Bilim insanları uzayın derinliklerinde gerçekleşen dev bir asteroit çarpışmasından doğan tozun Dünya'nın donmasına neden olduğunu ve bunun 466 milyon yıl önce biyolojik çeşitlilikte bir patlamayı tetiklediğini söylüyor.

150 kilometre genişliğinde bir asteroit Mars ve Jüpiter arasında parçalandı, ortaya çıkan dev toz kütlesi Dünya'ya doğru yönelerek güneşten gelen ışığı engelledi ve çarpıcı bir küresel soğumaya sebep oldu.

Tozun Dünya'ya dökülmesi 2 milyon yıllık bir süre aldı, bu da soğumanın türlerin uyum sağlayabileceği kadar kademeli yaşandığı anlamına geliyordu. Böylece farklı sıcaklıklardaki bölgelerde hayatta kalabilecek yeni yaratıklar evrimleşti.

İnsanların küresel ısınmaya engel olmak için benzer bir toz yağmuru oluşturacak jeomühendislik projelerine girişebileceğini düşünmek cezbedici olsa da, araştırmacılar bu tür tekliflere temkinli yaklaşıyor.

Field Museum'da küratörlük ve Chicago Üniversitesi'nde doçent olan araştırmacı Philipp Heck, “Jeomühendislik fikirleri çok eleştirel ve çok dikkatli bir şekilde değerlendirilmeli. Çünkü eğer bir şeyler ters giderse işler öncesinden daha kötü hale gelebilir” dedi.

Science Advances'te yayımlanan makaleye göre bu araştırmadan önce buzul çağının nedeni bir gizemdi.

Asteroitlerden ve kuyruklu yıldızlardan gelen uzay tozu normalse de -Dünya'ya her sene yaklaşık 40 bin ton dünya dışı malzeme geliyor- bu asteroitin patlaması normalden 10 bin kat daha fazlasının oluşmasına neden oldu.

Heck “Hipotezimiz, en az 2 milyon yıllık bir zaman diliminde yüksek miktarlarda dünya dışı tozun, dünyadaki iklimi değiştirmede önemli bir rol oynadığı ve küresel soğumaya katkıda bulunduğu yönünde” diye konuştu.

“Dünyayı oluşturan tortul katmanları, orada bulunan dünya dışı maddeleri, meteorları ve mikrometeoritleri inceledik; yani bir zamanlar deniz tabanını oluşturan kayaları...” diyen Heck sözlerine şöyle devam etti:

Sonra da ne olduklarını ve nereden geldiklerini keşfetmek adına dünya dışı maddeleri katmanlardan çıkardık.

Fotoğrafta, bahsi geçen ve buzul çağını getiren toz kütlesini yaratan asteroit çarpışmasında oluşmuş 466 milyon yıllık bir fosil göktaşı görülüyor (Field Museum John Weinstein)

Ekip, dünya dışı maddeleri kayaçtaki taşları eriten bir asit yardımıyla çıkardı. Daha sonra Dünya'daki kayalarda nadiren karşılaşılan elementleri aradı.

Örneğin, helyum atomları normalde iki protona, iki nötrona ve iki elektrona sahiptir ancak uzaydan gelen bazılarında bir nötron eksik olabilir. Bu tip helyum izotoplarının varlığı -ve aynı zamanda asteroitlerde sıklıkla görülen nadir metallerin varlığı- tozun uzaydan geldiğini kanıtladı.

İsveç'teki Lund Üniversitesi'nden baş yazar Birger Schmitz ise şunları söyledi: “Zamanlama mükemmel görünüyor. Atmosferdeki ekstra toz, buzul çağını açıklamaya yardımcı oluyor. Güneş ışığını filtreleyen toz, küresel soğumaya neden olmuş olmalı."

Bu soğuma Dünya'daki yaşam için faydalı olmuş olabilir, ama süratli bir iklim değişikliğinin etkileri yıkıcı olabilir.

Heck, “Bahsettiğimiz küresel soğumada, milyonlarla sayılan yıllardan bahsediyoruz” dedi:

Bu, 65 milyon yıl önce dinozorları öldüren meteoritin neden olduğu iklim değişikliğinden ve bugünkü küresel ısınmadan çok farklı. Söz konusu küresel soğuma, yumuşak bir dürtmeydi. Daha az baskı vardı.

Heck ayrıca, dünyanın şu anda bir küresel ısınma yaşadığının inkar edilemeyeceğini de belirtti.

Jeomühendislik seçeneklerini değerlendirmeye dair de şu ifadeleri kullandı:

Yıkıcı sonuçları nasıl önleyebileceğimizi düşünmeliyiz veya en aza indirmeliyiz. Makul olan her fikir araştırılmalıdır.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren:  Noyan Öztürk