Türkiye'de yaşayan Suriyelilerin ülkelerine geri dönüp, dönmeyecekleri zaman zaman polemik konusu oluyor.
"Sığınmacılar dönemeyecek" görüşünü savunanların en büyük gerekçesi ülkedeki güvenlik ve ekonomik sorunlar.
Bunun yanında geri dönülmesi halinde nasıl bir muameleye maruz kalınacağının belirsizliği de soru işaretlerini artıran nedenlerden biri.
Buna karşın geçen haftalarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'la görüşebileceklerinin sinyalini vermesi iki ülke arasında yumuşama olabileceği yorumlarına sebep oldu.
Tam da bugünlerde Suriye'de sessiz sedasız bir düzenleme yapıldı. Suriye İçişleri Bakanlığı, 1 Kasım 2022 Salı günü Türkiye'den, ülkelerine dönen Suriyelilerin, askeri güvenlik şubesine müracaat etmelerini gerektiren genelgeyi kaldırdı.
"Suriye News"ın 3 Kasım 2022 Perşembe tarihli haberine göre, Türk vatandaşlığına sahip Suriyelilerin ülkeye döndüklerinde, "Filistin Şubesi" olarak bilinen Suriye Askeri Güvenlik 235. Şube'ye müracaat etmelerini gerektiren genelge, 18244 numaralı yeni tamimle kaldırıldı.
Geçen temmuzda Göç ve Pasaport Dairesi, Suriye'deki tüm göçmenlik ve pasaport şube, daire ve merkezlerine yönelik 10777 sayılı bir genelge yayınlayarak, Türk vatandaşlığı alan Suriyelilerin dönüşlerinde "askeri güvenlik" şubesine başvurmalarını ve durumlarının burada incelenmesini zorunlu kılmıştı.
Türkiye ile yumuşama işareti mi?
Suriye yönetimi daha önce de silahlı eylemlere karışmayan kişilere yönelik aflar ilan etmişti. Ancak bunlar özellikle Türkiye'de yaşayan Suriyeliler arasında "güvensiz" bulunarak pek rağbet görmemişti.
İki ülke arasında yumuşama yaşandığı iddialarının ardından gelen bu düzenleme Suriye'nin Türkiye'de yaşayan vatandaşlarının dönüşünü kolaylaştırmak amacıyla mı böyle bir düzenlemeye gittiği sorusunu da akla getiriyor.
"Türk vatandaşlığı alan Suriyelilerin bu şubeye müracaat zorunluluğu vardı"
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın da memleketi olan Lazkiye'de yaşayan Suriyeli gazeteci Somer Sultan bu durumu değerlendirdi.
Sultan'ın verdiği bilgiye göre 235 numaralı şube askeri emniyetin (güvenliğin) en önemli birimi olarak biliniyor. Burası aynı zamanda "Filistin Şubesi" adıyla nam salmış bir yer. Buraya uğrayan Türkiye vatandaşlığına geçmiş Suriyeli sığınmacılar geri döndüklerinde "kötü muameleye" maruz kalıyorlardı.
"Türkiye vatandaşlığı alan Suriyelilerin bu şubeye müracaat etme zorunluluğu vardı" diyen Sultan "Bu zorunluluk birkaç gün önce kalktı. Belki bunun bahsi edilen yakınlaşmayla ilgisi yoktur ama aynı zamanda Suriye'nin gidenler için biraz daha ılımlı bir politikaya yöneldiğini gösterebilir bir gelişme" ifadelerini kullandı.
"Sertliğiyle bilinen 235. Şube'de ifadeye alınma endişesi geri gelmesi istenen iş insanlarını itecekti"
Sultan'a göre Şam'ın bu kararının arkasında iki neden var.
Suriyeli gazeteci Sultan, bunlara dair şunları dile getirdi:
Birincisi, kurulmasından bu yana en ağır maddi krizini yaşayan Suriye Cumhuriyeti'nin yatırım çekme politikası. Bilindiği gibi savaşın zor dönemlerinde bir sürü iş adamı fabrikalarını, ticaretlerini Türkiye başta olmak üzere komşu ülkelere taşımıştı. Şam, bunları geri çekmeye çalışıyor ve sert uygulamalarıyla bilinen 235. Şube tarafından ifadeye alınması bu kişileri itecekti.
"Uygulama eleştiriliyordu"
Sultan, bir diğer nedenin de siyasi olduğunu öne sürerek, "Devletlerine karşı gelmeyen, sadece kendi canlarını ve mallarını koruyan insanlara böyle bir uygulama koymak büyük eleştirilere neden olmuştu. Özellikle tüm baskılara rağmen Şam merkezi yönetimine sadık kalan, Türk vatandaşlığını alanların çoğunun geldiği Halep'te böyle bir negatif etki yaratmanın doğru olmadığı sonucuna ulaşıldığını düşünüyorum" diye konuştu.
"İptalin nedenini anlamak için beklemek lazım"
Suriyeli muhalif siyasetçi Halid Hoca ise söz konusu düzenlemenin neden iptal edildiğinin gerekçesinin yazılmadığını kaydetti.
200 bin Suriyelinin, Türk vatandaşı olduğunu hatırlatan Hoca, "Suriye gibi bir rejim için güvenlik kaygısıyla ülkeye dönen Türk vatandaşı olmuş Suriyelilerin ifadelerinin alınması şaşırtıcı değil. Ancak son iptal kararının nedeni için şimdiden bir şey söylemek zor" dedi.
Birincisi bu işin başka birime örneğin Suriye İçişleri Bakanlığı'na bırakılma durumu olduğunu aktaran Hoca., "Ya da Türkiye ile yumuşamanın bir sonucu olabilir. Şu an ortada Türkiye ile açıktan bir görüşme de yok. Dolayısıyla düzenlemenin nedenini anlamak için biraz beklemek lazım. Sadece bir yetki devri de olabilir" değerlendirmesinde bulundu.
"Filistinlilere yönelik kurulan en acımasız birim"
Halid Hoca, "Filistin Şubesi" olarak dillendirilen 235. Şube'nin ülke genelindeki insanlar tarafından bilindiğini söyledi.
Suriye'de devlete bağlı birbirinden bağımsız 24 ayrı istihbarat biriminin olduğuna dikkati çeken Halid Hoca, "Filistin Şubesi, Suriye'deki Filistinliler arasına olabilecek olası sızmalara karşı kurulmuş bir birim. Ancak zamanla sadece Filistinlileri değil, bütün Suriyelileri sorgulamaya başladı. En acımasız, en çok işkence yapılan birimlerden biri" iddiasında bulundu.
© The Independentturkish
