Girdi maliyetleri katlanan çiftçiye yönelik yapılan devlet desteklemeleri artarken, özel sektörden bu harekete destek sınırlı kalıyor. Bitkisel üretim ve hayvancılıkta üreticinin en önemli  girdi maliyetleri haline gelen hayvan yemi ve gübre fiyatlarında geçen perşembe günü Tarım Kredi kanalıyla indirime gidilmişti. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, karma hayvan yeminin yüzde 12 indirimle; üre/çay gübresi; can, amonyum sülfat ve nitropower gübrelerinde de yüzde 30 indirime gidildiğini duyurmuştu.

Aradan geçen sürede gübrede birkaç firmanın indirim açıkladığı görüldü. İndirimin yansıdığı bölgelerden olumlu dönüşler olurken, ancak bu indirimin Türkiye'nin tüm bölgelerinde görülmediğine dikkat çekildi. Diğer taraftan hayvan yemi fiyatlarında ise piyasada bir düşüş gözlenmediği ifade edildi.

Ayrıca dün sabah itibarıyla, Rusya ile Ukrayna krizinin piyasalara yansımasıyla artan döviz kuru, büyük kısmı ithalata bağlı gübrede yeni zamları da getirdi. Buna göre, indirimli fiyat üzerine iki saatte 200 lira eklendi. Dün itibarıyla piyasa fiyatlarını paylaşan Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, bölgedeki fiyatlarda sabah saat 9.00 ile 11.30'da gelen fiyatlar arasında 200 lira fark olduğunu ifade etti.

Güncel listeye göre üre gübre 9 bin liradan 9 bin 300 liraya, ASÜ 6 bin liradan 6 bin 200 liraya, DAP 9 bin 400 liradan 9 bin 600 liraya çıktı. Doğan, “Üre gübrenin 6-7 bin lira sınırında kalması gerekiyor. Çok değil 2021'in başına gidersek 3 bin liradan alıyorduk. Şimdi 6 bin liraya razı hale geldik. Rusya krizinin etkisiyle de artan döviz saniyesinde fiyatlara yansıtılıyor. İki saat içinde gelen fiyatlarda farklar oluştu” diye konuştu. 

"Yüzde 300 oranında artış oldu"

Üreticiler, gübre fiyatlarında son bir yılda yüzde 300 artış olduğunu belirtiyor. 2021 Mart'ında 3 bin 200 lira olan üre gübre 9 bin 600 liraya çıktı. İndirimle fiyat 9 bin lirayı görebildi. Gübrenin 2022 Ocak fiyatı 12 bin lirayı geçiyordu. Çiftçiler, üre gübre ton fiyatının 6 bin liraya indirilmesini talep ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi ise yıllık yüzde 45,61 arttı. Gübredeki fiyat artışının yıllık yüzde 152,42 hesaplandığı açıklamada, hayvan yemindeki fiyat artışının yüzde 40 olduğu görüldü.

İndirimde de zamda da lider

İndirim yansıtılan gübre çeşitleri arasında fiyatı en çok düşen kalsiyum amonyum nitrat (CAN) yüzde 26 gübre olmuştu. Daha önce 6 bin liraya kadar çıkan CAN gübre fiyatı 4 bin 600 liraya kadar düştü. Ancak dövizdeki hareketlilikten de anında payını aldı. Sabah 4 bin 300 lira olan gübre, öğlen yeniden 5 bin 600 liradan satılmaya başlandı.

"Üretim olarak geri döner"

Samsun Bafra Ziraat Odası Başkanı Osman Tosuner, önceki hafta 50 kiloluk çuvalı 350 lira olan can yüzde 26 gübrenin 220 liraya kadar bulunabildiğini söyledi. Her bir liralık indirimin bile üretime destek olacağını anlatan Tosuner, "Yaz için 130 bin dekar örtü altı üretimi Türkiye ile buluşturacağız. Kışın 90 bin dekarda sebze üretimi vardı. Tarım desteklenirse ürün daha uygun fiyata iner" dedi.

"Tedirgin ediyor"

Yozgat Ziraat Odası Başkanı İsmail Açıkgöz ise, "2021 Mart'ında alım yaptığım fatura elimde. Üre gübreyi 2 bin 800 liraya almışım. Yıl sonuna kadar 13 bin lirayı aşan fiyatlar gördü. Şimdi 9 bin 600 lira. Bu seviyeler çiftçiyi tedirgin ediyor, 6 bin liraya kadar düşürecek adımlar atılmalı" dedi.

Ankara Polatlı Ziraat Odası Başkanı Zekai Köseoğlu, üre gübrede fiyatın 8 bin 800 liradan başladığını ifade etti. Edirne Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Arabacı,  gübre fiyatlarında düşüş olduğunu dile getirdi.

"Örnek olmalı"

Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Tevfik Keskin, devletin sağladığı imkanların özel sektöre de örnek olması gerektiğini kaydederken, "Ancak buna bir uyum göremiyoruz. Fiyatlar üretici ve yetiştiricileri çok zorluyor. Bir çuval yem 220–230 lira civarında bulunuyor. Tarım Kredi'de 200 liraya düştü" dedi.

Milliyet