Ukrayna'nın yeni cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy, askeri yardım paketine dair Donald Trump'a minnettarlığını dile getirirken fazlasıyla yapmacık davrandı.
Eski profesyonel komedyen, eski "reality show" yıldızıyla olan ilişkisini “çok iyi” olarak nitelendirirken “Beyaz Saray'da bir buluşmaları olacağı konusunda emin” olduğunu da vurguladı.
Öte yandan, Rusya destekli ayrılıkçılarla karşı karşıya kalan Ukrayna ordusuna verilen 250 milyon dolarlık silah (yaklaşık 1,4 milyon TL) yardımı, ABD Başkanı'yla muhalifleri arasında, Başkan'ın sinsi siyasi amaçlarla Zelenskiy'yi maniple etmeye çalıştığı yönündeki suçlamalar etrafında dönen sert bir tartışmanın ağına takıldı.
Trump yönetimi aslında "Ukrayna Güvenlik Yardımı Girişimi"ni askıya almış ama kongrenin iki partisinden de yükselen sert tepkilerin ardından engeli kaldırmayı kabul etmişti.
Sözüm ona bu gecikmenin nedeni ABD menfaatlerine uymasını sağlamaktı.
Durumu eleştirenlere göreyse asıl gerekçe, Ukrayna hükümetine -gelecek yılki seçimlerde Demokratların olası adayı olan- Joe Biden'ın oğluna yönelik yolsuzluk iddialarına dair bir soruşturmayla hedef tahtasına oturtulmasına dair yapılan baskıydı.
Trump yönetiminin üyeleri, o günlerde Barack Obama'nın başkan yardımcılığını yapan Biden’in, Ukrayna’daki yetkililere ülkede faaliyet gösteren ve oğlu Hunter’ın yönetim kurulu üyesi olduğu Burisma’ya dair soruşturmanın düşürülmesi yönünde baskı yaptığını iddia etti.
Biden aleyhindeki iddialar The Independent'ın da aralarında olduğu bir dizi basın kuruluşunda Ukraynalı ve Batı Avrupalı yetkililer tarafından yalanlandı.
Parlamentoda Demokratların yönetiminde bulunan üç komite -Dışişleri, İstihbarat ve Devlet Reformu- etik ve yasal kuralların ihlal edilip edilmediğini araştıracağını açıkladı.
Geçen hafta Kiev'de her sene düzenlenen Yalta Avrupa Stratejisi (YES) konferansında konuşan Zelenskiy, Amerikan güvenlik yardımı konusunda kamuya açıklama yapmamaya dikkat ettiğini çünkü kararın gözden geçirilmesi devam ederken konuya müdahale etmek istemediğini söyledi.
Bunun yanında Cumhurbaşkanı, paketin askıdan indirilmesine dair karardan ve ayrıca Dışişleri Bakanlığı'nın 140 milyon dolar değerinde ayrı bir yardım paketi hazırladığına dair haberlerden memnuniyet duyduğunu da vurguladı.
Zelenskiy “Şimdi ABD'yle çok iyi ilişkilerimiz olduğunu söyleyebiliriz çünkü şimdi sadece 250 milyon dolar değil 140 milyon dolar [daha] alacağız. 250 milyon dolar beklerken 390 milyon dolar kazanma şansına sahipseniz, böyle bir ilişkiyi severim” dedi ve ABD başkanıyla yakın zamanda görüşmeyi umduğunu ekledi.
Beyaz Saray'da bir toplantı yapacağımızdan eminim çünkü davet edildim
Ancak Trump’ın bu yılki seçimlerden sonra Zelenskiy'le görüşmeyi reddettiği, ABD'li yetkililerin de Ukrayna makamları Burisma dosyalarını yeniden açmadığı sürece bu durumun devam edeceği konusunda uyarılarda bulunduğu iddia edilmişti.
Parlamento komitelerinin başkanları ABD Başkanı Trump'la Zelenskiy arasında 25 Temmuz’da gerçekleşen, Trump'ın Zelenskiy'e ABD'yle ilişkilerini geliştirmek istiyorsa Biden soruşturmasını geri açmasını söylediği iddia edilen bir telefon görüşmesini derinlemesine inceleyeceğini belirtti.
Beyaz Saray'ın ABD’nin Ukrayna özel temsilcisi Kurt Volker’a Cumhurbaşkanı Zelenskiy’le bu konuda iletişime geçmesi talimatı verdiği iddia edilirken, Trump’ın kişisel avukatı Rudy Giuliani’nin faaliyetlerinin de incelendiği ifade edildi.
Giuliani, Biden davasına odaklanması için seçimden kısa bir süre sonra Zelenskiy'e çağrıda bulunmuştu, ancak Ukrayna Cumhurbaşkanı'nın bu çağrıyı Amerikan iç politikasına dahil olmak istemediğini söyleyerek reddettiği söyleniyor.
Bu, Giuliani’nin Kiev’e yapılacak bir ziyareti “başkanımızın... bazı durumlarda da Amerika Birleşik Devletlerinin... düşmanı olan bir grup insanın arasına katılmak ” gibi hissettireceğini söyleyerek iptal etmesine neden olmuştu.
Giuliani daha sonra o tarihte Ukrayna başsavcısı olan Yuri Lutşenko'yla New York’ta bir araya gelmiş, takiben Lutşenko bir başka Cumhuriyetçi iddiası üzerine soruşturma başlatmıştı; iddiaya göre Hillary Clinton'un seçim kampanyası da Petro Poreşenko liderliğindeki eski Ukrayna hükümetiyle Trump ve Kremlin aleyhinde bilgi toplamak adına işbirliği yapmıştı.
Trump’ın eski kampanya yöneticisi Paul Manafort, Robert Mueller'in özel yetkili savcılığı altında yürütülen "Rusyagate" soruşturmasında eski patronu -ve 6 yıl önceki devrimden sonra Rusya'ya kaçmak zorunda kalan Rusya yanlısı lider- Viktor Yanukoviç'ten kazandığı milyonlarca dolar nedeniyle hüküm giymişti.
Aynı zamanda bir Ukrayna milletvekili, Andriy Artemenko hakkında da Moskova'yla yapılan, Michael Cohen'ı (Trump'ın Mueller soruşturmasında hapse atılan eski kişisel avukatı) ve Michael Flynn'i (Trump'ın aynı şekilde özel yargıyla hüküm giyen eski ulusal güvenlik danışmanı) de içeren bir anlaşmaya dair iddialar nedeniyle incelemeler yürütülüyordu.
Özellikle Giuliani, Manafort hakkında bilgiler bulunan, "Black Ledger" adıyla bilinen ve sahte olduğunu iddia ettiği bir dosya hakkında soruşturma talep etmişti.
Mueller soruşturması belgelerin orijinal olduğu sonucuna vardı.
Lutşenko'nun Biden davasını yeniden açtığı bildirildi.
Lutşenko bunu reddetti ama Trump cephesinden gelen eleştirilerle karşılaşınca, Amerikan makamlarının Hunter Biden'in geliriyle ilgili yeterli vergi ödemesi yapıp yapmadığını kontrol etmek istemesi durumunda Burisma'dan yapılan ödemelerin detaylı dökümünü ABD Adalet Bakanı William Barr'a sunmaya hazır olduğunu söyledi.
Ancak Ağustos ayında Lutşenko'nun makamına, Cumhurbaşkanı Zelenskiy tarafından yapılan bir atamayla Ruslan Riaboşapka getirildi.
Bu, parlamento komitelerinden yetkililere ve Ukrayna'daki yasal kaynaklara göre, Trump yönetimini yeni başsavcının Biden iddialarını takip etmesini sağlamak adına baskı uygulamaya itti.
Giuliani yaz aylarında Madrid'de Ukraynalı bir ataşe olan Andriy Yermak'la konuşmuş ve toplantıya dair haberlerin açığa çıkmasının ardından, Biden'in Ukrayna'daki yasal sürece müdahale edip etmediğini araştırmak için Kiev makamlarını “acilen göreve çağırdığını” doğrulamıştı.
Giuliani, Yermak'la görüşmelerinin Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla ayarlandığını doğrulamış, ancak resmi değil, “özel vatandaş” olarak seyahat ettiğini vurgulamıştı. New York Times’a konuşan Guiliani, Yermak’ı “sadece lanet şeyleri araştırmaya” çağırdığını ve “araştırmaya devam edeceklerinden emin olarak” ayrıldığını söyledi.
Biden, Poroşenko hükümetini Avrupa, ABD ve uluslararası örgütlerden gelen devasa yardımlar karşılığında yolsuzlukla mücadele etmeye söz vermesine rağmen yeterli hiçbir şey yapmadığı için eleştiren birçok batılı politikacıdan biriydi.
Mart 2016'da Biden, Kiev'in rüşvet konusunu ele almaması ve başsavcı Viktor Şokin'in görevden uzaklaştırılmaması durumunda 1 milyar dolarlık kredi garantisinin ABD tarafından iptal edileceği konusunda uyarılarda bulunmuştu. Şokin ise görevinden Burisma hakkında soruşturma başlattığı zaman alındığını iddia etmişti.
Ancak The Independent’e konuşan Ukraynalı savcılar, eski bir bakan olan Mikola Zloçevskiy’in sahip olduğu şirketlerle ilgili daha kapsamlı bir soruşturmanın parçası olan Burisma soruşturmasının, başsavcının kovulduğu zaman aktif dahi olmadığını söyleyerek bunu yalanladı.
Şokin'in yardımcılığını yapan Vitaliy Kasko davanın, aslında, askıda olduğunu gösteren belgeler servis etmişti.
Şokin çok sayıda ulusal ve uluslararası şahsiyetin sert eleştirileriyle karşılaşmıştı.
Düşünce kuruluşu Atlantic Council’in kıdemli üyesi ve önde gelen İsveçli iktisatçılardan Anders Aslund, The Independent'a yaptığı açıklamalarda, olayın ilk ortaya çıktığı zamanlarda Shokin'in “hem Yanukoviç’in çevresini ve hem de Poroşenko grubunu koruduğunun, hiçbir kıdemli yetkiliyi kovuşturamadığının” herkes tarafından bilindiğini vurguladı.
Ukrayna'daki Yolsuzlukla Mücadele Merkezi'nin genel müdürü Darya Kalenyuk, Şokin'in bu konudaki ilahi hevesini durdurmak için değil, yolsuzluk vakalarını kovuşturamadığı için kovulduğunu ifade etti.
2016 kampanyasındaki Clinton/Ukrayna komplosunun ana kaynağı, Ukrayna Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu başkanı Artem Sitnik'in Demokratlara yardım etmeye çalıştığını kabul ettiği bir ses kaydına sahip olduğunu iddia eden Ukraynalı bir milletvekili.
Sitnik iddiayı reddetmiş ve kaydın gerçekliği avukatlar ve medya tarafından sorgulanmıştı.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independent.co.uk/news/world/americas/us-politics
Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk
© The Independent