Çok sayıda analist, ABD ve Birleşik Krallık'ın 11 Ocak'ta Husilere karşı başlattıkları ve korkuları artıran hava saldırılarının ardından Gazze'deki savaşın kolayca daha geniş çaplı bir bölgesel savaşa dönüşebileceğini düşünüyor.
Fakat şu an, Avusturya, Rusya ve Almanya gibi ülkelerin topyekûn savaşa girme niyetinde olduğu 1914 Avrupası yok.
Bu kez ne Washington ne de Tahran sınırsız bir bölgesel savaş istiyor.
Bunun yanında her ikisi de kendi askeri güçlerini doğrudan bir çatışmadan uzak tutabilecek kabiliyete sahipler.
Sonuç olarak Gazze savaşı muhtemelen büyük bir bölgesel yangına neden olmayacağı, buna karşın tüm büyük aktörleri zayıflatacağı söylenebilir.
Biden büyük bir savaş çıkmasını istemiyor
ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, İran'ı ve müttefiklerini ABD ya da İsrail'in çıkarlarına saldırmaktan caydırmaya, askeri operasyonların eninde sonunda azaltılmasını ve bölgenin göreceli de olsa yeniden istikrar kazanmasını sağlamaya çalışıyor.
ABD'nin askeri konuşlanmasına bir bakın: 5 Ocak'ta bir grup donanma gemisi USS Gerald Ford uçak gemisiyle birlikte Akdeniz'den ayrıldı.
Bu gelişme, Washington'ın sınırlı hava saldırıları düzenleyebileceğinin güçlü bir göstergesi olurken İran'la büyük bir savaş istemediği ya da beklemediği anlamına geliyor.
Washington'da siyasi hesaplar yapılıyor. Daha da önemlisi, İran'la büyük bir savaşa yönelik halk desteği asgari düzeyde kalıyor.
Gallup tarafından geçtiğimiz aralık ayında yapılan bir anket, ABD'lilerin yüzde 36'sının ABD'nin İsrail'e yardım etme konusunda çok ileri gittiğini düşündüğünü ve sadece yüzde 24'ünün ABD'nin İsrail için daha fazlasını yapması gerektiğine inandığını gösterdi.
J.L. Partners, tarafından geçtiğimiz yıl ekim ayında yapılan bir anket ise ABD'lilerin yalnızca yüzde 32'sinin İsrail'in yanında savaşmak üzere asker gönderilmesini desteklediğini, yüzde 48'inin ise buna karşı olduğunu ortaya koydu.
İran'ın büyük bir gerilimin fitilini ateşlemek için çizdiği kırmızı çizgi, Hamas'ın İran'ın askeri bir aracı olarak hayatta kalmasını içermeyebilir gibi görünüyor.
İran da caydırıcılık istiyor
Gazze'deki savaş devam ederken Tahran da rahat değil. Ekonomisi zayıf ve halkın düzenlediği protesto gösterilerini güç kullanarak bastırmak zorunda kalıyor.
Öte yandan müttefiki Hamas'a doğrudan somut yardım sağlayamaması bölgesel gücünün sınırlarını gösteriyor.
Ayrıca Hamas'ın ortadan kaldırılması ya da ciddi şekilde zayıflatılması, Lübnan'da Hizbullah'ı İsrail'in olası bir saldırısına karşı daha savunmasız hale getiriyor. Bu da İsrail'i İran'a saldırmaktan caydırma yeteneğini sınırlıyor.
ABD'li bazı analistler, 7 Ekim'den hemen sonra Hamas Hareketi'ni yok etmenin İran'ın çizdiği kırmızı çizgiyi aşacağına inanıyordu.
Aslında Tahran, kamuoyu önünde bölgesel bir savaş istemediğine dair açıklamalar yaparken müttefiki olan silahlı grupların hiçbirini sınırsız askeri operasyon başlatmaya yönlendirmedi.
İran'ın büyük bir gerilimin fitilini ateşlemek için çizdiği kırmızı çizgi, Hamas'ın İran'ın askeri bir aracı olarak hayatta kalmasını içermeyebilir gibi görünüyor.
Kızıldeniz'de hava saldırıları düzenleniyor ama bu bir savaş değil!
Tahran ve müttefikleri bir yandan sonu gelmeyecek bir savaşa girmekten kaçınmaya çalışırken diğer yandan İsrail ve müttefikleri üzerinde baskı kurmayı hedefliyorlar.
İran'ın Husileri cesaretlendirmesinin ve Kızıldeniz'deki ticari gemileri taciz etmelerine yardım etmesinin nedeni de bu.
Bu yılın başlarından beri uluslararası deniz taşımacılığı şirketlerinin 10'undan 7'si gemilerini Kızıldeniz'den uzaklaştırdı.
Ekonomik analistler arz kesintileri ve fiyatların önce Avrupa'da, ardından Kuzey Amerika'da artmasını bekliyorlardı.
Halihazırda 2022 sonları ile 2023 başları başlayan fiyat enflasyonu konusunda kamuoyunda memnuniyetsizlikle karşı karşıya olan Başkan Biden ise bu haberi hiç hoş karşılamadı.
ABD liderliğindeki ortak deniz operasyonu, şimdiye kadar Kızıldeniz'in sularını sakinleştirmeyi başaramadı.
ABD'nin 31 Aralık'ta Husilerin 10 üyesinin ölümüne yol açan silahlarla donatılmış üç teknesini batırması, ticari gemilere yönelik saldırıların önünü kesemedi.
Eğer Husilerin uyarıları inandırıcı ise 11 Ocak'taki hava saldırılarının ardından her iki tarafın da Husileri kesin olarak caydırmayı amaçlayan başka saldırılar düzenlemesi gerekebilir.
Ancak İran'ın kırmızı çizgisi Kızıldeniz'deki seyrüsefer özgürlüğün kapsamadığından, İran'ın bu konuda doğrudan bir müdahaleye girişmesi ve ABD'lilerle karşı karşıya gelme kararı alması beklenmiyor.
İran, bunun yerine uzun soluklu bir oyun oynayacak ve Husilerin direnmesini sağlamaya çalışacak.
Kızıldeniz'de ABD ve müttefikleri üzerinde sınırlı, ancak kesintisiz baskıyı sürdürmelerine yardımcı olacak. ABD'liler böyle bir durumla yaşayabilir.
Petrol tankerlerinin Kızıldeniz'den geçmeye devam ettiğini belirtmekte fayda var.
İran, bunun yerine uzun soluklu bir oyun oynayacak ve Husilerin direnmesini sağlamaya çalışacak ve ABD'liler üzerinde sınırlı ancak, kesintisiz baskıyı sürdürmelerine yardımcı olacak.
Irak'ta zaman İran'dan yana
Tahran ve Washington, Irak ve Suriye'de de aynı şekilde hareket etmeyi sürecekler.
ABD'nin Nuceba Hareketi'ne yönelik 26 Aralık'ta Hille'de ve 4 Ocak'ta Bağdat'ta düzenlediği hava saldırıları, 7 Ekim'den bu yana ABD'nin Irak ve Suriye'deki askeri üslerine 130'dan fazla saldırı düzenleyen İran destekli silahlı grupları bu saldırılardan caydırmayı amaçlıyordu.
Nuceba Hareketi liderlerinden Ebu Takva es-Saidi'ye karşı 4 Ocak'ta Bağdat'ın merkezinde insansız hava aracı (İHA) ile düzenlenen saldırı gerilimi tırmandırdı.
ABD'nin Ebu Takva'yı hedef alan saldırısı, İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun (DMO) yurtdışı kolu Kudüs Gücü eski Komutanı Kasım Süleymani ve İran'a yakın Haşdi Şabi Güçleri eski Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis'in 3 Ocak 2020 tarihinde düzenlenen hava saldırısıyla öldürülmesinden bu yana bir askeri komutana karşı düzenlenen ilk suikast saldırısı oldu.
ABD'nin gerilimi tırmandırması, İran'ın kırmızı çizgisi olabilecek olan silahlı grupları yok etme amacı taşımıyordu. Dolayısıyla İran'ın buna verdiği tepki nispeten ölçülüydü.
Tahran, çok sevdiği Süleymani ve el-Mühendis'in suikast sonucu öldürülmesine misilleme olarak Irak'ta ABD güçleri tarafından kullanılan Ayn el-Esad Hava Üssü'nü balistik füze yağmuruna tuttu.
Ancak burada İran'ın saldırı öncesinde ABD'yi uyardığını belirtmekte fayda var. İran'dan uyarı yapıldığı haberi daha sonra Ayn el-Esad Hava Üssü'nden ABD'li bir subay tarafından teyit edildi.
Her iki tarafın da büyük kayıplar vermekten kaçınması, ABD'liler ile İranlılar arasında yazılı olmayan kurallardan biridir.
Tahran, Ebu Takva'nın öldürülmesine misilleme olarak kapsamlı bir eylem yerine, Irak'ta Ebu Takva'ya alternatif bir isim bulmaya çalışıyor.
Ayrıca Tahran, geçtiğimiz aralık ayında yapılan il seçimlerinin sonuçlarında da gördüğümüz gibi, Koordinasyon Çerçevesi güçlerinden Iraklı siyasi müttefiklerinin kademeli olarak ilerleme kaydettiğini biliyor.
İran'ın bu müttefikleri, ABD güçlerinin Irak'tan çekilmesini istiyor. Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ise ABD güçlerini sınır dışı etme konusunda bir acelesi olmadığını, ancak ABD'lilerin Irak'ta bulunma sebeplerinin sona erdiğini ve onlarla görüştükten sonra ayrılmaları gerektiğini söyledi.
Koordinasyon Çerçevesi güçlerinden bir kaynak, 6 Ocak'ta Irak`ta yayınlanan El Mada gazetesine yaptığı açıklamada, ABD'nin Irak'taki askeri varlığının önümüzdeki beş yıl içinde sona ereceğini söyledi.
Bunun farkında olan İran'ın, ABD'liler Irak'taki güçlü nüfuzunu tehdit etmedikçe gerilimi tırmandırması için hiçbir neden yok.
Aynı durum Suriye için de geçerli. ABD'liler ve İsrailliler, 25 Aralık'ta İran destekli silahlı grupların mevzilerini defalarca kez bombaladılar ve liderlerini öldürdüler.
Öyle ki, DMO'nun Suriye'deki üst düzey komutanlarından Seyid Rıza Musevi de onlardan biriydi.
Ancak bu hava saldırıları İran'ın Suriye'deki derin varlığını tehdit etmezken, İran destekli silahlı grupların saldırılara yönelik misillemesi de sınırlı düzeyde kaldı.
İran'ın, ABD'nin Irak ile Suriye arasındaki Elbukemal (Kaim) Sınır Kapısı'nı kontrol etmeye yönelik hamlesine karşı gerilimi artıracağını hayal etmemiz zor değil.
Çünkü Elbukemal Sınır Kapısı İran için Suriye'de hayati önem taşıyan bir lojistik koridor.
Ancak Washington, şimdiye kadar böyle bir gerilimin patlak vermesinden kaçındı. Biden yönetimi mevcut durumun olduğu gibi kalmasını ve Suriye'de daha geniş kapsamlı bir savaş değil, istikrar istiyor.
Nasrallah ve Tahran, Hizbullah'ın karşı karşıya olduğu siyasi ve askeri risklerin farkında. Bu yüzden İsrail'e karşı geniş çaplı füze saldırıları düzenlemekten kaçındıklarını görüyoruz.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
28 Aralık 2024 - İspanya'nın güneydoğusundaki Ibi kasabasında düzenlenen kış festivalinde, askeri kıyafetler giyen katılımcılar belediye binasının dışında un, yumurta ve havai fişekler kullanarak sahte bir darbe gerçekleştiriyor. Un Savaşları Festivali (Els Enfarinats), İspanya'da şakalarla kutlanan geleneksel Masumlar Günü etkinliklerinin bir parçası (Jaime Reina/AFP) -
2/30
27 Aralık 2024 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik, vekaleten Devlet Başkanı olan Han Duck-soo'nun azledilmesi için düzenlenen genel kurulda konuşuyor. Han Duck-soo, Devlet Başkanı Yoon'un 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişimi nedeniyle görevden alınmasının ardından başkanlığı geçici süreliğine devralmıştı. İktidardaki Halkın Gücü Partisi milletvekillerinin protestolarına rağmen Ulusal Meclis'te yapılan oylama sonucunda ülke tarihinde ilk kez bir başkan vekili görevden alındı (Ahn Young-joon/AP) -
3/30
26 Aralık 2024 - Taliban güvenlik personeli, Paktika vilayetinin doğusundaki Barmal ilçesinde Pakistan tarafından düzenlenen hava saldırılarından iki gün sonra hasar görmüş bir aracı inceliyor. Taliban hükümeti 25 Aralık'ta yaptığı açıklamada Pakistan'ın Afganistan'ın doğusundaki bir sınır bölgesinde düzenlediği hava saldırılarında 46 sivilin öldüğünü belirtirken Pakistanlı bir güvenlik yetkilisi bombardımanın "teröristlerin saklandığı yerleri" hedef aldığını söyledi. (Ahmad Sahel Arman/AFP) -
4/30
25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP) -
5/30
24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP) -
6/30
23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP) -
7/30
22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP) -
8/30
21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP) -
9/30
20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP) -
10/30
19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP) -
11/30
18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP) -
12/30
17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP) -
13/30
16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP) -
14/30
15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters) -
15/30
14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP) -
16/30
13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP) -
17/30
12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP) -
18/30
11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP) -
19/30
10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP) -
20/30
9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP) -
21/30
8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP) -
22/30
7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP) -
23/30
6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters) -
24/30
5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP) -
25/30
4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP) -
26/30
3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP) -
27/30
2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP) -
28/30
1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP) -
29/30
30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters) -
30/30
29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)
Lübnan ve Hizbullah'ın jokeri
Benim ve Obama yönetimindeki diğer kişilerin 2012-2013 yıllarında Suriye iç savaşının ilk aşamalarında yaptığımız temel hatalardan biri, İran'ın Hizbullah'ın Lübnan'daki varlığı ve güçlü kalacağı yönündeki iddiasını küçümsemekti.
Çünkü bu İran açısından İsrail'in Lübnan sınırına yakın bölgelerden yerinden edilen 80 bin İsraillinin güvenli bir şekilde geri dönmesiyle ilgili başlıca talebiyle çelişebilecek bir kırmızı çizgiydi.
Hizbullah ya da İsrail tarafından gerçekleştirilen büyük çaplı saldırıların, karşı tarafın güçlü bir karşı saldırısını tetikleyerek çatışmaların patlak vermesine yol açması yönünde somut bir risk söz konusu.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, 7 Ocak'ta Wall Street Journal (WSJ) gazetesine verdiği röportajda, İsrail'in Gazze'de görülen yıkımı Lübnan'da tekrarlayabileceği uyarısında bulundu.
Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah ve Tahran, Hizbullah'ın karşı karşıya olduğu siyasi ve askeri risklerin farkında. Bu yüzden İsrail'e karşı geniş çaplı füze saldırıları düzenlemekten kaçındıklarını görüyoruz.
Nasrallah, İsrail'in 2 Ocak'ta Beyrut'ta üst düzey bir Hamas yetkilisine suikast düzenlemesine rağmen 5 Ocak'ta yaptığı konuşmada İsrail ile Lübnan arasındaki kara sınırı konusunda nihai müzakerelerin yapılabileceğini ima etti.
Ancak bu tür müzakerelerin yapılabileceği uzak bir ihtimal olarak görülüyor. Bu arada gerilimin tırmanması potansiyeli de hala yüksek. Bu yüzden ABD, İsrail'e itidalli davranması konusunda baskı yapıyor.
Buna karşın İsrail, ABD'lilerin, Fransızların ve diğer arabulucuların Hizbullah üzerindeki güçlerini sınırdan uzaklaştırması için yaptıkları baskıyı artırmaları için saldırılara ve tehditlere başvuracaktır.
Tam ölçekli bir savaşa sürüklenmekle taktiksel olarak geri çekilmek arasında net seçim yapma zorluğuyla karşı karşıya kalan Tahran ve Nasrallah, basit bir stratejik taviz vermeye daha meyilli görünüyorlar.
Zira öncelikli hedefleri, Hizbullah'ın büyük askeri gücünü ve özellikle de Hizbullah Hareketi'nin Rıdvan Gücü'nün sınıra yakın konumları konusunda çıkan bir çatışmada askeri yeteneklerinin çoğunun yok edilmesi riskini almak yerine İsrail'i vurabilecek füze cephaneliğini korumak.
İran konumunu kaybederken Hamas ve Husilere yönelik saldırıları durduramadı.
En nihayetinde herkes kaybetti
Bölge ülkeleri, aralarında büyük çaplı bir savaşın patlak vermesinden kaçınsalar bile süreç Gazze savaşından daha da zayıf çıkmalarıyla sonuçlanacak.
Başlıca tüm aktörler kaybedecek. Gazze'deki Filistinliler korkunç ve dehşet verici kayıplar verdiler.
İsrail, her ne kadar Hamas'ın askeri gücünü ve dışarıdan yardım alma kabiliyeti de dahil olmak üzere Gazze'yi yönetme gücünü azaltmada büyük ölçüde başarılı olsa da bundan kendisi de zararlı çıktı.
Çok sayıda can kaybına neden olan savaşın İsrail'de yaklaşan seçimlerin sonuçlarını potansiyel olarak etkileyebilecek siyasi yansımaları olabilir.
Suriye savaşında Beşşar Esed rejimi gibi İsrail'in önemini anlayamadığı bazı hususlardan biri olarak İsrail, Gazze'den vahşet görüntülerini dünyanın dört bir yanındaki evlerin oturma odalarına cep telefonları aracılığıyla aktaran videoların küresel etkisinden dolayı, dünya kamuoyu önündeki imajı hiçbir zaman tam olarak iyileşemeyecek gibi görünüyor.
Bu dönüşüm, Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) İsrail hakkında açtığı soykırım davasından Sınır Tanımayan Doktorlar'ın (MSF) ve Birleşmiş Milletler'in (BM) üst düzey yetkililerine kadar insani yardım kuruluşlarının sert eleştirileri gibi çeşitli çevrelerden gelen güçlü tepkilerde ve eleştirilerde açıkça görülüyor.
Papa'dan ve İsrail operasyonlarına karşı sokaklarda gösteri yapan milyonlardan bahsetmiyorum bile. Tüm bu çevreler, 1967, 1973 ve 2006 savaşlarına tamamen farklı tepkiler göstermişlerdi.
İran konumunu kaybederken, Hamas ve Husilere yönelik saldırıları durduramadı.
Suriye ve Irak'taki İran yanlısı silahlı gruplar, ABD güçlerinin ülkede kullandıkları üsleri vurabilirler ama onları yakın zamanda sınır dışı edemezler.
Hizbullah'ın Lübnan'daki ihtiyatı, artık sadece onun zayıflığının bir göstergesi.
Tüm bu sınırlı tepkiler kısmen Tahran'ın riskten kaçınmasından kaynaklanıyor.
İran'ın şu an İsrail'i caydırma yeteneğinin 6 Ekim 2023 tarihi öncesinden daha büyük olduğunu söylemesi zor. Artık İsrail'i İran değil, ABD baskılıyor.
Buna karşın ABD, İsrail'i dizginleyebilecek tek güç olarak görüldüğünden nüfuz kazanmış gibi görünüyor.
Ancak bu nüfuz artışı, ABD'nin çıkarlarının Ortadoğu'dan Çin'e ve daha az ölçüde de Rusya'ya doğru kaydığı bir dönemde ortaya çıktı.
Gazze savaşı, özellikle ABD'li yetkililerin Ortadoğu'daki çatışmaların önemini küçümsedikleri eski açıklamalarının gölgesinde Amerikan bilgeliği imajını güçlendirmeye yetmedi.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, 29 Eylül'de Ortadoğu'nun nispeten sakin olduğu ve İsrail'le normalleşmeye ve ticarete odaklandığına dair açıklamasının kimsenin hafızasından silinmeyeceğine eminim.
Filistinlileri görmezden gelmenin ve normalleşmeyi sağlamanın bedeli artık daha yüksek. Filistin sorununu ötekileştirmenin ve İsrail ile normalleşme arayışının maliyeti de arttı.
Belki de en önemli ve uzun vadeli yansıması, Biden'ın 2022 yılında yayınladığı Ulusal Güvenlik Stratejisi'nin kapsayıcı hedefi olan, özellikle uluslararası standartların güçlendirilmesi konusunda ABD'nin küresel liderliği üzerinde olacak.
Lahey'deki soykırım davası ve küresel liderlikteki değişim, ABD'nin nüfuzunda potansiyel bir düşüşün işareti olurken, bu durum uzun vadede ABD'nin çıkarlarıyla daha az tutarlı.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Al Majalla
