Amerika Birleşik Devletleri'ne yapılan yıkıcı 11 Eylül saldırıları, dünyanın yegane süper gücü geçmişte asla bu ölçekte bir saldırıya maruz kalmadığı için tüm dünyayı şok etmişti.

Saldırılarda silah olarak yolcu uçaklarının kullanılması hayal edilemezdi. Hedeflerden biri olan, Dünya Ticaret Merkezi'nin ünlü İkiz Kuleleri, ABD ekonomisinin gücünü temsil ediyordu. Diğer hedef Pentagon ise, ABD ordusunun gücünün yansımasıydı. ABD’ye karşı topyekun bir saldırı vardı ve uygun bir cevabın verilmesi sadece bir zaman meselesiydi.

Başkan George W. Bush’un yönetimi, 11 Eylül 2001 saldırılarının arkasında Usame bin Ladin’in başkanlık ettiği El Kaide’nin olduğu sonucuna varınca, teröre karşı savaş ilan ederek Afganistan’ı işgal etti. Belirtilen amaç Bin Ladin ve El Kaide’nin adalete teslim edilmesi ve diğer terörist grupların ortaya çıkmasının önlenmesiydi. Etnik Peştun çoğunluğun egemenliğindeki Taliban rejimi de, Bin Ladin ve diğer El Kaide üyelerini barındırması nedeniyle hedef oldu.

7 Ekim 2001’deki ABD işgali beklenmedik bir şey değildi. ABD, 11 Eylül'ün saldırılarının beyni olduğunu düşündüğü Bin Ladin'i vermesi konusunda Taliban rejimini uyarıyordu. Taliban lideri Molla Muhammed Ömer, Bin Ladin'in saldırılara katılımını gösteren kanıtlar istedi. Genel olarak, Taliban liderliği, El Kaide'nin ve aranan bir adam olan Bin Ladin'in bu saldırıyı gerçekleştiremeyeceğine inanmaya devam etti. Taliban'la en yakın ilişkileri olan Pakistan, ABD işgalinden kaçınmak için Bin Ladin konusunda ABD'yle uzlaşmaya varması için Ömer'i iknaya çalıştıysa da başarısız oldu.

Taliban tarafından yönetilen Afganistan, tecrit edilmiş ve yaptırıma maruz kalmış bir ülkeydi. Pakistan'ın yanı sıra, sadece Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Taliban rejimini tanıyordu, ancak bunlar da aşırılıkçı Taliban politikalarından gittikçe daha fazla hayal kırıklığına uğramıştı. Taliban daha önce Pakistan’ın ve dünyanın geri kalanının iki anıtı, Bamiyan ilindeki dağ eteklerine 6. yüzyılda oyulmuş Buda heykellerini yok etmemesi talebini reddetmişti.

Taliban, 11 Eylül saldırılarının gerçekleştiği dönemde Afganistan’ın neredeyse yüzde 90’ını kontrolü altına almış olsa da, Taliban yönetimine karşı direniş tamamen çökmemişti. Eski Mücahid komutanı ve eski savunma bakanı Ahmet Şah Mesut hala meydan okuyordu ve benzer durumda başka Taliban karşıtı savaşçılar da vardı. Mesut, 11 Eylül saldırılarından iki gün önce, kuzeydeki Takhar ilinde El Kaide tarafından düzenlendiği iddia edilen bir intihar saldırısında hayatını kaybetti.

Taliban'ın sert önlemleri, grubun kontrol ettiği alanlarda güvenliği genel olarak arttırmıştı, ancak savaşçılarının özellikle de Hazara Şii topluluğuna karşı insan hakları ihlalleri gerçekleştirdiği yönünde sık şikayetleri vardı. Taliban savaşçıları, Taliban yönetimi boyunca, militan grubun Eylül 1996’da Kabil'i ele geçirmesinden ABD işgalinden sonra hükümetinin düşüşüne kadar çoğunluğu Peştun dışı etnik azınlıklardan oluşan Kuzey İttifakıyla savaşmayı sürdürdü. Rakipleri yenmek Taliban'ın ana dikkat odağını oluşturuyordu ve Afgan halkının kaygılarını ve ihtiyaçlarını giderecek sosyo-ekonomik programların eksikliğinin de nedeniydi.

Taliban'ın belirli bazı kararları tartışmalara yol açtı. Dokuz yaşından büyük kızların okula gitmesini engelleme hamlesi geniş çapta eleştirildi. Rejimin, kızlar için ayrı okulları idare edecek kaynaklarının olmadığı iddiası ikna edici değildi. Kadınların evleri dışında çalışma yasağı, dulları ve hanelerini geçindirmek için çaresizce gelire muhtaç olanları da etkilediği için eleştirildi. Taliban’ın şeriat mahkemelerinin ne temel düzeyde bile adaleti sağlayamadığı yönünde şikayetler vardı. Kabil'deki Gazi Stadyumu gibi halka açık yerlerde kadın ve erkeklere verilen idam cezaları Taliban'ın imajını daha da zedeledi. İdamlar, recm, hırsızlıkla suçlananların uzuvlarının kesilmesi gibi cezalar halk arasında korku yarattı. Taliban dini polisi kuralları olay yerinde hemen uyguladığı için korkunçtu. Yüzleri açık kadınlar ve sakalsız erkekler sokaklarda ve pazar yerlerinde küçük düşürülüyor ve cezalandırılıyordu. Taliban, bu kararları Afganistan'daki kanunsuzluğun ancak sert cezalar vererek çözülebileceğini iddia ederek savundu.  

Taliban yönetimi aynı zamanda bazı başarılar da kaydetti. Mücahidlerin kötü yönetimi ve kendi aralarındaki savaşlardan sonra ülkenin birçok yerinde barış sağlanmıştı. Kanunsuz mücahit silahlı grupların yolcuları soymak için yol kenarına kurduğu çok sayıda kontrol noktası kaldırıldı. Bu sayede, yolcu ve eşya taşıyan araçların serbest dolaşımı sağlandı böylece Taliban tüccar ve taşımacıların desteğini kazandı. Taliban hareketinin kurucusu Ömer tarafından yayınlanan bir kararnameyle afyon-haşhaş ekimi Afganistan'ın grubun kontrolündeki neredeyse yüzde 85'inde ortadan kaldırıldı.

Taliban'ın yıkılması da yükselişi kadar hızlı oldu. ABD kuvvetleri Taliban'ın pozisyonlarını bertaraf etmek için hava saldırılarına başvurdu ve Taliban savaşçılarını aceleci bir geri çekilmeye mecbur bıraktı. ABD ordusu, Kuzey İttifakı'na kasabaları ve son olarak da Taliban'ın boşalttığı Kabil'i ele geçirmesi için yardım etti. Kuzey Afganistan'da Taliban savaşçıları ikmal hatlarından koparılırken, güneydeki üslerse ABD'ye iade edilmeyecekleri yönündeki bir anlaşma kapsamında Özbek savaş ağası Raşid Dostum'a teslim oldu. Bununla birlikte, kıdemli Taliban üyeleri ABD'ye teslim edilerek Guantanamo Körfezi hapishanesine sevk edildi. Daha önce de, havasız konteynerlerde Mezarı Şerif'e taşınan yüzlerce Taliban savaşçısı boğularak ölmüştü.

Kasım 2001 sonlarında Taliban savaşçılarının çoğu, Ömer'in de bir daha görülmemek üzere motosikletle kaçtığı belirtilen ruhani başkentleri Kandahar'a kadar geri çekilmişti. Taliban liderlerinin birçoğu ise komşu Pakistan'a sığındı. Bin Ladin liderliğindeki El Kaide üyeleri, Nangarhar ilindeki Tora Bora'ya kaçtı ve ABD'nin acımasız hava saldırılarından kurtulanlarsa Pakistan'a geçti.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 2/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 3/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 4/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 5/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 6/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 7/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 8/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 9/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 10/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 11/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 12/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 13/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 14/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 15/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 16/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 17/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

• 18/30

  13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP)

• 19/30

  12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 20/30

  11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP)

• 21/30

  10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP)

• 22/30

  9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)

• 23/30

  8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP)

• 24/30

  7 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinli bir çocuk, İsrail saldırıları sonucunda yıkılmış binanın üzerinde. 1 yıl önce bugün Hamas, İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda 1139 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almıştı. Aradan geçen bir senede İsrail, Gazze'de en az 41 bin 870 kişiyi öldürdü ve bu sayının aslında çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Binlerce kişi yıkılan binaların enkazı altında kaldı ya da kendilerinden haber alınamıyor. Binlercesinin daha devam eden bombardıman ve İsrail'in savaşının yarattığı koşullar nedeniyle ölmesi muhtemel. Son 12 aydaki gelişmelerle Ortadoğu bir kez daha topyekün savaşın eşiğine geldi (Mohammed Salem/Reuters)

• 25/30

  6 Ekim 2024 - İspanya'nın Katalonya bölgesinin Tarragona kentinde düzenlenen 26. İnsan Kulesi Yarışması'nda Colla Vella dels Xiquets de Valls ekibi insan kulesi oluşturuyor. Katalonya'daki festivallerde düzenlenen geleneksel insan kulesi yarışmalarında takımlar kule oluşturup bozarak mücadele ediyor. İlki 1932'de yapılan etkinlik o zamandan beri iki yılda bir gerçekleştiriliyor (Lluis Gene/AFP)

• 26/30

  5 Ekim 2024 - Binlerce Oromo, Irreecha festivali için Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya geldi. Irreecha kutlamalarında geleneksel kostümler giyerek suya çiçekler daldırıyor ve kendi üzerlerine su serpiyorlar. Etiyopya'nın en kalabalık etnik grubu olan Oromoların yağmur mevsiminin bitişini kutladığı festival, zaman zaman siyasi protestolara da sahne oluyor. 2016'da polisin hükümet karşıtı protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanması ve havaya ateş açmasıyla festivalde 50'den fazla kişi hayatını kaybetmişti (Tiksa Negeri/Reuters)

• 27/30

  4 Ekim 2024 - Bir kedi Beyrut'un güneyindeki bir mahallede, İsrail'in hava saldırıları sonucunda hasar gören sokakta dolaşıyor. İsrail, üç gün önce kara harekatı başlattığı Lübnan’a saldırmayı sürdürüyor. Hizbullah'a yakın bir kaynak, AFP'ye İsrail'in Beyrut'un Dahiye bölgesini üst üste 11 kere vurduğunu aktardı. Lübnanlı yetkililer, çatışmalar nedeniyle 1,2 milyon kişinin yerinden edildiğini bildirdi (AFP)

• 28/30

  3 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Carolina eyaletinin Swannanoa kentinin sakinleri, Helene Kasırgası'nın arkasında bıraktığı yıkımın ortasında. Geçen hafta ülkenin güneydoğusunu vuran kasırganın yol açtığı can kayıplarının sayısı 189'a yükseldi. Toplam 6 eyalette kayıp onlarca kişiyi arama çalışmaları sürerken, 1 milyondan fazla ev ve iş yerinde elektrik hâlâ yok (Eduardo Munoz/Reuters)

• 29/30

  2 Ekim 2024 - Meksika'da 1968'deki Tlatelolco Meydanı katliamının 56'ıncı yıldönümüde bir eylemci, polisle çatışıyor. Sözkonusu katliamda ordu, öğrencileri vurarak öldürmüştü. Meksika'nın göreve yeni başlayan başbakanı Claudia Sheinbaum, kendisine "1968 çocuğu" diyerek resmi bir özür yayımladı (Daniel Becerril/Reuters)

• 30/30

  1 Ekim 2024 - İsrail, İran'dan İsrail'e füze saldırısı gerçekleştirildiğini ve Tel Aviv başta olmak üzere ülke genelinde sirenlerin çaldığını duyurdu. İran'ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği'nden "Eğer siyonist rejim cevap vermeye kalkarsa daha yıkıcı bir karşılık gelir" açıklaması yapıldı. Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, ABD ordusuna, İran saldırılarına karşı İsrail savunmasına yardımcı olma ve İsrail'i hedef alan füzeleri vurma talimatı verdi (Ahmad Gharabli/AFP)

Aralık ayının başlarında, Bonn Konferansında Taliban sonrası Afganistan için bir yol haritası hazırlandı ve işgalci Sovyet güçleriyle savaşmış olan düşük düzeydeki bir mücahit lideri, Hamid Karzai geçici başkan olarak atandı. Demokrasi yeniden ilan edildi, cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri yapılmaya başlandı ve ulusal öneme sahip meselelerin çözümü gerektiğinde geleneksel Loya Jirga (akil ihtiyarlardan oluşan büyük meclis) toplandı. Ülke çok geçmeden canlı bir basına ve sesli bir sivil topluma sahip olmuştu. Başta kız çocukları olmak üzere daha fazla çocuk okula gitmeye başladı, yüksek öğrenim olanakları ve sağlık tesisleri genişletildi, kadın haklarını güvence altına almak için yasal düzenlemeler yapıldı. Bununla birlikte, dozu azalmamış şiddet bazı kazanımları boşa çıkardı.

Aralık 2001'de, kendisinin de yerlisi olduğu Kandahar'a yaptığı ilk ziyarette, Karzai bir Taliban saldırısından kurtuldu. Bu, ilerleyen yıllarda güçlenecek ve 2005'te Afgan hükümeti ve ABD liderliğindeki yabancı kuvvetler için büyük bir tehdit haline gelecek olan Taliban isyanının başlangıcının işaretiydi. 2003’ün başlarında ABD, Irak’ı işgal etmişti ve dikkatini Afganistan yerine bu yeni savaş alanına yönlendirmişti.

Ömer'in 2013 Nisan'ındaki ölümü ve halefi Molla Aktar Muhammed Mansur'un Pakistan'ın Belucistan ilinde 2016 Mayıs'ında öldürülmesinden sonra, Taliban isyanı yeni liderleri Şeyh Haybetullah Akunzade altında ivme kazanmayı sürdürdü. Bugün Taliban, yaklaşık 18 yıl önceki ABD işgalinden bu yana herhangi bir döneme kıyasla en fazla bölgeyi kontrolü altında tutuyor. Nihayetinde ABD, Temmuz 2018'de Afgan Hükümetinin yokluğunda Taliban'ın doğrudan barış müzakereleri talebini kabul etti. Ancak, Afganistan'da barış yapmak ürpertici bir meydan okuma olmayı sürdürüyor. Başkan Donald Trump'ın, Taliban ile öngörülen barış anlaşmasını iptal etme yönündeki 8 Eylül’deki hamlesi Afganistan’ın kaygı verici belirsizliğine katkıda bulunurken, dökülmeye devam eden kanla ilgili endişeleri artırdı.

Anlaşıldığı üzere, 11 Eylül ABD’ye yönelik ilk ve son büyük terörist saldırıydı, ABD ise muhtemel başka saldırıları engellemek için eşi görülmemiş adımlar attı. 11 Eylül saldırganlarının hiçbiri Afgan olmasa da Afganistan sonu gelmeyen bir şiddete maruz kalmaya devam ediyor.

* Rahimullah Yusufzai, özellikle El Kaide lideri Usame Bin Ladin ve Taliban lideri Molla Ömer’le yaptığı röportajlarla dünya çapında tanınan bir gazeteci, politika analisti ve savaş muhabiridir.

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik