20 yıl önce "Tolerans varsa savaş olmayacaktır. Tolerans olduğu sürece birbirimize karşı hoşgörü, ortak anlayış, kardeşlik ve sevinci paylaşma istedi olacaktır" sloganıyla Antalya'da kurulan Tolerance Homes, yaklaşık bir aydır çok farklı bir yoğunluğun içerisinde. 

Bugüne kadar Türkiye'ye yerleşmek isteyen yabancılara ev sahibi olmaları ya da kiralamaları konusunda yardımcı olan şirket, son dönemde savaştan kaçanların taleplerini karşılamaya çalışıyor. 

"Savaştan kaçan yalnızca Ukraynalılar değil, savaştan kaçan yalnızca zenginler de değil. Rusya'daki durumu beğenmeyenler, başka ülke arayışına girenler de var gelenler arasında" diyor Tolerance Homes'un yöneticilerinden Sergey Volchenkov. 

Birleşmiş Milletler'in (BM) verilerine göre 15 Mart itibarıyla savaş nedeniyle Ukrayna'dan kaçanların sayısı 3 milyonu geçti. En çok mülteci alan üç ülke ise Polonya, Romanya ve Moldova.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 6 Mart'ta yaptığı açıklamada Türkiye'ye sığının Ukraynalıların sayısının 20 bini aştığını söylemişti. 

Savaşa karşı duran, geleceklerinden endişe eden Rusların tercih ettikleri ülkeler ise Gürcistan, Ermenistan ve Türkiye.

"Satılık evlere talep yüzde 30 ila 40 arttı"

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre Antalya, Türkiye'de ikamet eden yabancılara ev sahipliği eden üçüncü şehir. Birinci ve ikinci sırayı İstanbul ve Ankara alıyor. 

Üç aydan kısa süreli vize veya ikamet iznine sahip yabancılarla geçici koruma statüsüyle ülkede bulunan Suriyeliler hariç toplam 1 milyon 792 bin 36 yabancı uyruklu kişi Türkiye'de ikamet ediyor. 2021 sonu itibarıyla bunun 66 bin 786'sı Rusya Federasyonu vatandaşı. 

Tolerance Homes'un aynı zamanda ortağı Sergey Volchenkov'a göre savaşın başlamasıyla birlikte, Rus ve Ukraynalıların en çok tercih ettiği Antalya'da emlak piyasası hareketlenmeye başladı. 
 

Romanya'nın Isaccea-Orlivka sınır geçişine ulaşan Ukraynalı mülteciler/ Fotoğraf: Reuters

Talep artışının satılık evlerde yüzde 30-40, kiralıklarda yüzde 100'e ulaştığını söyleyen Volchenkov, "Taleplerin ana hedefi Türkiye'de oturma izni alabilmek. Yani artık tatil yapmak değil, uzun vadeli oturmak için geliyorlar. Taleplerin yüzde 90’ı oturma izni alabilmek için" dedi. 

"Oturma izni için de vatandaşlık için de başvuruyorlar"

2013 tarihli Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'na göre Türkiye'de taşınmazı olanlar kısa süreli oturma izni alabiliyor. Taşınmazın fiyatıyla ilgili bir sınır bulunmuyor.

Uzun dönem ikamet izni (kesintisiz ikamet) için kişinin Türkiye'de en az 8 yıl kalmış olması gerekiyor. 

Emlak yoluyla vatandaşlık alınması için ise kişinin en az 250 bin dolarlık gayrimenkul alması şart koşuluyor. 

Sergey Volchenkov, kendilerine gelen müşterilerin hem oturma izni hem vatandaşlık için emlak istediğini söyledi.

Independent Türkçe'ye konuşan Volchenkov, "Her ikisi için de talep artışı oldu. Çünkü Türkiye daha güvenilebilir bir liman olarak görülüyor" ifadelerini kullandı. 

"500 dolarlık kira 1500 dolara çıktı"

Gayrimenkule olan talep artışı haliyle fiyatları da yükseltti. 

Volchenkov'un aktardığına göre kiralardaki artış 2 katına kadar çıkmış durumda. 
 

Gayrimenkul danışmanı, Tolerance Homes Direktörü Sergey Volchenkov/ Fotoğraf: tolerance-homes.com

Savaştan kaçanların bir bavulla ülkelerini terk ettiklerini hatırlatan Volchenkov, "Dolayısıyla kiralık ev taleplerinin çoğu eşyalı daireler için. Konyaaltı gibi denize yakın iyi semtlerde 1+1 eşyalı bir evi, 400 ya da 500 dolara uzun vadeli kiralamak mümkündü. Şimdi 1000-1500 dolar arasına çıktı" diye konuştu. 

Satılık evlerin fiyatlarının ise kiralık evler gibi esnek olmadığını aktaran gayrimenkul danışmanı, şöyle devam etti:  
 

Satılık evlerin fiyatları elbette ki çok esnek değil. Çünkü biliyorsunuz Rusya'dan para göndermek şu dönemde zor ve ödeme sıkıntısı var. 

Para transferleri sınırlı. Bir kişi burada bir şey almak istediğinde daha Rusya'daki problemi çözemiyor. O nedenle satış fiyatlarına henüz yansıma olmadı.

Gayrimenkul değeri, lokasyon veri analizi ve tahminleri sunan platform Endeksa'nın Şubat 2022 verilerine göre Antalya'da satılık konutların metrekare fiyatı 9 bin 300 lira civarında.

Bu değer, Kaş ilçesinde 15 bine yaklaşırken, Kemer'de 10 bini, Konyaaltı'nda 9 bini buluyor. 

"Zengin de soruyor, düşük gelirli de"

Portföyde ise varlıklı müşteriler de var, düşük gelir seviyesine sahip insanlar da. 

"Ucuz daire soran çok elbette ki… Ancak her gelir grubundan insan savaştan kaçıyor. Vatandaşlık için 250 bin doları gözden çıkarmak isteyen de var" görüşünü dile getirdi Sergey Volchenkov. 

Volchenkov'a göre yıllardır Antalya-Alanya bölgesinde yaşayan yabancılardan da yeni talepler geliyor ancak talebin yüzde 80 ve 90'ı bölgeye son bir ayda gelenlerden. 

"İstanbul'da henüz yoğun bir talep yok"

İstanbul'da durumun ne şekilde olduğunu sorduğumuz İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası ise özellikle savaş nedeniyle bir hareketliliğin henüz yansımadığını aktardı. 

Oda Başkanı Nizameddin Aşa, "Yoğun bir talep yok ancak duyumlarımız var. Daha çok kiralık ev talepleri olduğu yönünde duyumlar aldık. Tek tek arkadaşları arayıp temasa geçenler olmuş. Ama henüz yoğun bir talep yok" diye konuştu. 

Rusya ve Ukrayna vatandaşlarına yapılan konut satışlarında son bir yılda hızlı artış 

Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre 2021'de toplam 1,5 milyona yakın konut satıldı.

Bu alımların 58 bin 576'sı yabancılara ait. Yani toplam satışların yüzde 3,9'u yabancılara yapıldı.

Bu oran, 2020'de yüzde 2,7, 2019'da yüzde 3,4, 2015'te yüzde 1,8'di. 

Türkiye'deki konutları en fazla satın alan ilk üç ülke: İran, Irak ve Rusya. 

2015'ten bu yana tutulan veriye göre Rusya ve Ukrayna vatandaşlarına satılan konut sayıları ise şu şekilde: 
 

Tabloya bakıldığında; Türk Hava Kuvvetleri'nin "sınır ihlali" gerekçesiyle 24 Kasım 2015 tarihinde Rusya Hava Kuvvetleri'ne ait Suhoy Su-24 tipi uçağı düşürmesinin ardından hem Rusların hem Ukraynalıların Türkiye'deki emlak talebinin azaldığı görülüyor. 

Türkiye-Rusya ilişkilerinin 2018 ile birlikte normalleşmeye başlaması, emlak piyasasına da olumlu yansırken, uzun yıllar 2000-3000 bandında olan Ruslara ev satışı, 2021'de 5 bini geçiyor. 

Benzer şekilde Ukraynalılara yapılan konut satışında da 2020-2021 arasında bir sıçrama görünüyor. 

Son bir yılda Ukraynalılara yapılan konut satışı iki katına çıktı 

Bu değişime ay bazında bakıldığında ise TÜİK'in son açıkladığı şubat verileri çok daha çarpıcı.
 

2022'nin ocak ve şubat aylarında yabancılara toplam 8 bin 777 konut satıldı. Bin 472'si İranlılara, bin 146'sı Iraklılara, 988'i Ruslara, 213'ü Ukraynalılara. Ukrayna, bu listede 10'uncu sırada. 

Şubat 2021-Şubat 2022 arası dönemde ise her iki milletten insanlara yapılan satışlar, yaklaşık iki katına çıkmış durumda.