Bu hafta Ukrayna krizi yedinci ayına giriyor. Ukrayna son birkaç haftada sahada önemli kazanımlar elde etti.
Rusya ise askerlerinin geri çekilmekten ziyade, yeniden konumlandırıldıklarını (regroup) ileri sürüyor.
Her iki taraf da zafer ilan etmek istiyor. Bu nedenle yakın zamanda bir ateşkes ya da barış anlaşmasının imzalanması gündemde gözükmüyor.
Rusya'nın, Ukrayna'da istediği hız ve şekilde bir başarı elde edememiş olması, bundan sonra da edemeyecek olmasının belirginleşmesiyle, Rusya Devlet Başkanı Putin dünya sahnesinde giderek yalnızlaşıyor.
Bu yıl kuruluşunun 20'nci yılında Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) Liderler Zirvesi Özbekistan'ın tarihi Semerkant şehrinde düzenlendi.
Zirve; Ukrayna Savaşı, ABD-Çin gerginliği, Kırgızistan-Tacikistan sınırındaki tırmanma, Azerbaycan-Ermenistan arasındaki sıcak çatışma, Afganistan'da artan istikrarsızlık gibi çeşitli sorunların gölgesinde gerçekleşti.
Zirve'nin kendisi elbette önemliydi, ancak mevcut sınamalar karşısında gerçekleştirilen ikili görüşmeler ön plana çıktı.
Zirve'de hem verilen görüntülerden hem de yapılan açıklamalardan Putin'in sadece Batı nezdinde değil, aynı zamanda Doğu'da da itibar kaybına uğramaya başladığı anlaşılıyordu.
Görüşmelere bilerek geç kalan ve sıkça bekleten, ayrıca üst perdeden bakan Putin bu defa ikili görüşmelerin birçoğunda bekleyen taraftı.
Putin'in bu görüntüleri sosyal medyada geniş yankı buldu.
Zirve bildirisinde Ukrayna savaşına atıfta bulunulmaması ve liderlerin savaşın uzamasına ilişkin duydukları endişeyi dile getirmeleri Putin'in istediği ve beklediği desteği bulamadığının göstergesiydi.
ŞİÖ üyelerinin Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline yönelik tutumları
Zirvede en çok merak edilen ikililerin başında Putin ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping görüşmesi geliyordu.
İki lider Rusya'nın işgali öncesinde şubat ayının başında Pekin Olimpiyatlarının açılışında bir araya gelmiş ve ülkeleri arasındaki ilişkilerin sınır tanımadığını açıklamışlardı.
İki liderin yedi ay önceki yüz yüze temasının ardından çok şey değişti. Rusya Ukrayna'da istediği başarıyı elde edemedi. Batı'nın yaptırımları Rusya'yı ciddi anlamda zora sokmaya başladı.
Çin'in Rusya'ya savaşın başında "haklı güvenlik kaygılarını anladığı" yönünde verdiği zımni destek nedeniyle en çok ticaret yaptığı Batı'yla son yıllarda bozulmaya başlayan ilişkilerinin daha da kötüleşmesi riski doğdu.
Nitekim, 15 Eylül'de gerçekleşen Putin-Şi görüşmesinde Rus lider ülkesinin tek Çin politikasına verdiği desteği vurguladı, ancak buna mukabil Ukrayna konusunda Çin tarafından bir açıklama gelmedi.
Kremlin'in toplantıya ilişkin yayımladığı görüşme metninde "Putin'in Çin'in Ukrayna krizi bağlamındaki dengeli tutumuna değinerek, Pekin'in bu çerçevedeki soru ve endişelerini anladıklarını ifade ettiği" kayıtlarda yer aldı.
Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise, Çin'in endişelerine ya da sorularına hiç değinilmedi.
Tek kutuplu dünya düzenin çöktüğü ve dünyanın çok kutupluluğa evrildiği yönünde Çin ve Rusya'dan gelen açıklamalar çerçevesinde, Çin'in Batı ve ABD'yi tek başına karşısına almak istemeyeceği, bu nedenle Rusya'yı yanında tutmaya devam edeceği açıktır.
Öte yandan, Çin Ukrayna'daki savaşın uzamasını kendi çıkarları nedeniyle istememektedir.
Semerkant'ta gerçekleşen görüşmede de Şi'nin bunu Putin'e net bir şekilde ifade ettiği anlaşılmaktadır.
Semerkant'ta Putin'e bir eleştiri de dünyanın en büyük demokrasisi olarak anılan Hindistan'ın Başbakanı Narendra Modi'den geldi.
Silah tedarikinin yarısından fazlasını Rusya'dan sağlayan Hindistan da Çin gibi işgalin başından bu yana Rusya'yı kınamaktan sarf-ı nazar etti.
Hindistan geçtiğimiz aylarda yine Çin'le birlikte Rusya'dan petrol alımını ciddi oranlarda artırdı.
Fakat, ŞİÖ Zirvesi marjında Modi'nin Ukrayna krizine yönelik ifadeleri Şi görüşmesi akabinde Putin'de soğuk duş etkisi yarattı.
Modi dönemin savaş değil demokrasi, diplomasi ve diyalog dönemi olduğunu, Putin'e bunu daha öncede de telefon görüşmelerinde defaatle vurguladığını belirtti.
Putin ise cevaben, Hindistan'ın Ukrayna krizi bağlamındaki tutumunun ve bu bağlamdaki endişelerinin farkında olduğunu, bu durumun bir an evvel son bulmasını istediklerini ifade etti.
Modi'nin savaşla ortaya çıkan küresel enerji ve gıda krizi nedeniyle hem Hindistan'ın hem de bölgenin olumsuz yönde etkileneceğini görerek Sovyetler Birliği döneminden bu yana iyi ilişkiler yürüttüğü Rusya'nın liderine bu mesajı vermesi zirveye damgasını vuran gelişmelerden biriydi.
Rusya'nın Abhazya, Güney Osetya ve Kırım'a yönelik politikalarına destek bulmak amacıyla geçmişte Orta Asya Cumhuriyetlerine baskı yaptığı biliniyor.
Krizin başında Orta Asya ülkeleri Ukrayna'nın işgalini tedirginlikle izlerken bir yandan sıranın kendilerine gelebilecek olması ihtimalinden ciddi endişe duydular.
Kırgızistan Rusya'nın müdahalesine destek verirken, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistan müdahaleye net bir şekilde karşı çıkmadılar.
Savaşın sürmesi ve Orta Asya ülkelerinin ekonomilerinin olumsuz yönde etkilenmeye başlamasıyla bahse konu ülkeler Rusya ile Batı'dan gelebilecek yaptırımlar arasında sıkışıp kaldılar ve nitekim bölge ülkeleri arasında çatlak sesler çıkmaya başladı.
Kazakistan'ın ilerleyen zamanda Ukrayna'ya askeri yardım göndermesi ve Cumhurbaşkanı Tokayev'in geçtiğimiz Haziran ayında düzenlenen 25. St. Petersburg Ekonomik Forumu'nda Donetsk ve Luhansk'ı tanımayacaklarına yönelik Putin'in mevcudiyetinde sarfettiği sözler Rusya'da tepkiyle karşılandı.
ŞİÖ Zirvesi marjında Putin Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan liderleriyle biraya geldi, ancak görüşmeler hakkında Kremlin hiçbir detay vermedi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Diğer yandan, savaşın uzaması Orta Asya Cumhuriyetleri'nin istikrarını doğrudan etkilemeye başlamıştır.
Rusya'nın dikkatini Ukrayna'ya çevirmesi bölgesel gerginliklerin yeniden ortaya çıkmasına neden oldu.
Tacikistan ve Kırgızistan ile Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan çatışmaları bu çerçevede değerlendirmek doğru olacaktır.
Putin geri adım atmayacaktır
Putin ŞİÖ Zirvesi sonrasında Rus basın mensuplarıyla gerçekleştirdiği basın toplantısında gelen bir soruya yanıt olarak; Rusya'nın Ukrayna'daki özel askeri harekatının planlarının değişmediğini vurgulayarak, duruma göre sahadaki generallerin anlık bazı kararlar aldıklarını belirtti, ancak her hal ve karda amaçlarının Donbas'ın tümüyle kurtarılması olduğunu yineledi.
Putin ve Rusya uluslararası toplumdan ne kadar soyutlanırsa soyutlansın geri adım atmayacaktır.
Putin'in yanıtı da bunun göstergesidir. Rus ordusu son dönemde ciddi kayıplar aldı.
Basında Rusya'nın Kuzey Kore'den bile silah tedarik etmeye çalıştığı yönünde haberler yer alıyor.
Ayrıca Rusya'nın yarıiletkenler sıkıntısı çektiği için bozulan askeri teçhizata beyaz eşyalardan çıkan çiplerin konulduğu belirtiliyor.
Avrupa'yı zor bir kışın beklediği doğrudur, ancak kışın Rusya için de kolay geçmeyeceği açıktır.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
