ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin 2022 Aralık ayında gerçekleştirdiği ABD-Afrika Birliği Zirvesi'nden hemen sonra Amerikalı siyasilerin kıtaya ziyaretleri yoğunlaştı.
ABD en son 2014 yılında Afrika ülkeleri ile bir zirve düzenlemişti.
Önce First Lady Jill Biden, Namibya ve Kenya'ya geldi. Ardından Hazine Bakanı Janet Yellen Senegal, Güney Afrika ve Zambiya'ya ziyaretler gerçekleştirdi. Ocak ayından bu yana Amerikalı yetkililer toplamda 11 Afrika ülkesini ziyaret etti.
Mart ayında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Etiyopya ve Nijer'e, Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Gana, Tanzanya ve çocukluğunda kısa bir süre yaşadığı Zambiya'ya bir ziyaret gerçekleştiriyor.
Amerika'nın kıtaya gösterdiği bu yoğun ilginin temelinde, son 20 yıldır Afrika'ya yaptığı ciddi yatırımlarla kıtada varlığını ve etkisini belirgin bir şekilde artıran Çin ve sağladığı askeri destek yoluyla Afrika ilişkilerini hızla ilerleten Rusya ile rekabet olduğunu görmek hiç zor değil.
Elbette Hindistan, Fransa, Japonya ve hatta Türkiye gibi kıtada varlık gösteren diğer ülkelerin faaliyetleri de Amerika'yı oldukça rahatsız ediyor.
Amerika kıtadaki varlığını güçlendirmek için yoğun bir çabaya girdi.
Çin'in kıtaya yaptığı ekonomik yatırımlar Amerika'nın yatırımlarıyla kıyas götürmeyecek kadar büyük.
Bugün Afrika ülkelerinin bir numaralı borç vereni Çin olmakla birlikte altyapıdan tarıma, madencilikten inşaata kadar çoğu sektör Çin'in etki alanında.
Teknolojik kapasitesi sayesinde Çin'in Afrika'daki gücü her geçen yıl başka hiçbir ülkeyle kıyaslanmayacak oranda büyüyor. Dış ticarette Çin ile rekabet neredeyse imkansız.
Kıtadaki etkinliğini daha çok askeri saha üzerinden sağlayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin önümüzdeki temmuz ayında "Rusya ve Afrikalı ortaklarıyla işbirliğini ilerletecek yeni hedefler" belirleyeceği ikinci bir Rusya-Afrika zirvesi düzenleyeceğini ilan etti.
Wagner grup ile Afrika'nın birçok ülkesinde varlık gösteren Putin sıklıkla Afrika ülkelerinin Rusya nazarında önemine ve güvenilir ortak olmalarına vurgu yapıyor.
ABD yönetimi düzenlediği ziyaretler, yatırım planları ve diğer teşebbüsler vasıtasıyla Rusya ve Çin'in kıtadaki varlığıyla mücadele ederken, kıta genelinde her iki ülkeye yönelik karşı propaganda oluşturmayı da ihmal etmiyor.
Hillary Clinton başta olmak üzere çoğu Amerikalı yetkili Çin'i Afrika'da yeni bir sömürgecilik başlatmakla ve ülkeleri borç batağına sürüklemekle suçluyor.
Benzer şekilde Rusya'ya karşı tavır da "Rusya'nın milyonlarca Afrikalıyı yoksulluğa ittiği, Wagner grup ile kıta ülkelerinin iç işlerine müdahale ettiği ve insanlığa karşı suç işlediği" ifadeleri üzerinden dile getiriliyor.
Her ne kadar tüm büyük güçler Afrika'yı eşit bir partner olarak gördüklerini, kıtaya jeopolitik bir obje gibi davranmaktan vazgeçilmesi gerektiğini dile getirse de, hepsi de yükselen güç Afrika'dan payına düşeni almak için kıyasıya bir rekabet içine giriyor.
Blinken Türkiye'den drone satın alan iki Afrika ülkesine ziyaret gerçekleştirdi
Türkiye Nijer'e 2022 Mayıs ayında ilk SİHA'yı teslim etmiş ve mevcut yönetime terörle mücadelesinde destek vermişti.
Benzer şekilde Etiyopya da Türkiye'den satın aldığı SİHA'lar sayesinde Tigray bölgesinde uzun yıllar yaşanan iç savaşı geçtiğimiz aylarda sonlandırmıştı.
Etiyopya'nın iç savaşına müdahaleleri sonuçsuz kalan Amerika, Tigray krizi süresince Etiyopya ile yapmayı planladığı bazı ticari anlaşmaları askıya almıştı.
Dış İşleri Bakanı Antony Blinken bu ziyaret ile her iki ülkeyle ilişkileri yeniden inşa etmeye ve kriz yaşayan Afrika ülkelerine yakınlaşmaya çalışıyor.
Kamala Harris mart sonunda kıtanın batısı, güneyi ve doğusunu ziyaret edecek
Kamala Haris eylül ayında Beyaz Saray'da Gana ve Zambiya devlet başkanlarını ağırlamıştı.
Amerika'nın ilk kadın Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Afrika'nın tek kadın Devlet Başkanı Samia Suluhu Hassan, Nisan 2022'de Beyaz Saray'da görüşmüş ve iki ülke arasındaki bağların güçlendirilmesi amaçlanmıştı.
Harris'in ziyaret edeceği her üç ülkenin de en büyük ticari ortağı ve yatırımcısı Çin. Gana'nın Çin'e olan borcu 1.7 milyar dolar. Aralık ayında IMF Gana'ya 3 milyar dolarlık borç vermeyi kabul etmişti.
Zambiya, COVID-19 salgını esnasında yaklaşık 13 milyar dolarlık dış borcunu ödeyemedi ve devlet borcunu ödeyemeyen ilk Afrika ülkesi oldu. Borç sarmalındaki Zambiya'nın en büyük alacaklısı Çin.
Devlet Başkanı Hakainde Hichilema göreve geldiği günden bu yana, şimdiye kadar Çin ile sıkı ilişkiler içinde olan Zambiya'yı biraz da Amerika'ya yaklaştırmaya çalışıyor.
Yabancı yatırımcılara bir hayli kısıtlama getiren eski Tanzanya Devlet Başkanı John Magufuli'nin vefatından sonra görevi devralan Samia Suluhu Hassan yeni bir dönem başlatarak ülkeye yabancı yatırımları çekme sözü vermişti.
Bu beklentisini Harris ile görüşmesinde de dile getirdi ve Tanzanya'da daha fazla Amerikalı şirket görmek istediğini belirtti.
Tanzanya, tüm dünyanın Rusya'ya bağımlılığı azaltmak için farklı enerji kaynakları aradığı bu dönemde doğal gaz projesi ile yaklaşık 40 milyar dolarlık yatırım çekmeyi bekliyor. Dolayısıyla Tanzanya ziyareti tam da bu noktada
Amerika için Rusya'ya karşı oynanacak stratejik bir kart.
Tıpkı ABD-Afrika Liderler Zirvesi'nde olduğu gibi, Amerika'nın bu ziyaretlerinde Afrika'ya tepeden bakan bir yaklaşım görmek mümkün.
Zirveler, talimatlar ve tutulmayacak sözler vermekten öteye geçmeyeceğe benziyor.
Amerika, Afrika ile samimi ve eşit ilişkiler kurmaktan çok uzak bir çizgide ilerlerken daha çok "Ben de buradayım" diyerek Rusya ve Çin'i dengeleme politikasını devam ettirecek gibi duruyor.
Dünyanın en hızlı büyüyen nüfusu, geniş ticaret sahası, zengin ekosistemi, genç iş gücü ve Birleşmiş Milletler içindeki en geniş bölgesel oy oranı ile büyük güçlerin iştahını kabartan Afrika için tarih tekerrür ediyor olabilir.
Kaynaklar:
https://www.voanews.com/a/us-vice-president-harris-meets-tanzania-president-hassan/6531270.html
https://www.lusakatimes.com/2023/03/09/us-vice-president-kamala-harris-to-visit-zambia-this-month/
https://www.lusakatimes.com/2020/08/12/kamala-harris-spent-time-in-zambia-as-a-child/
https://foreignpolicy.com/2022/06/08/turkey-niger-arms-drone-sale-counterterrorism-sahel/
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
