Türkiye, 19 ve 20. yüzyıllarda Balkanlar'dan büyük göç aldı.
Bugün Türkiye'de yaşayan milyonlarca kişinin kökeni Balkan ülkelerine dayanıyor.
Tabii ki bu göçler farklı zamanlarda olduğu için geldikleri yerlerle bağları kopanlar çoğunlukta.
Ancak daha yakın tarihlerde gelip, halen oralarda akrabaları bulunan bir kesim ilişkilerini sürüyor.
Son yıllarda karşılıklı gidiş-gelişlerin artması ve ülkeler arası ilişkilerin güçlenmesi Türkiye'de yaşayan ve halen bağları süren Balkan kökenli bazı kişilerin geldikleri ülkelerin vatandaşlığını elde etmek için girişimde bulunmasını beraberinde getirdi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bunda başta Bulgaristan, Yunanistan ve Romanya'nın, Avrupa Birliği (AB) üyesi olması diğerlerinin de serbest dolaşım hakkından faydalanması da etkili oluyor.
Kimileri vatandaşlık peşinde koşarken kimileri de orada atalarının bıraktığı tapuların peşine düşüyor.
Ancak özellikle vatandaşlık amaçlı başvurularda son dönemlerde dikkat çeken ülkelerin başında Kuzey Makedonya geliyor.
Kuzey Makedonya'nın kararı heyecan yarattı
Geçen temmuzda Kuzey Makedonya Parlamentosu'nda kabul edilen yasa değişikliği ile bundan yıllar önce burada doğup, Türkiye'ye göç edenlere vatandaşlık için başvuru hakkı tanınmıştı.
Değişikliği Kuzey Makedonya'da iktidarı oluşturan koalisyon partileri arasında yer alan Türk Hareket Partisi'nin (THP) Genel Başkanı ve milletvekili Enes İbrahim ile görüştük.
İbrahim, vatandaşlık yasasında yapılan değişiklikle birlikte Kuzey Makedonya'da doğup, Türkiye'ye göç eden kişi ve onun birinci derece (anne, baba, eşleri, çocukları) kan hısımlığına sahip kişiler Kuzey Makedonya Cumhuriyeti vatandaşlığına başvuru hakkına sahip olduklarını hatırlatarak, "Vatandaşlık başvurusu için diğer yasal şartlar devam etmekte. Yasada yapılan değişiklikle birlikte 'anavatana göç etti' ibaresi kaldırıldı" dedi.
Vatandaşlığı almak çok kolay da değil
İbrahim'in verdiği bilgiye göre vatandaşlığı almak pek kolay da değil. Başvurunun kabul edilmesi için gereken şartlar var.
Aranan koşullar ise şöyle:
"Kuzey Makedonya'da evi olmakla birlikte geçim ve sosyal güvenliği karşılayacak kaynağa sahip olmak.
Vatandaşı olunan ülkede Kuzey Makedonya Cumhuriyeti kanunları uyarınca cezai fiil sayılan ve re'sen soruşturmaya tabii tutulan fiil nedeniyle en az 1 yıl hapis cezasına çarptırılmamak.
Kişinin yaşadığı ülkede ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nde hakkında cezai işlemin başlatılmamış olması gerekiyor.
Makedon dilini çevresiyle anlaşabilecek seviyede bilinmek. Daha önce Kuzey Makedonya'da ikamet etme yasağı bulunmamak.
Ülke güvenliğini ve savunmasını tehlikeye atmamak üzere, güvenlik kurumlarından temiz belgesi.
Devletin sadık vatandaşı olacağına dair imzalı yemin vermek."
Üç bine yakın başvuru oldu
Görüldüğü gibi koşullar pek de kolay değil. "Şu ana kadar kaç Türk'ün parlamentonun belirttiği şartlara uyduğunu söyleyerek Makedonya'dan vatandaşlık hakkı almak için başvuru yaptı" sorusuna İbrahim, şu cevabı verdi:
Edindiğim bilgiler doğrultusunda bugüne kadar yaklaşık 2 bin 500 - 3 bin başvuru olduğudur. Ancak prosedürlerin kolay olmaması, süreci geciktirmektedir. Bugüne kadar tam olarak kaç kişiye vatandaşlık verildiği doğrultusunda resmi bir rakam vermem doğru değildir ancak istenilen seviyede olmadığını rahatça söyleyebilirim.
"Arada para kaptıranlar da var"
İnsanların bu süreçte mağdur olmamaları için İbrahim bazı tavsiyesi de var.
"Başvuranların özellikle resmi kurum ve referanslı avukatlar aracılığıyla başlatmaları gerekiyor" uyarısında bulunan İbrahim, "Geçen aylarda parasını kaptıran vatandaşların şikayetleri tarafımıza ulaştı" ifadelerini kullandı.
"Protestolar nedeniyle bürokrasinin ağırlaşması başvuruları da geciktirdi"
Çetin Koç, İstanbul'da yaşayan ailesi Kuzey Makedonya kökenli binlerce kişiden biri. Ailesi 1991'de Türkiye'ye göç ederek Türk vatandaşı oldu.
Ancak Koç, yaptığı evlilik nedeniyle tekrar Makedonya vatandaşlığını kazansa bile anne, babası ve kız kardeşi yaşamlarının önemli kısmını orada geçirdikleri halde aynı hakka sahip değil.
Kuzey Makedonya'nın geçen yıl aldığı karardan sonra Koç'un anne, babası ve kız kardeşi de vatandaşlık için başvuru yaptı.
Koç sadece kendilerinin değil çok sayıda tanıdıkları arkadaşlarının da başvuru yaptığını belirtti ancak işlerin ağır yürümesinden yakındı.
Koç, istenilen belgelerin tamam olmasına karşın son dönemlerde Makedonya'da yaşanan protestolara memurların da katılması ve işleri ağırlaştırmaları nedeniyle pek çok kişinin vatandaşlık başvurularının onaylanmasında gecikmeler yaşandığını söyledi.
"Kosova işi sıkı tutmaya başladı"
İstanbul'dan giderek Kosova'da yaşayamaya başlayan ancak işi nedeniyle fotoğrafının kullanılmasını istemeyen Serkan Yılmaz da geçen yıllarda çok sayıda Kosova kökenli Türk vatandaşının bu ülkeden vatandaşlık almak için başvurduğunu belirtti.
Yılmaz'ın verdiği bilgiye Kosova son birkaç yıldır yeni vatandaşlık vermeye pek sıcak bakmıyor. Bu nedenle uzun prosedürlü süreçler uyguluyor.
Aralarında annesinin de olduğu pek çok Kosova kökenli Türk vatandaşının vatandaşlık için başvurmasına karşın alamadığını aktaran Yılmaz, bunun nedenini şöyle anlattı:
Annemler 1960 yılında göç ediyor. Göç ettiklerinde annem iki yaşında. Ancak o yıllarda Türkiye, gelenlere verdiği kimlik kartlarında herkesin doğum gününü 1 Temmuz yazıyor. Burada vatandaşlık için başvururken hem o dönemde Yugoslavya'nın verdiği doğum belgesini hem de Türkiye'nin verdiğini sunmak lazım. İki belge arasındaki doğum tarihlerinin farklı olmasından dolayı 'aynı kişi değilseniz' diyerek başvurular reddediliyor.
"15 Temmuz'dan sonra dikkat arttı"
Yılmaz, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından gelenlerden bazılarının FETÖ'yle bağlantılı kişiler çıkması nedeniyle Kosova hükümetinin vatandaşlık verme işlemlerine daha temkinli baktığını söyledi.
Son süreçlerde Kosova kökenlilerin vatandaş olmak isteme nedenini, "65 yaşının üstünde olup burada doğduğunu belgeleyip vatandaş olanlarda bu yaşın üstünde olanlara verilen 100 -150 euro civarında bir aylık ödeniyor. Onu almak için de özellikle yaşı geçkinler arasında başvuranlar oluyor. Bir arkadaşım babası şimdi o imkandan faydalanıyor" ifadeleriyle dile getirdi.
"Soy kütüğü uygulaması da ilgiyi artırdı"
Emlak hukuku üzerine çalışan avukat Yankı Büyüksezer de Balkan ülkelerinde atalarına ait gayrimenkul kalanların başvurularıyla zaman zaman karşılaştığını kaydetti.
1,5 yıl önce e-Devlet uygulamasıyla birlikte soy kütüğü uygulamasının da başlamasıyla birlikte aile geçmişlerinden haberdar olan çok sayıda Balkan kökenlinin de ailelerinin geldiği ülkelerden nasıl vatandaşlık alınabileceği konusunda kendilerine de danıştıklarını söyledi.
"Vatandaşlık alan da var alamayan da"
Başvuruların çoğunun eski Yugoslav cumhuriyetleri ile Yunanistan göçmenlerinden geldiğini kaydeden Büyüksezer, "Bulgaristan ve Romanya kökenlilerden de başvurular olabiliyor. Başvuru yapan kişilerin onaylı nüfus dökümlerinin noter onaylı tercümesi ile ilgili ülkenin konsolosluğuna müracaat yapmaları gerekiyor. Bu alanda çalışan meslektaşlarımız da var. Yaptıkları başvurular sonucu vatandaşlık alan da duydum alamayanda" diye konuştu.
"Üç aydan iki yıla kadar sürebiliyor"
Yankı Büyüksezer, başvuru süreçlerinin 2 bin ile 5 bin euro arası maliyete mal olabildiğini ve 3 aydan 2 yıla varan sürede sonlanabildiğini ifade ederek, sözlerini şöyle tamamladı:
Yapılan iş aslında bir nüfus düzeltme davası şeklinde gelişiyor. Önce soy bağı kuruluyor. Sonra soy bağına uygun olarak vatandaşlık için başvuruluyor.
© The Independentturkish
