Bilim insanları Samanyolu galaksimizin merkezinde büyük "balon benzeri yapılar" tespit edildiğini duyurdu.

Yüzlerce ışık yılı boyunca uzayıp giden ve dışarı radyo sinyalleri yayan çift halindeki balonsu yapı galaksimizin merkezinde şimdiye dek bulunmuş en büyük şekiller arasında yer alıyor.

Bunlar öyle büyük ki merkezde radyo sinyali yayan tüm galaktik komşularını gölgede bırakıyor.

Araştırmacılar bunların Samanyolu'nun merkezinde yer alan süper kütleli kara deliğin yanında meydana gelen devasa enerji patlamasından sonra doğduğuna inanıyor.

Keşfi Nature adlı bilimsel yayında anlatan Oxford Üniversitesi'nden çalışmanın baş yazarı Ian Heywood şunları söyledi:

Merkezlerinde epey aktif kara deliklere sahip diğer galaksilere kıyasla galaksimizin merkezi nispeten sakindir. Ama yine de Samanyolu'nun merkezindeki kara delik, periyodik olarak yuttuğu büyük miktardaki toz ve gaz yığını yüzünden zaman zaman alevleniyor ve kendinden beklenmeyecek şekilde aktif hale gelebiliyor. Böyle bir beslenme çılgınlığı daha önce görülmeyen bu şekillerin böyle şişmesine yol açacak güçlü bir patlamayı tetiklemiş olabilir.

Geniş yapı, Güney Afrika Radyo Astronomi Gözlemevi'nin (SARAO) MeerKAT teleskobu tarafından tespit edildi. Profesör Heywood ve ekibi de görüntüleri galaksimizin merkezindeki bölgeleri haritalamak için kullandı. Bunu belirli bir dalga boyunda radyo yayılımını arayarak yaptılar. Uzayda bilhassa enerjiye sahip bölgeleri bulmak için kullanılabilen radyo dalgaları bizi galaksinin merkezindeki ışığı görmekten alıkoyan yoğun bulutlardan kurtaran bir yöntem.     

Bu teknikleri kullanarak büyük baloncukların boyutlarını ve şekillerini inceleyen ve neredeyse özdeş göründüğünü fark eden araştırmacılar, yapıların ayrıca yoğun bir patlamada oluştuğunu gösteren kanıtlara da ulaştı. Çok kısa sürede gerçekleşmiş gibi gözüken bu olay aslında o kadar kuvvetliydi ki uzaydaki maddeleri delip geçmişti.

Charlottesville, Virginia’daki Ulusal Radyo Astronomi Rasathanesi’nde astronom olan ve araştırmanın ortak yazarı William Cotton şunları söyledi:

Gözlemlediklerimizin şekli ve uyumu, birkaç milyon yıl önce galaksimizin merkezindeki kara deliğin yakınlarında son derece güçlü bir hadise gerçekleştiğini gösteriyor. Bu patlama muhtemelen ya kara deliğin içine çekilen büyük miktardaki yıldızlar arası gaz sebebiyle ya da büyük bir yıldız oluşumu esnasındaki patlamanın yarattığı şok dalgalarının tetiklemesiyle meydana geldi. Merkeze yakın duran ve sıcak, iyonlaşmış gaz içinde bulunan şişik yapı, ivme kazanıyor ve öyle güçlü bir radyo dalgası yayıyor ki bunu Dünya'dan tespit edebiliyoruz.

Galaksimizin kara deliğinin etrafındaki alan, Samanyolu'nun kalan yerlerinden epey farklı: Çok daha türbülanslı ve galaksinin diğer bölümlerinden çok daha aktif. Aynı zamanda bir hayli gizemli de, çünkü orayı görmek çok zor olabiliyor. Merkezde başka bir yerde tespit edilmemiş ve araştırmacıların hala anlayamadığı kocaman, uzun ve dar filamentler bulunuyor.

Yeni bulunan yapılar bu filamentlerin de gizemini aydınlatmaya yardımcı olabilir. Çünkü ikisi de aynı gizemli enerjik olayda doğmuş olabilir.

Soyuz MS 11 Dünya'ya döndü

Hepsini göster 22

Soyuz MS 11 Dünya'ya döndü

• 1/22

  Soyuz MS 11 uzay kapsülü Kazakistan'ın Jezkazgan kentinin 150 km güneydoğusundaki bir alana indi / Fotoğraf: AFP

• 2/22

  Fotoğraf: AP

• 3/22

  Fotoğraf: Reuters

• 4/22

  Soyuz MS 11 204 günlük uzay görevinin ardından Dünya'ya döndü / Fotoğraf: Reuters

• 5/22

  Uluslararası Uzay İstasyonu'nda görevli astronotlardan birisi ABD Havacılık ve Uzay Ajansı NASA'da görevli olan astronotlardan biri olan Anne McClain'di / Fotoğraf: AFP

• 6/22

  6 aydan uzun süreli uzay görevinden sonra Dünya'ya dönenlerden biri de Rus kozmonot Oleg Kononenko idi / Fotoğraf: AFP

• 7/22

  Görevliler ekibin Dünya'ya inişi için önceden hazırlıklarını tamamladı / Fotoğraf: AFP

• 8/22

  Fotoğraf: AFP

• 9/22

  Fotoğraf: AFP

• 10/22

  Fotoğraf: AFP

• 11/22

  Uzay görevinden dönen üçüncü kişi ise Kanada Uzay Ajansı (CSA) astronotu David Saint-Jacques oldu / Fotoğraf: AFP

• 12/22

  Astronotları bekleyen ekip, uzay kapsülü indikten sonra malzemeleri topladı / Fotoğraf: AFP

• 13/22

  Fotoğraf: Reuters

• 14/22

  Fotoğraf: Reuters

• 15/22

  Fotoğraf: Reuters

• 16/22

  Fotoğraf: AP

• 17/22

  Fotoğraf: AP

• 18/22

  Fotoğraf: AP

• 19/22

  Fotoğraf: AP

• 20/22

  Fotoğraf: AP

• 21/22

  Fotoğraf: AP

• 22/22

  Fotoğraf: AFP

Evanston, Illinois'deki Northwestern Üniversitesi'nden makalenin ortak yazarlarından Ferhad Yusuf-Zade “MeerKAT tarafından keşfedilen radyo sinyali yayan baloncuklar şimdi filamentlerin kökenine ışık tutuyor. Yüzden fazla filamentin hemen hepsi baloncukların radyo dalgalarıyla sınırlandırılıyor" diye konuştu.

Yapılar galaksinin merkezinden gelen şaşaalı sinyallerin parıltısının arkasında bulunduğu için onları şimdiye dek görmek mümkün olmamıştı. Bilim insanları göz kamaştırıcı yayılımlara bakabilmek ve yeni keşfedilen bu devasa oluşumları görebilmek için yeni teknikler kullandı.

Cape Town'daki SARAO'dan makalenin ortak yazarlarından Fernando Camilo şunları söyledi:

Bu dev kabarcıklar bu güne kadar galaksinin merkezinden gelen aşırı parlak radyo yayılımları yüzünden görülemiyordu. Arka plandaki gürültüden baloncukları çıkarıp almak teknik bir zoru başarmaktı. MeerKAT'ın benzersiz özellikleri ve ideal konumuyla üstesinden gelmek mümkün oldu. Bu beklenmedik keşifle en nihayetinde Samanyolu'nun merkezindeki kara deliğin etrafında şekillenen, madde ve enerjinin dışarıya akışının galaksi çapındaki tezahürüne tanık oluyoruz.

Yeni araştırma çarşamba günü Nature adlı bilimsel yayında yayımlandı ve farklı kurumlarda çalışan 15 yazar tarafından yazıldı. Bu makale MeerKAT'ın geçen yıl çalışmaya başladığından beri yaptığı tüm gözlemleri detaylandıran ilk araştırma olma özelliği taşıyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech

Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu