Celestine Kahindo'nun altı çocuğu vardı ama şimdi sadece yarısı hayatta: ikisi sıtmadan, biri ise Ebola’ya yakalandıktan sonra öldü.

Ebola'dan kurtulan 42 yaşındaki çiftçi kadın, hastalığın patlak vererek Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ni kasıp kavurduğu ve Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Orta Afrika ülkesinde Uluslararası Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) ilan etmesine sebep olan krizin merkezinde yaşamaya devam ediyor.

Kahindo KDC'nin kuzey doğusunda, ülkedeki uzmanların salgının “mevcut merkez üssü” olarak nitelendirdiği ve teyit edilen vakaların çoğunun geldiği bir şehirde, Beni'de yaşıyor. Ebola neredeyse bir yıldır Beni'de.

Independent'a konuşan Kahindo Ebola'dan ölen çocuğunu anlatırken “Vücudundan kan gelmeye başladı” dedi.

Onu hastaneye götürdüler ama uygulanabilecek herhangi bir tedavi yoktu. Ona baktığım için ben de hastalığa yakalandım. Kusmaya başladım, başım sürekli ağrıyordu ve aynı anda griptim de. Kendim için çok üzülüyordum. Ama iyileşmek için çok geç olmadan hastaneye gidebildim. (...) O benim tek erkek evladımdı bu yüzden çok üzgündüm. Bazen olanları hatırladığımda yanmaya başladığımı hissediyorum. Ebola erkeklerden daha çok kadınlara saldırıyor çünkü kadınlar daha şefkatli. Eğer bir bebek hastalanırsa onu hastaneye götüren genelde kadındır. Burada kadınlar çocuklarıyla zaman geçirir.

Kahindo insanların hastalık yüzünden eskisi kadar alışveriş yapmadığını söyleyerek Ebola'nın bölgedeki ticarete ve kazanca zarar verdiğini iletti. Ayrıca kendisi gibi Ebola'dan kurtulanların sosyal çevrelerinde ciddi derecede damgalanmaya karşı karşıya kaldıklarını açıkladı.

“İnsanlar o ya da bu şekilde, kurtulmuş olsalar dahi Ebola'ya yakalananlara baktıklarında korkuyor” diye ekledi.

Benim başkalarına hastalık bulaştırabileceğimi düşünüyorlar ama böyle bir olasılık yok. Çok konuşuyorlar. Burası ilişkilerin çok sıkı fıkı olduğu bir topluluk. Özellikle de birini evinden o ev Ebola Tedavi Merkezi olsun diye üç hafta boyunca uzaklaştırdıklarında insanlar nereye gittiğini anlıyor.

WHO Genel Direktörü uluslararası toplumdan bağışlarla yardımda bulunmalarını talep ederken örgüt de çarşamba günü KDC’deki Ebola salgınına işaret ederek Halk Sağlığı Acil Durumu ilan etti.

Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, WHO'nun salgını kontrol altında tutabilmek için yüzlerce milyon dolara mal olacak yeni bir plan üzerinde çalıştığını söyledi.

Uluslararası Kurtarma Komitesi'nin (IRC) Ebola Sözcüsü Kellie Ryan, KDC'de Ebola'dan ölenlerin sayısının tahminen bin 698 kişiye ulaşmış olduğunu belirtti. Her gün yaklaşık 12 yeni vaka bildirildiğini söyleyen Ryan, teyit edilmiş 2 bin 522 vakanın yanı sıra muhtemel başka vakaların da olduğunu ekledi.

Ryan krizden en ağır ülkedeki kadınların etkilendiğini savunarak devam etti. Çocukların, hasta ve yaşlıların “öncelikli bakıcıları” olarak kadınların görülmesi kadınların virüse maruz kalma olasılığını artırıyor. Dolayısıyla kadınların hastalığa yakalanma olasılığı erkeklerden daha fazla.

Ryan “Cinsiyet eşitsizliğinin bunda büyük payı var" diye de ekledi. Teyit edilmiş ve muhtemel vakaların yüzde 60'ından fazlasını kadınlar oluşturuyor. Ek olarak, evin bakımını kadınlar üstlendiği için sıkı temizlik şartlarına ve daha sık el yıkama pratiğine ayak uydurabilmek için sıklıkla gidip su getirmek zorunda kalıyor. Bu da onları sıklıkla tek başlarına seyahat ederken cinsiyet temelli şiddete maruz kalma konusunda savunmasız kılıyor.

Ebola'dan kurtulanlar, kendi cemaatlerinin üyeleri ve hatta bazen aileleri tarafından damgalanma tehlikesiyle karşı karşıya. Komşuları hastalığı bulaştırmaya devam ettiklerini düşünebiliyor. Bu yüzden onlarla etkileşimde bulunmak istemiyor veya çocuklarının çocuklarıyla oynamasına izin vermiyorlar. Bir kadının kocasının da eşinin hastalığı hala bulaştırabileceğini düşünmesi olası. IRC hayatta kalanlara bu tecrit hissiyle başa çıkmada yardımcı olmak için psikososyal destek sağlıyor.

Ryan varolan hassas güvenlik durumunun da kendisi, meslektaşları ve Ebola'yla mücadele eden başkaları için işleri zorlaştırdığını söyledi.

“Silahlı grupların saldırıları nedeniyle, personelimizin güvenliğini sağlamak için bazen programları askıya almak zorunda kalıyoruz” dedi.

Ebola çok karmaşık bir hastalık ve salgın, silahlı gruplar tarafından on yıllardır şiddete maruz bırakılan toplulukların bulunduğu bir bölgede yaşanıyor. Yerel halkın sağlık müdahalelerine neden güvenmediğini anlamak da kolay. Ebola onlar için yeni bir hastalık ve vakaların bir yıl sonra hala neden artmaya devam ettiğini anlamıyorlar. Sağlık çalışanlarının salgından faydalandıklarına, hatta Ebola'yı bölgeye onların getirdiğine dair söylentiler mevcut.

Ocak ayından bu yana, sağlık müdahalesine karşı 7 kişinin ölümüyle ve 58 sağlık çalışanının ve hastanın yaralanmasıyla sonuçlanan 198 saldırı gerçekleşti. Klinik ve tedavi merkezleri yakıldı.

KDC'nin doğu kısmındaki mevcut salgın 2018'de yeniden başladı ve virüsün 1976'da keşfedilmesinden bu yana bu, salgının ülkeyi 10. vuruşu. 2014 ila 2016 yıllarında Gine, Liberya ve Sierra Leone'da bildirilen 28 bin 616 vakanın ve 11 bin 310 ölümün görüldüğü Batı Afrika salgınından bu yana bu en büyük ikinci Ebola salgını.

Bu haftanın başlarında Goma'nın doğusundaki bir kentte saptanan ilk Ebola vakasından beri kriz kritik bir noktaya ulaştı. İki milyon kişilik şehir, daha geniş bölgelere uzanan ulaşım hatlarıyla Ruanda sınırındaki büyük bir ulaşım merkezi.

45 yaşındaki Kaswera Flourine'nin altı çocuğu vardı ancak ikisini kaybetti. Biri sıtmadan, diğeriyse Ebola'dan öldü. Flourine, Kuzey Kivu eyaletindeki bir şehir olan Mangina'da Ebola'ya yakalanan ilk kişilerden biriydi.

“Sıtma şikayetiyle hastaneye gittim ama hemşireler benimle ilgilenirken bana Ebola bulaştırdılar” dedi.

Korkuyordum çünkü Ebola'dan birçok insanın öldüğünün farkındaydım. İnsanların nadiren iyileştiğini de biliyordum. Üç hafta komada kaldım. Komadan uyandığımda hala hastaydım. İnsanlar öldüğümü sanıyordu, hayatta olduğumu kanıtlamak için çıkıp onlarla konuşmak zorunda kaldım.

Kaswara Fluorine: "Üç hafta komada kaldım. Komadan uyandığımda hala hastaydım" (Uluslararası Kurtarma Komitesi)

57 yaşındaki Kavira Desange'nin 8 çocuğu vardı ancak birinin 7 yaşındayken zehirlenmesi, diğerininse mide ağrısı ve farklı hastalıklar sebebiyle ölmesinden sonra 6 çocuğu kaldı.

Desange, Ebola'dan ölen gelinine bakarken Ebola'ya yakalandı.

Gelinin üç gün içinde vefat ettiğini söyleyen kadın “Gelinimin bir bebeği vardı ancak hastayken bebeğe bakmayı reddettiği için ona hastalık bulaşmadı. Cenazeden sonra Beni'ye, eve geri döndüm ama belirtiler başladı. Nezle olup öksürmeye başladım ve grip oldum. Birkaç gün sonra da ishal başladı." diyor.

Kavira Desange: “Hastalanmadan önce çiftçiydim” (Uluslararası Kurtarma Komitesi)

Sağlık görevlilerinin onu bir Ebola Tedavi Merkezi'ne yerleştirmeye çalıştığı bir hastaneye gitti ama en sonunda korktuğu için eve geri döndü. Fakat evdeyken belirtileri kötüleşti. Hastane personeli onu merkeze götürmek için geldi. Böylece merkezde ilaçlarını alabildi.

Desange son olarak “Hastalanmadan önce çiftçiydim ama şimdi Ebola hastalarına bakıyorum çünkü artık hastalığa karşı bağışıklığım var” diye ekledi.
 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world/africa

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral