Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) 20 yılda 1 milyon 170 bin konut inşa etti.

TOKİ'nin resmi internet sitesindeki bilgilere göre bu konutların yanı sıra bin 395 okul, 20 üniversite, 997 spor salonu ve 44 adetten oluşan sosyal donatılar da yapıldı.

Kurumun daha önceki işlerini referans gösterenler, açıklanan projeleri rahatlıkla hayata geçirebileceğine inanıyor.

Zaten bu nedenle hükümet, TOKİ üzerinden yeni projeyi geçen yılın eylül ayında açıkladı.

"Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 13 Eylül'de "İlk Evim, İlk İşyerim" projesini açıkladı.

"Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi"nin detaylarını ise daha sonra Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum anlattı.

Daha sonra "İlk Evim, İlk İşyerim" projesine ne kadar insanın başvurduğu neredeyse gün gün açıklandı.

31 Ekim 2022 Pazartesi günü sona ereceğini duyurulan projeye kısa sürede e-Devlet üzerinden yapılan başvurular ise 28 Ekim Cuma günü tamamlandı. Çünkü projeye rekor müracaat gerçekleşti.

8 milyon kişinin başvurduğu açıklandı

Bir ayı aşkın bir süre zarfında 8 milyon kişi ev sahibi olmak için başvuruda bulundu. Bir ev sahibi olma hayaliyle yanıp tutuşan her vatandaş, Halk ve Ziraat bankalarına 500'er lira yatırdı.

Kısa sürede bu hesaplarda tamı tamına 4 milyar lira birikti. Zaten TOKİ de yüksek başvuru nedeniyle teşekkür metni yayımladı. Kurumun teşekkür metni internet sayfasında hala duruyor.

Teşekkür açıklamasında şu ifadeler yer alıyor:

İlk Evim, İlk İşyerim projesinde 1,5 ayda 8 milyon başvuru. İlk Evim projesinde e-Devlet ve bankalar üzerinden resmi müracaat süresi tamamlandı. 1,5 ayda 8 milyon başvuru yapıldı, geçerli başvuru sayısı 5 milyon 135 bin 324'e ulaştı. Projemize sahip çıkan tüm vatandaşlarımıza müteşekkiriz. Söz verdiğimiz gibi 2 yıl içinde 250 bin konutumuzu teslim edeceğiz."

250 bin konut, 100 bin altyapılı konut arsası ve 10 bin sanayi sitesi

"Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut" hamlesi sadece evlerden ibaret değildi. 81 ili kapsayan hamlenin, 250 bin sosyal konut, hazine arazilerinde 100 bin altyapılı konut arsası ve 10 bin sanayi sitesi olmak üzere 350 bin konutu aşacağı belirtiliyor.

En çok konut ise İstanbul'da inşa edilecek. Megakent için planlanan yeni konut sayısı 50 bin.

TOKİ bugüne kadar 1 milyon 170 konut yaptı / Fotoğraf: AA

Projelerin tüm detayları TOKİ'nin internet sitesinde yer alıyor. Hatta bazı illerde kuralar çekildi. Ancak kuraların çekilmediği çok il var sırada. Kurada adı çıkanlar, evlerinin ne zaman inşa edilmeye başlayacağını, henüz kurası çekilmeyenler ise "sevinçli" ya da "üzücü" haberi ne zaman alacaklarını merak ediyor.

Kimisi de söz konusu hesaplara yatırılan ancak kuralarda isimleri çıkmadığı için paralarının ne zaman iade edileceğinin belirsizliğini yaşıyor.

Ancak bir şekilde TOKİ aracılığıyla başlatılan projeler için 1,5 ayda 8 milyon kişi para yatırdı. Bu hesaplarda toplam 4 milyar lira birikti. Başvurunun sona erdiği 28 Ekim 2022 tarihi baz alınıp bir hesap yapıldığında duyurunun üzerinden 3 ay geçti.

Eğer bu para faizde değerlendiriliyorsa TOKİ'nin 3 aylık kazancı 300 milyon lirayı bulmuş bile.

4 milyar liranın 3 aylık faiz getirisi 300 milyon lira

Bu rakam da nereden bulundu diyen olursa hesabı çok basit. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın para politika faizi yüzde 9. Ancak bunun piyasada bir karşılığı yok. Mevduat faizlerinin oranı yüzde 30'u bulmuş durumda.

Yıllık yüzde 30'ü aylığa böldüğünüzde, faiz oranı yüzde 2,5'e denk geliyor. Yani aylık iki buçuk faiz ciddi bir gelir sayılır. Bu oran 3 ayla çarpıldığında ortaya çıkan faiz oranı yüzde 7,5.

4 milyar lira 7,5 ile çarpıldığında 3 aylık ne kazanç 300 milyon lirayı buluyor. Tabi başvuru sona erip geçerli müracaat olan 5 milyon 135 bin 324 kişinin yatırmış olduğu paraların yekunu üzerinden hesap yapıldığın da yine de küçüksemeyecek bir kazancın elde edildiği kesin.

Hükümetin açıkladığı projeye yoğun ilgi gösterildi / Fotoğraf: AA

Orta gelirliler için uygun faizli "Yeni Evim" projesi

Tabii iktidarın TOKİ üzerinden yapmayı vaat ettiği projeleri bununla kalmadı. Bir süre sonra bu defa da "Orta gelirliler için uygun" denilen "Yeni Evim" konut projesi açıklandı. Bu sefer konut yaptırmak yerine düşük krediyle ev sahibi olunması için kolaylık sağlanacağı ifade edildi.

Hükümetin orta gelirliler için uygun faizli olduğunu öne sürdüğü kredi paketine göre 2 milyon liraya kadar kullanılacak krediler 0,69 faizli, 2 milyon ile 4 milyon arası 0,79 faizli, 4 ile 5 milyon arası krediler için de 0,99 faiz oranı olacak.

Ancak uygun faizli olduğu ifade edilen "Yeni Evim" proje için 16 Ocak'tan itibaren sadece 8 bin 27 başvuru yapıldı. En çok başvurunun yapıldığı İstanbul'da bile başvuru sayısının sadece bin 859 olduğu belirtildi.

Eskiden AK Parti iktidarının açıkladığı projelere çok fazla kuşkulu yaklaşılmıyordu. Ancak seçim sürecine girildikten sonra hükümetin art arda konut kampanyaları açıklaması artık şüpheli bulunur oldu.

Muhalefet verilen vaatlerin yerine getirilemeyeceği görüşünde. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu başta olmak üzere muhalefet partilerinin liderleri "İlk Evim, İlk İşyerim" ve "Yeni Evim" projelerinin hayata geçirilme durumlarının çok zayıf olduğunu savundu.

3 dönem TBMM'de görev yapan Selçuk Özdağ, verilen sözlerin tutulmadığını savunuyor / Fotoğraf: AA

Kuşku ile yaklaşılıyor

Kimisi de yine TOKİ'nin aracı edilerek açıklanan önceki projelerin hayata geçirilmediğini savunuyor.

Bunlardan biri de bir dönem AK Parti'den siyaset yapan Selçuk Özdağ.

Eski AK Parti Manisa Milletvekili ve Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Özdağ'a göre TOKİ daha önce yapacağını duyurduğu konutları inşa etmedi.

Geçen günlerde bir grup arkadaşıyla birlikte ellerinde löküs lambası alarak açıklama yapan Özdağ'a göre, "Vaat var ama TOKİ yok".

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Cumhuriyet tarihinin en büyük konut projesine" ilişkin sözlerini hatırlatan Özdağ, "500 bin konut vaadini duyunca 2019'daki vaadini hatırladım" dedi.

2019'da 100 bin adet konutun yapılacağı sözünün verildiğini hatırlatan Özdağ, "Bugün elimizdeki bu löküs lambalarıyla Ankara'nın Bala ilçesine geldik. Bugün Bala'da o 100 bin konutun bazı kısımlarını arıyorum. Olabilir mi acaba fenerle. Yok. Nerede acaba? TOKİ, 100 bin konut nerede" diye sordu.

Vatandaşlara "seni uyutuyorlar, kandırıyorlar" diye seslendiğini belirten Özdağ, "100 bin konutu yapamayanlar, senin 500 bin konutunu yapabilirler mi? TOKİ, 100 bin konutu yapıp hak sahiplerine teslim ettiğini büyük bir pankartla binasına asarak açıklarsa ben de gelip onları alkışlayacağım" ifadelerini kullandı.
 

TOKİ'nin 81 ilde yapacağı ilan edilen konutların kura çekim işlemleri devam ediyor / Fotoğraf: AA

2019'da da 1 milyon 250 bin kişi müracaat etti

29 Ocak'ta basın toplantısı yaparken TOKİ Başkanı Ömer Bulut'un kendisini aradığını ve açıklamalarına ara vererek kendisiyle görüştüğünü belirten Özdağ, daha önce sözlü olarak sorduğu soruları bugün de yazılı olarak yönelttiğini aktardı.

2019'da açıklanan 100 bin konut projesinde verilen sözlerin yerine getirilmediğini Independent Türkçe'ye anlatan Özdağ, şunları kaydetti.

2 yıl içinde bitirip teslim edeceklerini söylüyorlardı. 3 yıl geçti. Kimi yerde sadece altyapı var. Kimisinde ortada arazi bile yok. Bazı kentlerde projeden eser yok. Şimdi kura çektiklerini söylüyorlar. Ne kurası çekiyorsun? 2022'nin sonlarına doğru açıklanan proje için 8 milyon kişi para yatırmış. Bunların 5 milyon 135 bin 324 kişinin müracaatı kabul edilmiş. Daha önceki projeler için de insanlarda para alındı. 2019 yılında 1 milyon 250 bin kişi müracaat etmiş. Bunlardan alınan paralar da değerlendirildi ancak yaptıkları bir şey yok"