Mısır’ın başkenti Kahire’de Hamas ile İsrail arasında ateşkes ve esir takası anlaşmasına varılması amacıyla gerçekleşen müzakerelerle ilgili çelişkili bilgiler geliyor. Müzakerelerde İsrail ve Hamas Hareketi’nin birbirlerinin şartlarını reddetmeleri nedeniyle nihai bir anlaşmaya varılması oldukça güç görünüyor. İsrail kaynakları krizin ‘kritik günlerden geçtiği’ yorumunda bulundular.

Dün Kahire’de Hamas Hareketi’nden bir heyet ile İsrail’den dış istihbarat servisi Mossad ve iç istihbarat servisi Şin-Bet'in (Şabak) başkanlarının da yer aldığı bir heyetin katılımıyla yeni bir müzakere turu başladı.

Basında yer alan haberlere göre İsrail, 18 ila 50 yaşları arasındaki erkekler dışında yerinden edilen 60 bin Filistinlinin geri dönmesini önerdi.

Londra merkezli Arap Dünyası Haber Ajansı’nın (AWP) Arap kaynaklardan aktardığına göre yerinden edilen Gazzelilerin geri dönüşü, ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinden on gün ila iki hafta sonra başlayabilir. Üzerinde anlaşmaya varılması halinde bu süre altı haftaya kadar da uzayabilir.

İsrailli ve Mısırlı yetkililerin yaptığı açıklamalara göre Hamas savaşçılarının yeniden kuzeye sızmasını önlemek için geri dönenlerin İsrail’in askeri kontrol noktalarından geçmeleri gerekiyor.

Hamas Hareketi İsrail’in şartını reddetti

Öte yandan Hamas Hareketi, İsrail’in öne sürdüğü bu şartları reddetti. İsrail’in askeri kontrol noktalarını kaldırmasını ve kuzeye dönen ailelerin yeniden bir araya gelmelerini sağlamada kararlı bir tutum sergileyen Hamas, yetişkin erkeklerin geri dönüşlerinin engellenmesini reddetti.

Hamas Hareketi daha önce bu konudaki kararlılığını vurgulamış, kalıcı ateşkese varılması ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi, yerinden edilenlerin evlerine dönmesi ve Filistinlilere hareket özgürlüğü, yardım alma ve barınma hakkı verilmesi taleplerinde bulunmuştu.

Kaynaklar, müzakere turunun ‘rehinelerin serbest bırakılması’ ya da askeri operasyonlarda radikal değişiklikleri içermeyen sınırlı bir ateşkes anlaşmasına varılması amacıyla başladığını söylediler.

Ancak ABD’nin baskısıyla müzakerelerin gidişatını daha kapsamlı bir anlaşmaya doğru değiştirdiği görülüyor. Gözlemcilere göre İsrail ordusu cumartesi günü Han Yunus'tan sahadaki baskının hafifletilmesi ve taktiklerin değiştirilmesi sonucu geri çekildi.

İsrail ordusu, Gazze'nin güneyindeki en büyük şehir olan Han Yunus’taki saldırıyı yürüten 98. Komando Tümeninin bölgedeki görevini tamamlayıp geri çekildiğini, ancak Nahal Tugayının bölgede kalmaya devam edeceğini açıklamıştı.

Açıklamada, “İsrail ordusunun hareket özgürlüğünü korumak ve doğru istihbarat bilgileri almasını sağlamak amacıyla İsrail güçlerinden çok sayıda asker Gazze Şeridi'nde faaliyet göstermeye devam ediyor” denildi.

Han Yunus'tan çekilmenin İsrail'in devam eden Gazze savaşındaki stratejisinde bir dönüm noktası mı, yoksa Mısır sınırındaki Refah şehrine olası bir operasyona giden yolda yeni bir ara aşama mı olduğu belli değil.

İsrail ordusunun, Han Yunus'tan çekilmesi, İsrail'in Gazze Şeridi’nde sürdürdüğü savaştaki stratejisinde bir dönüm noktası mı, yoksa Mısır sınırındaki Refah şehrine olası kara harekâtına giden yolda yeni bir ara aşama mı olduğu henüz bilinmiyor.

Kritik günler

İsrail Yayın Kurumu'na (IBA) bağlı Makan televizyon kanalı, üst düzey olarak tanımladığı İsrailli bir siyasi kaynağın “Hamas'la rehine takası anlaşmasına varma şansı açısından kader anı denebilecek günlerle karşı karşıyayız” dediğini aktardı.

Devam eden müzakerelerde Ramazan Bayramı'na kadar bir anlaşmaya varılmasının hedeflendiğini belirten kaynak, “Hamas'ın anlaşmayla ilgilenip ilgilenmediğini daha sonra öğreneceğiz” ifadelerini kullandı.

Fakat başka bir kaynak, Mossad Başkanı David Barnea başkanlığındaki İsrail heyetinin, arabulucuların önerisini ve Hamas'tan aktaracakları mesajı dinleyeceğini ve CIA başkanı William Burns ile diğer ABD’li üst düzey yetkililere İsrail'e değil Hamas'a baskı yapılması gerektiğini söyleyeceğini belirtti.

Daha önce dolaylı olarak yapılan müzakerelerin detaylarıyla ilgili bilgi sahibi olan bir Arap kaynak, müzakerelerde kuzey bölgeleri de dahil olmak üzere Gazze Şeridi'ne insani yardımların ulaştırılmasına ve dağıtılmasına yönelik mekanizmalara dair ayrıntıların ele alınacağını söylemişti. AWP’ye konuşan kaynak, şunları söyledi:

Daha önce insani yardımların başlatılmasından söz edildiği, ancak ayrıntılara girilmediğinden yardımların ulaştırılmasına ve dağıtılmasına yönelik mekanizmalar ilk kez tartışılacak.

Netanyahu Hamas’ın taleplerini reddetti

Müzakerelere gelince İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bir anlaşmaya varılmasını engelleyenin İsrail değil, Hamas olduğunu söyledi.

Hamas'ın ‘hayatta kalmak, yeniden toparlanmak ve İsrail vatandaşlarının ve askerlerinin hayatlarını yeniden tehdit edebilmek için savaşı sonlandırıp durumun olduğu gibi kalmasını sağlamak istediğini’ öne süren Netanyahu, ‘Hamas'ın taleplerini kabul etmenin, 7 Ekim'de yaşananları tekrarlanmasına zemin hazırlayacağını’ vurguladı.

Netanyahu, 7 Ekim’de Gazze Şeridi’nde savaşın başlamasının altıncı ayı dolayısıyla İsraillilere birleşme çağrısında bulundu.

Times of Israel gazetesinin haberine göre Netanyahu, altıncı ayını dolduran savaşın başından bu yana gerçekleştirilen haftalık kabine toplantısının başında yaptığı açıklamada, İsrail'in Hamas'a karşı tam bir zafer elde edeceğinin sözünü verdi. Netanyahu, şunları söyledi:

Uluslararası topluma (İsrailli) rehineler geri dönmeden ateşkes olmayacağını açıkça ifade ettim. İsrail hükümetinin politikası budur. (ABD Başkanı Joe) Biden yönetiminin birkaç gün önce kendisinin de tutumunun bu olduğunu açıklamasını memnuniyetle karşılıyorum.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

 

Şarku'l Avsat'ın haberlerine ulaşmak için tıklayın