Ukrayna'da yeni bir çatışmadan kaçınma girişimi, ABD ile Rusya arasında Cenevre'de yapılması beklenen müzakerelerde ele alınacak önemli konular arasında yer alıyor. Müzakerelerde aynı zamanda Avrupa güvenliği, silahsızlanma, ABD ile Rusya arasındaki diplomatik ilişkilerin iyileştirilmesi gibi diğer meselelerin de ele alınacağı bekleniyor.
Şarkul Avsat’ın AFP’ye dayandırdığı habere göre Cenevre'de bir araya gelmeleri öncesinde ABD ile Rusya arasında çekişmeli şu 5 konu mevcut:
1. Ukrayna krizi
Rusya'yı Ukrayna sınırına 100 bin asker konuşlandırmakla suçlayan Batı, Kırım'ın 2014 yılındaki ilhakı ardından yeni bir işgal durumunda benzeri görülmemiş yaptırımlar uygulama sözü veriyor. Bu güçlerin geri çekilmesini talep eden Washington ve Avrupalılar, Ukrayna'nın doğusundaki Donbas'ta Kiev ile Rus yanlısı ayrılıkçılar arasındaki çatışmayı sona erdirmesi beklenen Minsk anlaşmalarının yeniden hayata geçirilmesini istiyor.
Öte yandan Moskova ise NATO'nun Rusya sınırlarındaki genişlemesine bir son verilmesini, Doğu Avrupa'daki NATO askeri personelinin azaltılmasını talep ediyor. Rusya’ya muhalif kesimler, bu talepleri ‘kabul edilemez’ olarak değerlendiriyor.
2. Dış müdahale
Rus birliklerinin isyanlarla karşı karşıya kalan Kazakistan hükümetini desteklemek için konuşlandırılmasını eleştiren ABD, Avrupa ile son göçmen krizinde olduğu gibi Rusya'nın tartışmalı bir şekilde yeniden seçilmesi ardından Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’ya verdiği desteği de sorgulamıştı.
Diğer yandan Moskova'nın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esead’a verdiği kesin destek ise hala tartışılıyor. Aynı zamanda ABD ve Avrupa Birliği (AB); Libya ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde Mali’ye de sıçrayabilecek insan hakları ihlalleri işlemekle suçlanan Rus paramiliter örgütü Wagner Grubu’nun Afrika’daki rolünü azaltma yönünde baskı yapıyor.
3. Silahlanma yarışı
İki nükleer güç arasındaki silahlanmaya bir sınır koymaya ilişkin tartışmaları yeniden başlatmak, Pazartesi günü Cenevre'de yapılması planlanan “Stratejik İstikrar Üzerine Diyalog”daki temel hedefi teşkil ediyor. Nükleer cephaneliklere bir sınır konmasına ilişkin New START Antlaşması'nı beş yıl süreyle uzatma yönünde bir yıl önce varılan anlaşmanın ardından Washington, Moskova'nın güçlerini Ukrayna sınırından çekmesi şartıyla başka adımlar atmaya hazır olduğunu söyledi.
4. Siber saldırılar
Washington, Moskova'yı siber dezenformasyonun arkasında olmakla, bu yönde Avrupa ülkeleri ve ABD'deki seçimlere müdahale etmekle suçluyor.
5. İlişkileri iyileştirme
Geçmişte iki ülke arasında planlanan mahkum takas anlaşması gerçekleştirilmedi. Böyle bir anlaşma, Rusya’da tutuklu bulunan ABD vatandaşları Paul Whelan ve Trevor Reed’i kapsayabilir. Rusya tarafında ise silah tüccarı Viktor Bout’un annesi ve kokain kaçakçılığı ile suçlanan Rus pilot Konstantin Yaroshenko’nun ailesi, söz konusu iki mahkumun serbest bırakılması çağrısında bulunuyor.
Karşılıklı sınır dışı etme ve misilleme adımlarının ardından her iki ülkedeki diplomatik personel sayısında en düşük seviyeler kaydediliyor. Öyle ki ABD’liler, Moskova Büyükelçiliği’nin bu yıl faaliyet gösteremeyebileceği uyarısında bulunuyor. Aylardır müzakerelere konu olan bu dosyada henüz pek bir ilerleme kaydedilmiş değil.
Şarkul Avsat
