Pek çok kişi gündelik hayatta veya zorunlu mükellefiyetlerinden dolayı kamuya borçlu duruma düşebiliyor.
Emlak vergisi, ikili öğretimde devam eden üniversite harçları bunlardan sadece ikisi.
Ancak bu borçlar zamanında ödenemediğinde kamu tahsilatı için harekete geçerek ödeme emri gönderiliyor.
Tebligatı alanların itirazlarının olumsuz sonuçlanması halinde ödenecek para yüzde 10 zamla tahsil ediliyor.
Yapılan bir başvuruyu görüşen Anayasa Mahkemesi'nden (AYM) bununla bu zamla ilgili bir karar çıktı. Söz konusu karar dün Resmi Gazete'de yayımladı.
AYM kararında "İtirazından tamamen veya kısmen haksız çıkan borçludan, hakkında itirazın ret olunduğu miktarda amme alacağı yüzde 10 zamla tahsil edilir" hususu hatırlatıldı.
İhalenin feshi davası reddedildiği için ihale bedelinin yüzde 10'u oranında para cezası ödemeye mahkum edilen başvurucunun mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşıldığı belirtildi.
Kararda "Bu yönüyle yargı yoluna başvuruyu zorlaştırması ve caydırması nedeniyle hak arama özgürlüğünü sınırlayan kuralın anayasanın 13.maddesi yönünde de incelenmesi gerekir. Bu bağlamda mülkiyet hakkı yönünde ölçülülük ilkesi açısından yapılan değerlendirmeler hak arama özgürlüğü yönünde de geçerlidir" denildi.
Anayasa Mahkemesi böyle almış olduğu kararla kamu borcuna itiraz eden ve açtığı davayı kaybeden kişilerden bundan sonra yüzde 10 zamlı tahsilat yapılmayacağını hükme bağlamış oldu.
Tebliğ edilen ödeme emrine karşı 15 gün içinde dava açma hakkı bulunuyor
Anayasa Mahkemesi'nin almış olduğu kararı avukat Oğuzhan Aslan, Independent Türkçe'ye yorumladı.
6183 sayılı kanunun kamuya olan vergi, harç, gecikme faizi gibi borçların ödenmemesi halinde nasıl cebren tahsil edileceğine ilişkin kuralları düzenlediğini hatırlatan Aslan, "Bu kanuna göre, vatandaş eğer bir kamu kuruluşuna, yasanın konusuna giren bir borcun borçlusu ise borcu hatırlatmak ve tahsil etmek için ödeme emri dediğimiz bir belge ilgili kurum tarafından tebliğ edilir" dedi.
Aslan'ın verdiği bilgiye göre tebliğ edilen bu ödeme emrine karşı 15 gün içinde konusuna göre vergi veya idare mahkemelerinde dava açma hakkı bulunuyor.
Davayı kaybedince yüzde 10 fazla para alınıyordu
Aslan, ilgili kanunun 58. maddesinin 5. fıkrasında, ödeme emrine karşı dava açılabileceğini, fakat davayı kaybetme halinde var olan borca ek olarak yüzde 10 oranında haksız çıkma zammı tahsil edileceğinin düzenlendiğini hatırlatarak, "Bu hüküm hem vatandaşın hak arama hürriyetinin önünde bir engeldi, hem de amaca hizmet eden bir düzenleme değildi" diye konuştu.
"Vatandaşı haksız borç altına sokuyordu"
Avukat Oğuzhan Aslan, şöyle devam etti:
Ancak ödeme emrine karşı dava açmak zaten tahsilatı durdurmuyordu. Sırf dava devam ediyor diye amme alacaklarının tahsilinde gecikme yaşanmıyordu. Yani kanunun getiriliş amacının pratikte bir karşılığı yoktu. Tahsilatı durdurmamasına rağmen 'geciktiriyor' diye yüzde 10 oranında ayrıca haksız çıkma zammı tahsil etmek mülkiyet hakkını ihlal ediyor, vatandaşın haksız bir borç altına daha sokulması anlamına geliyordu.
2011'de reddedilmişti
2011 yılında bu hükmün iptali için Anayasa Mahkemesi'ne gidildiğini hatırlatan Aslan, "Ancak AYM o dönemde iptal davasını reddetmişti. Aynı konuda 10 yıl geçmeden yeniden AYM'de iptal davası açılamıyordu. 2021 yılında 10 yıllık süre doldu. Samsun Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesi hükmün anayasaya aykırı olmasından ötürü tekrar konuyu AYM'ye taşıdı. AYM 11 yıl önce verdiği içtihattan dönerek oy çokluğu ile hükmü iptal etti" ifadelerini kullandı.
"Artık haksız çıkma zammı ödeme korkusu olmadan dava açma yoluna gidilebilir"
"Son kararın vatandaş açısından avantajı ne olacak" sorusuna "Artık vatandaş bir kamu borcu nedeniyle kendisine ödeme emri gönderildiği zaman kaybettiğimde ayrıca haksız çıkma zammı ödemek zorunda kalırım tereddüdü ile karşılaşmadan dava açma yoluna gidebilir. AYM bu noktada kuralı hem hak arama hürriyetine aykırı görmüş, hem de hükmün mülkiyet hakkını ölçüsüz bir müdahale olduğuna işaret ederek isabetli bir karar vermiştir. İptal kararı hem bundan sonra dava açacak olanların elini rahatlatmıştır hem de daha önce dava açıp kaybedenlere çıkarılmış haksız çıkma zamlarının iptal edilmesi gerekliliği sonucunu yaratmıştır. Kamuya haksız çıkma zammı borcu olanların, başvurmaları halinde bu borçlarının iptali karar gereği emredicidir" diye cevap vererek sözlerini tamamladı.
© The Independentturkish
