Hartum savaşı 9'uncu ayına girdi. Savaşın şiddeti artıp devam ettikçe, Birleşmiş Milletler'in (BM) vatandaşların büyük bir kesiminin etkileneceği konusunda uyardığı raporlarda, başta çocuklar olmak üzere çatışma bölgelerindeki herkesin açlık ve hastalık tehdidi altına girdiği vurgulanıyor.

UNICEF, 14 milyon Sudanlı çocuğun acil kurtarma ve insani yardıma ihtiyacı olduğunu, bunların dokuz milyonunun hâlâ çatışmalardan etkilendiğini, altı milyon Sudanlının ise kıtlığa bir adım uzaklıkta olduğunu belirtti.

Kanserli hastalar

Genel olarak kanserli vatandaşlar, özel olarak da kanserli çocuklar savaş nedeniyle tehdit altındaydı.

İstatistiklere göre, ülkede her ay 2 bin 500 kanser hastası çocuk bulunuyor ve bunlar, kanserli çocukların tedavisine yönelik iki ayrı merkeze dağıtılıyor.

Sağlık sistemi çökünce bu merkezler kapılarını kapattı ve savaşın başlamasından bu yana dozlar kesildi.

Bu beklenen bir durumdu, zira bu grup kemoterapi dozlarında, ilaçlarında ve hatta tedavilerinde kesintiler yaşamaya devam ediyordu.

Sınırlı sayıda olan ve mevcut dozu almak için binlerce kilometre yol kat edilen merkezler de kapatıldı.

Özellikle de çatışmanın birkaç gün önce yayıldığı El Cezire eyaletindeki Vad Medeni şehrinde varolan merkezin kapatılması ciddi sıkıntı yarattı.

Açık kriz

Vad Medeni krizi kanserli çocuklar için açık bir tehdit oluşturuyor.

Kanser hastası çocukların bakımına yönelik Joanna Amal dinlenme evlerinin Genel Sekreteri Alameddin el-Emin şöyle diyor:

Biz Şu anda çocukları çok güvenli bir yere götürebildik ama tedavi edici müdahalelerden yoksunlar ve biz de tedavinin güvenli şehirlerde sağlanması için bir mekanizma oluşturmaya çalışıyoruz.
 

Savaş nedeniyle tedavi merkezleri kapılarını kapattı / Fotoğraf: Hasan Hamid-Independent Arabia

Konunun, sağlık Bakanlığının, kanser tedavi ünitesi olmayan diğer şehirlerdeki hastanelerde bulunsa dahi, çocuk hastaların bir bölümünün bakımına onay verdiğini beyan etmesi durumunda, alacağı kararlara, alternatif merkezler oluşturmasına ve durumlarını takip etmek için seçilen tüm noktalara tıbbi kaynak sağlamasına bağlı olduğunuu vurgulayan Emin, sözlerine şöyle devam etti:

Bu noktalar şehirlerin ne kadar güvenli olduğunu gösterir. Bu işlemlerle çocuklar seçilen hastaneye yakınlıklarına göre dağıtılacağı için vakalarla uğraşmak daha kolay hale gelecek. Kapsamlı ve eksiksiz bir bakım sağlandığı için durum eskisi gibi değil ve şu anda yaptığımız şey, yapmamaktan daha iyi bir seçim. Ancak Sağlık Bakanlığının tedaviyi sağlaması gerekiyor çünkü bunun kesintiye uğraması daha önceki tedavinin sonuçlarına olumsuz yansıyacak en ciddi konulardan biridir.

Felaket durum

Devletin yeterli desteği sağlayamaması bu grupların müdahalesini gerektirdi, gönüllü kuruluşlar ve bireysel çabalar hasta çocuklara önemli bir destek oldu.

Gönüllü aktivist Yasmin el-Hadi şöyle dedi:

Bu çocukların durumu felaket ve bu koşullar altında tüm tarafların müdahalesini ve iş birliğini gerektiriyor, çünkü kemoterapinin kesilmesi  binlerce çocuğu ölümle veya sağlık durumlarında bozulmayla tehdit ediyor.

Şu anki ihtiyaç sadece tedavi merkezleri değil, aynı zamanda vakalarla ilgilenecek nitelikli sağlık personelinin bulunmasıyla birlikte önümüzdeki aylar için yeterli dozların temin edilmesi ve şehirlerdeki, hatta köylerdeki tüm çocuklara dağıtılmasıdır.

Önümüzdeki iki ay içinde temin edilmesi gereken 30 bin dolar değerindeki ilaca acil ihtiyaç var ve biz de bu konuda dışarıdan yardım almaya çalışıyoruz.

Hızlı müdahale

Onkoloji uzmanı Mustafa Said şu konuda uyardı:

Dozlara ara verilmesi çocuklar için risk oluşturup tedaviyi etkisiz hale getiriyor, tek bir dozun atlanması bizi genellikle aylık tedavi protokolüne yeniden başlamaya zorluyor. Özellikle bu çocukların en temel yaşamsal ihtiyaçlardan yoksun, niteliksiz bölgelerde yaşaması bir felaketin habercisidir, dolayısıyla onları güvenli ve temiz bir yerde toplamak için herkesin bir araya gelmesi en doğrusu olacaktır. Çünkü tedavi sırasında psikolojik durumun iyi olması ve sonrasında kriz geçinceye kadar tam doz verilmesi önemlidir.

Sürekli sessizlik

Sudan Sağlık Bakanlığı'nın kanserli çocuklar konusunda sessiz kaldığı yönündeki suçlamalara yanıt olarak adını açıklamayı reddeden bir yetkili şöyle konuştu:

Bakanlık, kemoterapi dozlarını sürekli ithal ettiği ve yurt dışından getirmek için para sağladığı için hiçbir zaman kemoterapi dozlarını sağlamayı bırakmadı, savaş öncesi dönem boyunca çocukların tedavisi için gerekli tüm ekipmanı sağladı ve yıllık bir bütçe belirledi. Binlerce çocuk örnek bir şekilde tedavi görüyor, yüzlercesi yurt dışına tedavi görmeye gitti ve burada devam etmek için geri döndü çünkü durum farklı değil ama sektöre sürekli destek veriliyor.
 

Dozlara ara verilmesi çocukların hayatını tehdit ediyor / Fotoğraf: Hasan Hamid-Independent Arabia

Bakanlığa yönelik sürekli sözlü saldırıların ve bakanlığın ihmalkarlıkla suçlanmasının nedenlerine ilişkin yetkili şu ifadeleri kullandı:

Ülke, Nisan 2019'da önceki rejimi deviren Aralık devriminin patlak vermesinden bu yana zor koşullardan geçiyor. Doktorların ve hasta ailelerinin arzuladığı tüm yönleri ve gereksinimleri karşılayamıyoruz, bu nedenle, devam eden savaş sırasında bile hizmetlerini sunmayı bırakmamış ve bırakmayacak olmasına rağmen Bakanlık sürekli saldırıya uğruyor, ancak koşullar maddi kapasitemizi aşıyor.

Independent Arabia