Türkiye'nin enerji ihtiyacının karşılanmasında doğalgaz, temel kaynakların başında geliyor.
Ne var ki Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacının neredeyse yüzde 99'u ithal.
Gazın 3'te 1'ne yakını Rusya'dan geri kalanı ise Azerbaycan ve İran'dan temin ediliyor.
Dışa bağımlılığa karşın ısınma büyük ölçüde doğalgaz ile karşılanırken sanayinin yanı sıra Türkiye'nin elektrik üretimin neredeyse 3'te 1'lik bölümü doğalgaz ile çalışan santrallerde yapılıyor.
Bundan dolayı doğalgazda yaşanabilecek bir aksama ciddi sorunları da beraberinde getiriyor. Bugünlerde olduğu gibi.
Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) tarafından 20 Aralık 2022 Pazartesi günü yapılan açıklamada, Gürbulak-Ağrı Giriş noktasından sağlanan doğalgazın İran tarafındaki iletim hattında yaşanan arıza nedeniyle 10 gün süreyle tedarik edilemeyeceği elektrik ve doğalgaz dengesinin korunması amacıyla yüksek tüketimi olan sanayi tesisleri ve elektrik santrallerinin tüketiminde kısıtlamalar yapılacağı açıklanmıştı.
Sanayi üretimini etkileyebilecek olan kesintinin maliyetinin daha fazla artırması bunun da enflasyona daha da olumsuz etki yapmasından endişe ediliyor.
İran'a ödeme yapılmadığı yetersiz depolandığı iddialarını BOTAŞ kabul etmedi
Yaşanan sıkıntı beraberinde birçok iddiayı da gündeme getirdi.
Türkiye'nin, İran'a olan doğalgaz borcunu ödemediği ya da ödeyemediği için kesinti yapıldığı, doğalgaz depolarında yeterli miktarda gazın tutulmadığı gibi iddialar ortaya atıldı.
BOTAŞ'tan yapılan yeni açıklamada ise İran'a herhangi bir borcun olmadığı belirtildi.
Depoların yeterli düzeyde dolu olmadığı iddiasıyla alakalı olarak da "Mevcut durumda ortaya çıkan kış koşullarındaki doğalgaz talebini karşılamak adına doğalgaz depolarımız planlamalarımız çerçevesinde azami seviyede kullanılmaktadır" denildi açıklamada.
"İran kendi sanayisine verdiği gazı da kesti"
Peki kesintinin nedeni ne? Eski BOTAŞ Gaz Alım Daire Başkanı Arif Aktürk, bu soruya yanıt verdi.
Aktürk, Türkiye'nin doğalgaz politikalarına ve ücretlendirmelerine yeri geldiğinde eleştirilerini de dile getiren bir isim.
Son kesintinin kamuoyunda iddia edilen nedenlerden kaynaklanmadığını belirten Aktürk, İran'ın her kış benzer bir uygulamaya gittiğini anımsattı.
"İran'da konutlara verilen doğalgaz çok ucuz" diyen Aktürk, "Kış nedeniyle İran'da da doğalgaza talep çok fazla. Şu an İran'da doğalgaza 700 milyon metreküp talep var. Bu Türkiye’deki talebin neredeyse iki katı. Şu anda -120 bindeler. Ülkenin aşağısından yukarıya yeterli miktarda gaz taşıyamıyorlar. Bundan dolayı sadece bize verdikleri gazı değil, kendi sanayilerine verdikleri gazı da kestiler" dedi.
"Kesinti doğalgaz depolamadaki yetersizliği ortaya koydu"
Aktürk, buna karşın yaşanan Türkiye'nin yaşadığı sıkıntıda kötü yönetim ve planlamadaki yetersizliklerin de etkisi olduğunu kaydetti.
Aktürk'ün de dikkatini çektiği planlamadaki yetersizlik Türkiye'de uzun yıllardan beri enerji uzmanlarının dikkat çektiği bir konu.
Enerji politikaları üzerine çalışmaları olan TMMOB Makine Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener tarafından yapılan yazılı açıklamada yaşanan sıkıntının doğalgaz depolamasının yetersizliğini ortaya koyması yanı sıra dışa bağımlılığın ve yanlış enerji politikalarının açık bir sonucu olduğu belirtildi.
Yeni kesinti halinde alınması gereken önlemler neler?
2020'de Türkiye'nin doğalgaz ithalatında İran’ın payının yüzde 11 olduğunun belirtildiğini kaydeden Yener, İran'dan gelecek gazda gelecekte de yeni sıkıntılar yaşanmaması için şu önerileri dile getirdi:
Azerbaycan'ın Türkgözü giriş noktasından Erzurum'a gelen boru hattından uygun koşullarda gaz temininin sağlanması,
Mevcut kompresör istasyonları ve boru hattı şebekesinin çift yönlü çalışmasına imkan verecek yatırımların hızla sonuçlandırılması, şebekelerdeki eksik yatırımların tamamlanması, bölgede doğalgaz deposu olarak kullanmaya uygun formasyonların araştırılması gerekmektedir.
Kesintilerde Türkiye’nin gazsız kalmaması için mevcut depolama tesis projeleri bir an önce bitirilmelidir.
© The Independentturkish
