Askeri güvenlik şirketi Wagner'in geçen günlerde Rusya yönetimine isyan ederek Moskova'ya doğru ilerlemesi tüm dünyada gündem oldu.
Kriz, Wagner'in kurucusu Yevgeniy Prigojin'in geri adım atmasıyla son buldu. Prigojin'in halen Belarus'da olduğu iddia ediliyor.
Son olarak 11 dakikalık bir ses kaydı yayınlayan Prigojin açıklamalarında Moskova yolundan dönmelerini iki nedene bağladı.
Paralı askerlerin patronu Prigojin bu durumu "Birincisi Rus kanını dökmek istemedik. İkinci ise iktidarı devirmek için değil protesto amaçlı yürüdük" diyerek açıkladı.
Prigojin her ne kadar "protesto amaçlı yürüdük" dese de olaylar süresince Rus Hava Kuvvetleri'ne bağlı uçak ve helikopterler, bazı Wagner hedeflerini vurdu. Wagner tarafından vurulup düşürülen helikopterler oldu.
Gerilim sırasında Rusya Kara Kuvvetleri olaylara pek müdahil olmadı. Onun yerine ilerleyen Wagner güçlerine karşı Moskova'yı savunmada daha çok "ulusal muhafızlar" adlı gücün hazırlık yaptığı belirtildi.
"Wagner'e karşı kazanacağımızı biliyorduk"
Rus Ulusal Muhafızları Komutanı Viktor Zolotov, önceki gün olaylara dair yaptığı değerlendirmede "Wagner'e karşı kazanacağımızı biliyorduk. Onlar Moskova'yı alamazlardı. Hızlı ilerlediler çünkü güçlerimizi ve tahkimatımızı Moskova çevresinde yoğunlaştırdık. Ulusal muhafızlar; tank, zırhlı muharebe aracı ve diğer ağır silahlarla teçhiz edilecek" dedi.
Temelleri 1992'de atıldı, son hali 2016'da verildi
Putin'in, Wagner'e karşı sahaya sürdüğü bu muhafızlar kimlerden oluşuyor?
Ordudan farkları ne? Ordunun sessizliğine karşın neden bu güç ön plana çıktı?
Bu soruları Rusya'nın başkenti Moskova'da yaşayan Doç. Dr. İkbal Dürre ve Antalya Bilim Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Uyar'a sormadan önce açık kaynaklardaki bilgilere baktık.
Buralardaki bilgilere göre 1992 yılında Rusya Federasyonu İçişleri Bakanlığı'na bağlı olarak iç birliklerinin oluşturulmasıyla temelleri atılan bu güç, o yıllarda Sovyetler dönemindeki tüm eski iç birliklerini bünyesine aldı.
Ancak bugünkü halini 5 Nisan 2016 tarihli kararname ile aldı. Rusya İçişleri Bakanlığı İç Birlikleri olan bilinen kuvvetler, Rusya Federasyonu Ulusal Muhafız Birlikleri adını aldı.
Rusya-Ukrayna Savaşı'nda ele geçirilen yerlerde görev alıyorlar
Ulusal muhafızlar her ne kadar iç güvenlikten sorumlu olsalar da Rusya-Ukrayna Savaşı'nda, Rus ordusu tarafından ele geçirilen yerlerin güvenliğinin sağlanmasında görev aldı. Bu süreçlerdeki çatışmalarda açık kaynaklara göre en az 170'ten fazla kayıp verdiler.
Sayıları konusunda net bilgi olmamakla birlikte açık kaynaklarda tam kapasite görev yaptıkları zaman 340 bin civarında oldukları iddia ediliyor. Çünkü ulusal muhafızların bir kısmı ancak göreve çağrıldıklarında birliklerine katılıyor. Normal zamanlarda ve düzenli olarak görev yapan personel sayısının çok daha az olduğu tahmin ediliyor.
Muhafızların komutanı Putin'in sağ kolu olarak biliniyor
Rusya Ulusal Muhafızları Komutanı Viktor Zolotov, Putin'e yakınlığıyla bilinen ancak bir o kadar da tartışmalı bir isim. Putin'in sağ kolu olduğu öne sürülen Zolotov, daha önce de yolsuzluk karşıtı hareketin lideri Aleksey Navalni'yi düelloya davet etmişti.
Yine 2022'de kendisinden yaşça küçük mankenlerle birlikte gittiği ve 3 milyon liraya mal olduğu öne sürülen Seyşeller tatiline dair bilgiler muhalif yayınlar yapan Dossier Center tarafından paylaşılmıştı.
"Putin tarafından kurduruldu, özel harekâtı andırıyor"
Bu bilgilerin ardından ulusal muhafızların kimlerden oluştuğunu Moskova'da yaşayan Doç. Dr. İkbal Dürre'ye sorduk.
Dürre, ulusal muhafızların Putin tarafından kurdurulan Türkiye'deki özel harekâtı andıran bir güç olduğunu söyledi. Akademisyen Dürre bu gücün ülke genelinde görev yaptıklarını ve sayılarının oldukça fazla olduğunu belirtti.
Dürre'ye göre bu gücün ağır silahlarla donatılsa bile devlete bağlı olduğu için özel bir şirket olan Wagner gibi paralel bir orduya dönüşme riski yok.
"Olağanüstü durumlarda görev yapıyor, çoğu yedek askerlerden oluşuyor"
Emekli asker Prof. Dr. Mesut Uyar ise Rusya Ulusal Muhafızları'nın Türkiye'deki jandarma ve polisten farklı bir yapılanmalarının olduğunu kaydetti.
"Bunlar polis değil" diyen Uyar, "Örneğin bir afet, ayaklanma ve savaş benzeri olağanüstü hallerde seferber edilen yedek askerler. Sistemleri farklı. Normalde Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlı olmaları gerekirken Rus İçişleri Bakanlığı'nın emrindeler" ifadelerini kullandı.
"Ukrayna cephesindeki ordunun Wagner'in karşısına çıkaracak askeri kalmamıştı"
Uyar, son olayda ordu yerine ulusal muhafızların Moskova'yı savunmakla görevlendirilmeleriyle ilgili şunları ifade etti:
"Ordunun tamamı şu an cephede. Kenara koyabilecekleri adamları yok. Wagner'in karşısına asker ve silah çıkarmakta zorluk yaşadılar. O nedenle ulusal muhafızları gönderdiler."
"ABD'den taklit edilerek kuruldular"
Rusya'nın ulusal muhafızları, ABD'den yapıyı taklit ederek kurduğunu öne süren Uyar, "Eski askerlerden oluşuyorlar. Normal zamanda çoğu işinde gücünde. Gerektiğinde seferber ediliyorlar. Son savaş sırasındaki seferberlikte çoğu zaten seferber edilmişti. Çok da işe yaramadılar" diye konuştu.
"Depolardaki eski silahlar verilir"
Uyar, Zolotov'un ulusal muhafızların tank, zırhlı araçlarla donatılacağını açıklamasına karşın bunun Wagner örneğindeki gibi uzun vadede bir sorun yaratmayacağını çünkü her şeyden önce bunları donatacak kadar Rusya'nın elinde ağır silahın kalmadığını belirtti.
Prof. Dr. Mesut Uyar, bundan dolayı ulusal muhafızlara muhtemelen depolardaki 1950 - 1960'lardan kalma tank ve zırhlı araçların verileceğini, bunların da modern bir ordu karşısında işe yaramayacağına dikkati çekerek sözlerini tamamladı.
© The Independentturkish
