İspanya-Katalonya
2004 yılına kadar Argentona'da üretilen atıkların çoğu, yerel yakma tesisine götürüldüğü için toplam atığının yüzde 20'sinden daha azını geri dönüştürüyordu.
Katalonya'da Argentona şehri (12 bin nüfuslu), Katalan Sıfır Atık Belediyeleri ağına öncülük ediyor.
2004 yılında belediye, sıfır atık yolculuğuna;
- Kapıdan kapıya toplama sistemini,
- Kalan atık içinde sınıflandırılmamış geri dönüştürülebilir maddelerin bir kısmını daha da havuzlayan bir Kullandıkça Öde (PAYT) Sistemini tanıtarak başladı.
İtalya'nın başarılı girişiminin ardından İspanya'daki ilk kapıdan kapıya ayrı toplama sistemi, şu anda 100'den fazla belediyenin değerlendirilebilir atık toplama sistemini kullandığı Katalonya'da gerçekleştiriliyor.
Sistem aynı zamanda ülkenin başka yerlerinde, daha somut olarak Mallorca'da (30 belediye) ve Bask bölgesinde kullanılmaya uygulanmaya başlandı.
Bask bölgesinde Usurbil, ilk sıfır atık projesini uygulayan belediyesiydi ve dolayısıyla kapıdan kapıya atık toplamayı ilk benimseyen belediyeydi.
2009'da ve 7 ayda kapıdan kapıya toplama, ayrı toplama yüzde 28'inden yüzde 82'sine yükseldi ve atık miktarı yüzde 36 oranında azalma sağlandı.
Başarı, diğer belediyeleri (Hernani ve Oiartzun) sıfır atık stratejisine ve kaynakta ayrı atıklara katılmaya teşvik etti ve her ikisi de şu anda atıklarının yüzde 80'inden fazlasını geri dönüştürürken, aynı zamanda evde kompostlama gibi önlemlerle atık oluşumunu da azaltıyorlar.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Şu anda İspanya'da kapıdan kapıya toplama yapan belediyelerin ayrı toplama yüzdeleri, konteynerli ayrı toplama sistemine göre neredeyse üç katına çıktı.
Kapıdan kapıya ayrı toplama Avrupa'ya özel değildir; denizaşırı ülkelerde de gerçekleşiyor ve ABD'nin sıfır atık şehri San Francisco, Amerika kıtasının geri dönüşümünde lider şehir ve atıkların yüzde 75'ini geri dönüştürüyor.
Evlerin ve işyerlerinin mutfaklarında ayrıştırılan biyo-atıklar havalandırmalı kovalara konuyor ve kompostlanabilir torbalarla toplanıyor.
Katalonya bölgesinde sıfır atık stratejisi şunları öneriyor:
- Eğilimi tersine evirin ve yüzde 70'i bertaraf etmek ve yüzde 30'u geri dönüştürmek yerine, trendi tersine çevirin ve 2020 için yüzde 70'i geri dönüşüme ve yüzde 30'u bertaraf etmeye doğru ilerleyin. 2030 hedefi, sıfır atık-kişi başına 10 kilogramdan az bakiye atık üretmektir.
- Bu paradigma değişikliğini planlamak ve uygulamak için bir organizasyonlar, kurumlar, şirketler ve üniversiteler ağı kurulmalı.
- Katalonya'nın başka yerlerinde tekrarlanabilmeleri için en iyi yerel ve uluslararası kaynakta ayırma, ayrı toplama, atık önleme vb. uygulamaları teşvik edilmeli.
- Sıfır atık stratejisi için doğru ortamın oluşturulması açısından üretim ve yasama sürecinde yenilik teşvik edilmeli.
- Yeni tasarlanmış geri dönüştürülebilir bir ürün için ikameyi haklı kılan tasarımdaki hataları tespit etmek için kalıntıların incelenebileceği bir Sıfır Atık Araştırma Merkezi oluşturulmalı.
Argentona, diğer Katalan belediyelerinin Sıfır Atık yolunda yürümesinin önünü açtı ve önemli sonuçlar elde etti:
- 2012'de yüzde 68,5 geri dönüşüm oranı ile zirveye ulaşan bölgede geri dönüşüm oranları iki kattan fazla arttı.
- İstihdam üçe katlandı, sosyal yardımlaşmayı iyileştirdi ve toplumun çevre bilincini yükseltti.
- Belediye yılda 35.000 Euro'ya kadar tasarruf etmeyi başardı.
- Toplam evsel atık yüzde 15 azaldı.
Ljubljana (Slovenya)
Yeni kullanmaya alışmak ilke edinen Ljubljana, Avrupa'da "sıfır atık" öncüsü.
2014 yılında, Ljubljana (Slovenya) sıfır atık hedefi belirleyen ilk Avrupa başkenti oldu.
On beş yıl önce, tüm çöpleri doğrudan çöp depolama alanına döküyordu. 2004 yılında kişi başına yılda 268 kg atık ürettiği düşünüldüğünde iddialı bir girişimdi.
Bugün bu rakam sadece 110 kilogram. Yeni bir atık yönetim sistemi uygulayarak elde edilen bir başarı.
Ljubljana, gönüllü toplama noktaları sisteminden kapıdan kapıya toplama sistemine geçti.
Ljubljana (Slovenya) şehri, CAS tarafından desteklenen kapıdan kapıya biyo-atık ve geri dönüştürülebilir atık (kuru atık) toplama sistemi sayesinde yüzde 73 geri dönüştürülebilir atık toplama oranıyla öne çıkıyor.
Vatandaş profiline göre özelleştirilmiş tahsilat tarihlerinde sosyal medya ve SMS iletişiminin kullanılması, yüksek toplama oranına ulaşılmasında önemli faktörler oldu.
Ayrıca şehir merkezindeki yer altı toplama üniteleri görsel sıkıntı olmadan toplamayı kolaylaştırıyor.
Mevcut toplama sistemi, sakinlerin ve diğer kullanıcıların kapıdan kapıya toplanamayan veya toplanmayan atıkları getirebileceği ve farklı kategorilere ayırabileceği sekiz toplama merkezi bulunuyor: tehlikeli atık, metaller, plastik, atık elektronik ve elektrikli ekipman, bahçe atıkları, inşaat atıkları, araba lastikleri, ahşap ve ahşap ürünler, hacimli atıklar, giysiler ve tekstil ürünleri.
Ljubljana;
Sıfır atık projesinde başarılı olmanın bir kısmı eğitimle ilgili. Çocuklara anaokullarında eğitim verildi ve verilmeye devam ediyor.
Atıkları ayırmak için ödüller veriliyor. Sonra o çocuklar evde ailelerine 'Atıklarımızı Nasıl Ayırdığınıza Dikkat Edin' diyorlar.
Ljubljana;
- 2025 yılına kadar ayrı toplamayı yüzde 78'e ve 2035'e kadar yüzde 80'e çıkarmayı,
- Yıllık toplam atık üretimini kişi başına 280 kg'e düşürmeyi,
- 2025 yılına kadar yıllık bakiye atık miktarını kişi başına 60 kg'a düşürmeyi,
- 2035 yılına kadar kişi başına 50 kg'a kadar düşürmeyi planladı.
"Gıda israfına karşı sesinizi yükseltin", vatandaşların satın aldıkları ve çöpe attıkları gıdaların miktarı konusunda farkındalık yaratmak için gıda israfına odaklanan kampanyalar düzenleniyor.
Toplama merkezlerinin yanı sıra, konut sakinleri de yılda bir kez hacimli atıkların kapılarında toplanmasını talep edebilirler.
Hacimli atıklar sınıflandırılır ve belirli malzemelere ayrılır ve daha sonra yoğunlukla geri dönüştürülür.
Haneler, önceden belirlenmiş bir programa göre şehri dolaşan özel bir mobil birime yılda iki kez tehlikeli atık, daha küçük elektronik ekipman veya ev aletleri getirebilir.
Helsinki ve Dublin'de biyoatıklar, ağırlıklı olarak kapıdan kapıya toplama sistemi ile kaynakta ayrı toplanması sağlanıyor.
Sonuç;
2030 yılına kadar küresel ölçekte atıkların kaynakta ayrı toplanması ve geri dönüştürülmesi, lineer ekonomiden döngüsel ekonomiye geçiş yapılması ve bakiye atıkların değerlendirilmesi ile sırasıyla yılda 1,7 milyar ton CO2, 730 milyon ton CO2, 630 milyon ton CO2 ve toplamda 2,76 milyar ton CO2 salım azaltımı sağlanacağı tahmin ediliyor (Şekil 4).
Atıkların geri kazanılmasıyla ve azaltılmasıyla küresel ölçekte sera gazı karbon (GHG) emisyonlarının yaklaşık yüzde 5'ini azaltabileceğini tahmin ediliyor.
Sonuç olarak, geri dönüştürülebilir maddelerin (ambalaj atıkların) ve biyoatıkların toplanma sıklığı, ayırmayı teşvik etmek için en az bakiye atıkların toplanma sıklığı kadar yüksek olmalı.
Özellikle daha sıcak iklimler bölgelerinde, mutfak atıklarının (biyoatıkların) yüksek sıklıkta toplanması önemli (örneğin haftada iki kez); soğuk iklimlerde ise sıklık daha düşük olabilir (örneğin iki haftada bir kez gibi).
Dünyanın dört bir yanında sıfır atık uygulamaları, kapıdan kapıya ayrı toplama işleminin çevresel ve sosyal açıdan uygunluğunu ve maliyet etkinliği kanıtlandı.
Biyoatıkların kaynakta ayrı toplanması ile ilgili çözüm yolları geliştirilmediği sürece sıfır atık projesi başarılı olmaz.
AB ülkelerinde kaynakta ayrı toplama ayrı ayrı kaplara konmuş ıslak ve kuru atıklar, kapıdan kapıya hafta iki defadan iki hafta bir defaya kadar toplama işlemi yapılıyor.
Toplama işlemi akıllı olarak yapılıyor ve işletme maliyeti minimize ediliyor.
Islak atıklar koku kirliliği oluşturacağı için, ıslak atık konteynerleri kuru, gölge ve serin yerde tutulur.
Toplama sıklığı koku kirliliği oluşturmayacak şekilde tecrübelerle belirlenir.
AB ülkelerde tek kullanımlık plastiklerin kullanımı yasaklandı.
Apartman bloklarında ortak atık toplama hizmetleri varsa, ortak ayrı toplama ve ayrıştırma tesislerinin varlığı çok önemli.
Apartman tipi binalardan kapıdan kapıya toplama yerine binadan binaya toplama sistemi uygulamaya konmalı.
Yoğun nüfuslu bölgelere sahip belediyeler, toplama tesisleri kurmak için (tarihi) çok apartmanlı binalara yardımcı olacak bir program öngörmeli: iyi uygulama rehberi, akıllı toplama sistemi, uzman danışmandan ucuz veya ücretsiz destek, belediyede sorular ve projeler ile ilgilenmek için tek irtibat noktası oluşturmalı.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
