Mali'den sonra Burkina Faso hükümeti de Wagner grubunu ülkeye getirmeye karar verince Fransa askerleri bu ülkeden de ayrılıyor.
Burkina Faso devlet haber ajansı AIB, 21 Ocak'ta, Burkina Faso askeri yönetiminin, Fransa'dan ülkede konuşlanan askerlerini bir ay içinde ülkeden çekmesini istediği yönünde bir haber geçti.
Bunun üzerine Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron pazar günü yaptığı açıklamada, Burkina Faso'nun geçici Devlet Başkanı İbrahim Traore'den kararla ilgili açıklama beklediğini söyledi.
Geçen pazartesi günü bu konuda ulusal televizyona kanalına konuşan Burkina Faso Hükümet Sözcüsü Rimtalba Jean Emmanuel Ouedraogo, "Mevcut aşamada, Fransız askerlerinin çekilmesi konusunu bundan daha net nasıl ifade edileceğini bilemiyoruz" dedi.
Hükümet sözcüsü, kararın belirli bir olayla bağlantılı olmadığını, "ancak Fransa'nın, Burkina Faso'nun kendi savunması için sorumluluğu Burkina Faso'ya devretmesinin normal bir düzen" olduğunu söyledi.
Fransız askerlerinin ülkeyi terk etmesi için verilen bir aylık sürenin askeri anlaşmanın bir parçası olduğunu söyleyen sözcü, bu durumun Burkina Faso ile Fransa arasındaki diplomatik ilişkilerin sonu olmadığını, ülkesinin hâlâ askeri teçhizat şeklinde destek istediğini de sözlerine ekledi.
Burkina Faso'da 2018'den beri Fransız askerleri bulunuyor. Aşırı dinci gruplarla yaşanan çatışmalarla baş edemeyen hükümet, Fransa ile anlaşarak 2018'de ülkeye Fransız askerlerini getirmişti. Ülkede halen Burkina Faso'da 400 kadar Fransız askeri bulunuyor.
Konu ile ilgili kaynakların AFP haber ajansına yaptığı açıklamaya göre, halihazırda Burkina Faso'dan çekilecek 2 bin Fransız askerinin Nijer'e gitmesi bekleniyor.
Independent Türkçe'ye konuşan Batı Afrika konusunda uzman İsveçli güvenlik uzmanı Olivier Milland, Mali'deki askeri yönetim gibi, Burkina Faso Geçici Devlet Başkanı İbrahim Traore'nin de milliyetçi duyguları kullanarak Fransa'dan kopmak istediğini söyledi.
Milland, şu değerlendirmede bulundu:
Bu noktada, Burkina Faso'nun neden özellikle Fransız birliklerinden ayrılmalarını ve ülkedeki Fransız büyükelçisini değiştirmelerini istediği açık değil, ancak hamleler son iki yılda Mali'de gözlemlenenlere benzer bir model izliyor. Her iki hükümetin de ortak noktası, milliyetçi bir duyguları kullanmak ve kendilerini eski yapılardan kurtarma hırslarının olması.
Mevcut Burkina Faso geçici başkanı İbrahim Traoré, iktidarı ele geçirdiğinden beri Burkina Faso'nun herkesle ortaklık kurmaya açık olduğunu vurguluyor ve Fransa ile eski ortaklarla bir kopuşun yaklaştığını ima ediyor. Eylül'deki darbeden sonra Fransız karşıtı protesto gösterilerinde görüldüğü gibi, Fransa ile bir kopuş için belli bir halk desteği de mevcut.
Eski Fransız kolonisi Burkina Faso'da, Yüzbaşı İbrahim Traore liderliğindeki askeri cunta, sekiz ay içinde ikinci defa giriştiği askeri darbe ile geçen eylül ayında iktidarı ele geçirmişti.
Traore, yönetimi ele geçirdikten sonra Fransa ile arasına mesafe koyarak Rusya ile yakınlaşmaya başlamıştı.
Geçen cuma günü Burkina Faso'nun başkenti Ouagadougou'da toplanan askeri rejim yanlısı göstericiler, Fransız bayrağını yaktı, Fransız büyükelçisinin ülkeyi terk etmesini ve ülkedeki Fransız askeri üssünün kapatılmasını talep etti.
Merkezi bir meydanda toplanan yüzlerce kişi, ellerinde "Fransız ordusu, defol" gibi sloganlar taşıyan pankartlarla Fransız askerlerinin ülkeyi terk etmesi çağrısı yaptı.
Gösterinin yapıldığı meydana, Burkina Faso askeri Cunta lideri İbrahim Traore'nin posterlerinin yanı sıra, ikisi de askeri darbe ile iktidara gelen, Gine ve Mali devlet başkanlarının ve Putin'in de posterleri asıldı ve bu kişilerin posterleri göstericiler tarafından taşındı.
Askeri cuntanın Fransız askerlerinin ülkeyi bir ay içinde terk etmeleri yönündeki açıklama da bu gösteriden bir gün sonra yapıldı.
Askeri cuntanın darbesinden sonra geçen yıl Ekim ve Kasım aylarında da ülkenin başkenti Ouagadougou'da Fransa'ya karşı gösteriler düzenlenmişti.
Burkina Faso'daki askeri cunta, dış destek olmadan ülkenin bir kısmını kontrol eden IŞİD ve El-Kaide yanlısı gruplarla baş etmesi zor.
Cunta lideri, darbeye karşı olan Fransa'nın askerlerinin ülkede bulunması kendisine karşı tehlike gördüğü için ülkeden ayrılmalarını istedi.
Traore, ordunun tek başına isyancı gruplarla baş edemeyeceğini bildiği için de ülkeyi terk edecek Fransız askerlerinin yerine Rus Wagner grubu milisleri getiriyor.
Independet Türkçe'nin bu konudaki sorularını cevaplandıran İngiltere'de yaşayan, Batı Afrika konusunda uzman serbest gazeteci Aman Bezreh, Burkina Faso cunta lideri İbrahim Traore'nin Fransız karşıtlığını kullanarak konumunu güçlendirmeye çalıştığını söyledi.
Aman Bezreh, sözlerini şöyle sürdürdü:
Burkina Faso'da Eylül darbesinden önce de Rusya yanlısı ve Fransa karşıtı gösteriler yapılıyordu ama İbrahim Traoure'ninn darbe ile yönetimi ele geçirmesinden sonra bu gösteriler yoğunlaştı.
Traore, eski bir Fransız kolonisi olan Burkina Faso halkının gözünde modern Fransız sömürgeciliğine son veren ulusal bir kahraman gibi görülüyor. Bu nedenle Traore, bu momentumu geliştiriyor ve halkın desteğini kazanmak için bundan yararlanıyor.
Burkina Faso, Mali ve Nijer üçgeninde faaliyet gösteren IŞİD'in Afrika kolu olan 'IS Sahel' ile El Kaide bağlantılı bir örgüt olan Jamaa Nusra al-Islam wa al-Muslimin (JNIM) Burkina Faso ve Mali'nin bir kısmını kontrollerinde bulunduruyorlar.
Bölgedeki Mülümanların desteklediği bu iki grup Bu iki grup zaman zaman kendi aralarında da çatışıyor. Geçen yıl, çıkan çatışmalarda 1500 Müslüman Tuareg, IŞİD tarafından öldürmüştü.
2020'de bir askeri darbe ile yönetimi ele geçiren Fransa'nın eski kolonisi Mali'de yönetimde bulunan darbeci askerlerin Rusya'ya yanaşıp Mali'ye Wagner grubunu getirmesi ile bu ülkede bulunan Fransız askerleri geçen yıl ülkeyi terk etmişti.
Wagner grubunun Burkina Faso'ya yerleştiği konusunda henüz net bilgiler yok ama bazı Wagner komutanlarının ülkeye geldiği ve bu konuda görüşmelerin devam ettiği, çeşitli kaynaklarca doğrulanıyor.
Olivier Milland, "Wagner'in bölgeye konuşlandığı konusunda endişeler var ama bu henüz doğrulanmadı, bölgede Rus yanlısı örgütlerin dezenformasyon kampanyalarının var" dedi.
Milland, sözlerine şunları ekledi:
Wagner paralı askerlerinin Burkina Faso'ya da konuşlandırılacaklarına dair endişeler var ama bildiğim kadarıyla Wagner paralı askerlerin oraya yerleştiği konusu henüz doğrulanmadı. Traoré'nin geçen Eylül ayında iktidarı ele geçirmesinden bu yana insanlar Rus bayrakları sallıyor ve Rus desteği için çağrıda bulunuyor. Rusya'nın bölgede büyük bir varlığı yok, ancak artan Fransız karşıtı duyguya paralel olarak hem Mali'de hem de Burkina Faso'da Rusya'ya yönelik artan bir halk desteği var. Bu duyguları neyin tetiklediğini değerlendirmek zordur ve bunların homojen olduğunu düşünmemeliyiz. Fransız karşıtı olduğu kadar milliyetçi söylemleri yaymakta da başarılı olan Rusya bağlantılı örgütler tarafından yönetilen dezenformasyon kampanyalarına dair bariz endişeler ve göstergeler var, ancak bu duygular daha önce de mevcuttu.
Konu ile ilgili kaynaklar, Rus paralı askerlerinin aralarında Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Libya, Zimbabwe, Angola, Madagaskar, Gine, Gine Bissau, Mozambik ve muhtemelen Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin de bulunduğunu söylüyorlar.
Wagner grubu, Afirka'da Nijer, Mali ve Burkina Faso gibi ülkelerde İŞİD ve El Kaide gibi örgütlere karşı ordunun yanında savaşmak için bulunurken, bazı ülkelerde de üst düzey yöneticileri ve o ülkelerdeki elmas, altın ve Uranyum madenlerini korumak için bulunuyor.
"Wagner grubu paralı askerler olduğu için öncelikleri para" diyen Olivier Milland, şunları söyledi:
Bildiğim kadarıyla Afrika için büyük bir Rus stratejisi yok. Bence Wagner'in stratejisi her şeyden daha fırsatçılık. Paralı asker olarak yaptıkları işin doğası gereği şimdiye kadar 'müdahaleleri' büyük ölçüde, Ortadoğu, Mali, Sudan, Libya ve şu anda pek çoğunun korktuğu gibi Burkina Faso gibi çok kırılgan siyasi-güvenlik bağlamlarında gerçekleşti. Orta Afrika Cumhuriyeti gibi bazı durumlarda görevdeki hükümetlerle sıkı bir ilişki kurmada gerçekten başarılı oldular, ancak örneğin Mozambik gibi diğerlerinde o kadar başarılı olamadılar.
Fransa Burkina Faso'dan çekilmeyi kabul etti
Fransız dışişleri bakanlığı sözcüsü, perşembe günü yaptığı açıklamada, Burkina Faso hükümetinin, Fransız birliklerinin ülkeden ayrılması için yazılı bir talep gönderdiğini doğruladı.
"Bu talebi yerine getirerek anlaşmanın şartlarına saygı göstereceğiz" diyen sözcü, istişareler için Fransız büyükelçisin geri çağrılacağını da sözlerine ekledi.
Fransız askerlerinin ülkeden çekilmesi ile durumun daha da kötüleşeceği konusunda endişeler var.
Güvenlik uzmanı Olivier Miliband, bu konuda, Fransız askerlerinin bölgeden çekilmesinin bir şeyi değiştirmeyeceğini, bölgede durumun daha da kötüleşmeye devam edeceğini söyledi ve ekledi:
Bölgedeki durum son derece karmaşık, muhtemelen Fransa gibi bir ülkenin çözemeyeceği kadar karmaşık. Fransız birliklerinin Burkina Faso'dan ayrılması, büyük olasılıkla pek çok şeyi değiştirmeyecek. Bölgede kötüleşen güvenlik, muhtemelen Fransız birlikleri gittikten sonra da devam edecek ve maalesef kalsalardı da kötüleşmeye devam edecekti.
© The Independentturkish
