleyen azledilmiş Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol için 7 Ocak'ta mahkeme kararıyla yeni bir tutuklama emri çıkardı. Başsavcı, Yoon Suk Yeol hakkındaki ikinci yakalama emrinin infazı için "iyice hazırlanma" sözü verdi. Yoon'un avukatları da yaklaşık 150 yolsuzlukla mücadele ve polis dedektifi hakkında suç duyurusunda bulundu (Anthony Wallace/AFP)

• 9/30

  7 Ocak 2025 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Pasadena kentinde çıkan yangını McDonald's restoranı kor yağmuruna tutuldu. Los Angeles'ın bir banliyösünde çıkan şiddetli bir orman yangını binaları yuttu ve kasırga şiddetindeki rüzgarlar bölgeyi kasıp kavururken tahliyelere yol açtı. Santa Monica Dağları'nda milyonlarca dolarlık evlerin bulunduğu lüks bir yer olan Pacific Palisades'te 80 hektardan fazla alan yandı. Angeles Ulusal Ormanı yetkililerine göre, şehrin karşısında, Los Angeles'ın kuzey ucunda, Pasadena yakınlarındaki Eaton Kanyonu'nda çıkan bir başka yangın gecenin ilerleyen saatlerinde 81 hektar hızla tüketti (Josh Edelson/AFP)

• 10/30

  6 Ocak 2025 - Kanada Başbakanı Justin Trudeau, partisinin yeni liderinin belirlenmesinin ardından Liberal Parti liderliği ve başbakanlık görevlerinden istifa edeceğini açıkladı. Trudeau, başkent Ottawa'da düzenlediği basın toplantısında, ülke içi siyasi "iç çekişmeler" nedeniyle gelecek seçimlerde "en iyi seçenek olamayacağının fakında olduğunu" söyledi. Nisan 2013'ten beri Liberal Parti liderliği ve Kasım 2015'ten bu yana Kanada başbakanlığı görevini yürüten Trudeau, son dönemde parti içi artan memnuniyetsizlik ve düşük kamuoyu desteğiyle karşı karşıya kalmıştı (Patrick Doyle/Reuters)

• 11/30

  5 Ocak 2025 - Britanyalı aktör Cosmo Jarvis ve Japon oyuncular Anna Sawai, Hiroyuki Sanada ve Tadanobu Asano, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde düzenlenen 82. Altın Küre Ödülleri töreninde. En İyi Drama ödülünü kazanan Shogun'daki üç oyuncu da bireysel ödüllere layık görüldü. Film kategorisinde Emilia Perez 4, The Brutalist ise 3 ödül kazandı (Robyn Beck/AFP)

• 12/30

  4 Ocak 2025 - Myanmar'ın Bağımsızlık Günü'nde Yangon'daki bir hapishane önünde, serbest bırakılan bir mahkumla yakınları kutlama yapıyor. Myanmar'ın cunta yönetimi, ülkenin bağımsızlığını kazanmasının 77. yıldönümünde, toplu afla 6 binden fazla mahkumu serbest bıraktı. Af kapsamında serbest kalan mahkumların 180'inin yabancı olduğu belirtildi. Myanmar'da bayram ve önemli günlerde toplu af uygulamaları sıkça görülüyor (AFP)

• 13/30

  3 Ocak 2025 - Suriye'de İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri sınırı yakınlarında terk edilmiş Esad rejimi mevzisinde hasar görmüş bir tank. Esad devrildikten sonra İsrail güçleri, Golan Tepeleri'ndeki askerden arındırılmış tampon bölgeyi ve Suriye topraklarında bir dizi diğer noktayı ele geçirmişti (Bakr Alkasem/AFP)

• 14/30

  2 Ocak 2025 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinliler yemek sırasında. Britanyalı sivil toplum kuruluşu Oxfam'ın Gazze yetkilisi, "Gazze'de bir yılı aşkın süredir açlık yaşanıyor. Kanıtlar tartışılmaz" dedi ve "Eğer bu açlık değilse, nedir bilmiyorum" diye ekledi. Öte yandan Gazze'deki basın ofisinin açıklamasına göre 7 Ekim 2023'ten beri İsrail saldırılarında öldürülen insani yardım çalışanı sayısı 736 oldu (Hatem Khaled/Reuters)

• 15/30

  1 Ocak 2025 - Polis, yeni yılın ilk saatlerinde ABD'nin New Orleans şehrinde kalabalığının arasına dalarak en az 10 kişi ölümüne ve 30 kişinin yaralanmasına yol açan aracın etrafında. FBI, olayın bir terör saldırısı olarak soruşturulduğunu ve saldırganın öldüğünü açıkladı. Aracın sürücüsü, kalabalığın arasına daldıktan sonra ateş açarak polisle çatışmaya girmişti (Matthew Hinton/AFP)

• 16/30

  1 Aralık 2024 - Havai fişekler Sidney Liman Köprüsü ve Opera Evi'nin üzerindeki gökyüzünü aydınlatıyor. Avustralya, Yeni Zelanda'yla birlikte 2025'e ilk giren ülkelerden biri. Yeni yıla ilk girense Pasifik Okyanusu'ndaki ada ülkesi Kiribati (David Gray/AFP)

• 17/30

  30 Aralık 2024 - Yer fıstığı çiftçisi olan eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın onuruna ABD'nin Georgia eyaletindeki Plains kentinde dikilen yer fıstığı heykeli. Kâr amacı gütmeyen vakfı yaptığı açıklamada, Georgia kırsalındaki mütevazı geçmişinden 1977'den 1981'e kadar ulusa liderlik eden 100 yaşındaki eski ABD başkanı ve Nobel barış ödüllü Jimmy Carter'ın öldüğünü duyurdu. Bir asrı geride bırakarak en uzun yaşayan ABD Başkanı olan Carter, bir yıldan fazla bir süredir kendi evinde bakım görüyordu. Koltuktaki son günlerini geçiren ABD Başkanı Joe Biden, Carter'ın karakteri, cesareti ve merhametiyle tanınan bir lider olduğunu savunarak "9 Ocak 2025’i ABD genelinde Ulusal Yas Günü ilan ediyorum" dedi (Alex Wroblewski/AFP)

• 18/30

  29 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de halk, Muan Havalimanı'nda meydana gelen uçak kazasının yayınını izliyor. Asya ülkesinin güneyindeki havalimanına iniş yapan Boeing 737-800 tipi Jeju Air uçağı bilinmeyen bir nedenle pistten çıkarak duvara çarptı. 175 yolcu ve 6 mürettebat olmak üzere 181 kişinin bulunduğu alev alan uçaktan sadece iki kişi sağ çıktı. Yaralanan iki uçuş görevlisi hastaneye kaldırıldı. Uçağın Tayland'dan kalktığı ve çoğunlukla Noel tatilinden dönenleri taşıdığı bildirildi. Kaza nedeniyle ülkede 7 gün ulusal yas ilan edildi (Jung Yeon-Je/AFP

• 19/30

  28 Aralık 2024 - İspanya'nın güneydoğusundaki Ibi kasabasında düzenlenen kış festivalinde, askeri kıyafetler giyen katılımcılar belediye binasının dışında un, yumurta ve havai fişekler kullanarak sahte bir darbe gerçekleştiriyor. Un Savaşları Festivali (Els Enfarinats), İspanya'da şakalarla kutlanan geleneksel Masumlar Günü etkinliklerinin bir parçası (Jaime Reina/AFP)

• 20/30

  27 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik, vekaleten Devlet Başkanı olan Han Duck-soo'nun azledilmesi için düzenlenen genel kurulda konuşuyor. Han Duck-soo, Devlet Başkanı Yoon'un 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişimi nedeniyle görevden alınmasının ardından başkanlığı geçici süreliğine devralmıştı. İktidardaki Halkın Gücü Partisi milletvekillerinin protestolarına rağmen Ulusal Meclis'te yapılan oylama sonucunda ülke tarihinde ilk kez bir başkan vekili görevden alındı (Ahn Young-joon/AP)

• 21/30

  26 Aralık 2024 - Taliban güvenlik personeli, Paktika vilayetinin doğusundaki Barmal ilçesinde Pakistan tarafından düzenlenen hava saldırılarından iki gün sonra hasar görmüş bir aracı inceliyor. Taliban hükümeti 25 Aralık'ta yaptığı açıklamada Pakistan'ın Afganistan'ın doğusundaki bir sınır bölgesinde düzenlediği hava saldırılarında 46 sivilin öldüğünü belirtirken Pakistanlı bir güvenlik yetkilisi bombardımanın "teröristlerin saklandığı yerleri" hedef aldığını söyledi. (Ahmad Sahel Arman/AFP)

• 22/30

  25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP)

• 23/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 24/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 25/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 26/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 27/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 28/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 29/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 30/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

Küresel ekonomide yeni iş birliği düzeni

Trump yönetiminin işbaşı yapması, kimi uzmanlara göre küresel ekonomide yeni işbirliği fırsatları da doğurabilir.

Özellikle de Hindistan'da ve diğer Asya ülkelerinde yer alan görüşlere göre Trump yönetiminin dünya barışına ve ekonomisine olumlu etki sağlama olasılığı mümkün.

Eğer Çin ve Rusya da Trump yönetimiyle zıtlaşmadan daha yapıcı ilişkiler kurma yolunda adımlar atarlarsa da küresel ekonomide yeni bir iş birliği düzeninin kurulması ve belki de gerekli reformların yapılması mümkün olabilir. 

Trump yönetimi sadece kutuplara ve Asya Pasifik'e değil, aynı zamanda Hindistan, Hint-Pasifik, Orta Asya ve Türkiye, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği ASEAN ve Türk Devletleri Teşkilatı gibi diğer oluşumlara da sıcak bakabileceği izlenimi veriyor. 

Türkiye, bu süreçte, hızlıca, vakit kaybetmeden, karşılıklı çıkarları ön planda tutarak, akıllı bir diplomasi ile Trump yönetimiyle iyi ilişkiler kurmalı.

Cazip kılınacak yeni iş birlikleri olabileceğinin mutlaka altı çizebilir. 

Bir yandan Netanyahu'yu eleştirirken, Donald Trump yönetimi Hindistan'da ya da diğer ülkelerde kendisiyle iş yapabilecek kar maksimizasyonu yapabilecek bir yaklaşım sergiliyor.

Bunun doğru okunması ve bu vesileyle de Türkiye'nin ABD'yle olduğu gibi Hindistan'la da yeni Kazan-Kazan zemininde ilişkilerini geliştirmesi şart gözüküyor. 

Zeki ve akıllı politikalara öncelik veren bir dış politika ve dış ekonomik ilişkiler ve ekonomi diplomasisine 2025'te öncelik vermek lazım. 

Sayın Dışişleri Bakanı Hakan Fidan geçen bir televizyon programında tarihe geçecek bir benzetme yaparak MİT'in başındayken kendisinin birçok kişiyi yönetip çalıştırırken, şimdi Dışişlerini yönetirken bakanlığın onu çok çalıştırdığını belirtmişti.

Kendisine, dışişleri bakanlığının en çok çalıştırdığı bakanlardan birinin de rahmetli İsmail Cem olduğunu saygılarımla hatırlatmak isterim.

Rahmetli İsmail Cem döneminde önemli Afrika ve Yunanistan başta olmak üzere birçok diplomatik açılımların temelinin atıldığını hatırlatmak isterim. Merhum İsmail Cem'i bu vesileyle rahmet ve saygıyla anmak isterim.

Değerli mevcut Dışişleri Bakanımız, Sayın Dr. Hakan Fidan'a içten saygılarımı sunarım.  

Yeni dönemde ABD ve Hindistan gibi iki önemli demokratik ülkeyle olan ekonomik iş birliği zemininde ilişkiler geliştirilirken, zıtlaşmalara değil, potansiyel işbirliklerine öncelik verileceğini ümit ederek bu yazımı tamamlıyorum.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.