Venezuela'da geçen hafta sonu bölgesel seçimler gerçekleşti. Ülkede 3 binden fazla aday valilik, belediye başkanlığı ve yerel konseylerde seçilmek için aday oldu. 

Avrupa Birliği'nden (AB) gözlemcilerin 15 yıldan sonra ilk kez seçim kampanyasını gözlemlediği oylamada, Başkan Nicolas Maduro'nun partisi PSUV, büyük bir zafer elde etti.

Bölgesel seçimlerde, Venezuela muhalefeti 3 valilik kazanırken, iktidar partisi PSUV sildi-süpürdü. Nicolas Maduro'nun iktidardaki sosyalist partisi, ülkenin 23 valiliğinden 20'sini, ayrıca Karakas belediye başkanlığını da aldı.

2017 bölgesel seçimlerinde de Maduro'nun sosyalist partisi PSUV, 19 valilik kazanırken, muhalefet 4 valilik kazanmıştı.
 

Nicolas Maduro / Fotoğraf: AA

Venezuela Yüksek Seçim Otoritesi (CNE), kayıtlı seçmenlerden 8,1 milyon kişinin oy kullandığını ve seçime katılım oranın yüzde 41,8 olduğunu açıkladı.

CNE'ye göre, iktidar partisi PSUV'a destek verenlerinin sayısı, 2017 bölgesel seçimlerinde yaklaşık 5,9 milyon iken, bu sayının 3,7 milyona düştüğü görüldü.

Maduro, kilit eyaletler olan Miranda, Carabobo, Lara ve Caracas'ın başkentinde zafer elde etti. Belediye başkan adayları, 3 binden fazla yerel yönetim pozisyonu için yarıştı. 

Venezuela'nın batı ovalarında gıda üreten bir eyalet olan Cojedes'te muhalefetin 20 yıl sonra kazanması; Chavismo açısından önemli bir kalenin kaybedilmesi, muhalefet açısından da önemli bir adım olarak değerlendirebilir.
 

Fotoğraf: Pedro Rances Mattey/AA

Seçimler, ABD'yi ikna etmedi

ABD hükümet sözcüsü yaptığı açıklamada, "Venezuela'daki bölgesel seçimlerin özgür ve adil olmadığını" söyledi ve "gayrimeşru gördüğü solcu lider Nicolas Maduro üzerindeki baskıyı sürdürme" sözü verdi.

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, siyasi liderlerin gözaltına alınmasına, muhalefet adaylarının yasaklanmasına, medya sansürüne ve seçmen kayıtlarının manipülasyonuna dikkat çekti.

Blinken, Venezuela bölgesel seçimleri için Twitter hesabından yayımladığı açıklamada şunları söyledi:

Muhalefete yönelik taciz, medya sansürü ve diğer demokratik olmayan taktikler, Venezuela'nın 21 Kasım seçimlerinin ne özgür ne de adil olmasını sağladı. Haksız koşullara rağmen katılan cesur muhalefeti alkışlıyor ve Maduro rejimini demokratik ilkelere saygı duymaya çağırıyoruz.
 

Blinken yaptığı açıklamada, "Venezuelalıların sesinden ve oylarından korkan rejim, bu seçimin sonucunu belirleme sürecini büyük ölçüde çarpıttı" dedi.

"Maduro, Venezuelalıların kendi geleceklerini şekillendirme şanslarını çalıyor" diyen Blinken, açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:

Maduro rejimine, baskılarına son verme ve Venezuelalıların hak ettikleri ve uzun zamandır aradıkları barışçıl, istikrarlı ve demokratik ülkede yaşamalarına izin verme çağrısında bulunuyoruz.

Blinken, Maduro'nun son seçimlerinin meşruiyetini sorguladıktan sonra ABD'nin geçici başkan olarak gördüğü muhalefet lideri Juan Guaido'ya da ABD desteğini yineledi.
 

Fotoğraf: Reuters

Seçimin muhalefet açısından önemi nedir?

Maduro'nun ezici bir zafer kazandığı bölgesel seçimlerde; muhalefet partileri 2017'den bu yana ilk kez sandığa geri döndü. 15 yıllık bir aradan sonra Avrupa Birliği gözlemcileri, Venezuela seçimlerini yakından takip etti. Bölgesel seçimler,

Venezuela'nın en yüksek seçim organı olan Ulusal Seçim Konseyi'nin (CNE) tarafsızlığını da test etti. Mayıs ayında, uluslararası baskının ardından CNE, 5 üyeli yönetim kuruluna 2 muhalefet üyesini dahil ederek CNE'yi dengeli ve objektif bir hale getirdi.

Zayıflamış ve parçalanmış muhalefet, yalnızca 3 eyalette kazanabildi. Buna rağmen Venezuela'nın ikinci büyük şehri ve ülkenin en kalabalık bölgesi olan petrol zengini Maracaibo-Zulia'yı kazandı.  

Muhalefet, "niyetlerinin tam olarak seçimi kazanmak değil, siyasi mekanizmaları yeniden harekete geçirmek" olduğunu açıkladı.

Kendi kendisini "geçici devlet başkanı" olarak seçen Juan Guaido oy kullanmadı, ancak seçime katılımı da özellikle engellemedi.
 

Juan Guaido / Fotoğraf: Reuters

Guaiado, Caracas'ta basına yaptığı açıklamada, "muhalefetin Venezuela'da yeni liderliği ortaya çıkaran samimi bir birliğe ihtiyacı olduğunu" ve "bu çatışmayı sona erdirmek için ulusal bir mutabakat arayan Venezuelalılara cevap verdiğini" söyledi.

Muhalefetin yıllarca sürdürdüğü seçim boykotlarından sonra tekrar sandığa dönüşü, Maduro hükümetini temsil eden delegasyon ile Meksika'daki muhalefet arasında, siyasi krizi çözmek için Norveç'in kolaylaştırdığı görüşmelerin ardından geldi.
 

Maduro ile yakın bağları olan işadamı Alex Saab'ın kara para aklama suçlamasıyla 16 Ekim'de ABD'ye iade edilmesinin ardından görüşmeler askıya alındı.

Oylama, 2006'dan bu yana ilk kez Venezuela'nın 23 eyaletinin 22'sinde bulunan Avrupa Birliği'nden bir gözlemci heyeti tarafından denetlendi. Ayrıca, toplamda yaklaşık 300 uluslararası gözlemci oldu.

Tüm bu gelişmelere rağmen iktidardaki sosyalist parti PSUV, hem yerel yönetimleri hem de iktidarı psikolojik üstünlük açısından korumayı başardı.

Sonuç olarak, bölgesel seçimlere katılım her ne kadar yüzde 50'nin altında kalsa da muhalefetin zayıf performansı, 2024'teki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin katılım kabiliyetine zarar verebilir.

Nitekim 2021 ile 2017 seçimleri arasında muhalefet açısından geriye gidiş bir ivme söz konusu. Dolayısıyla bölgesel seçim sonuçlarından anlaşılacağı üzere muhalefetin ciddi bir başarısızlığı gerçekleşti.

Elbette bölgesel seçimlerden çıkan sonuç Maduro açısından bir zafer olduğu açık; ancak seçime katılımın zayıf olması Maduro hükümeti açısından 'psikolojik ve siyasi' yönden ciddi bir meşruiyet sorununu da ortaya koyuyor.

Ancak ABD yaptırımlarının yarattığı sosyal ve ekonomik zorluklar söz konusu ve muhalefet, Maduro'yu devirememenin yarattığı hayal kırıklığının ortasında sandık başına döndü. Venezuela muhalefetinin net bir başarısızlığıyla sonuçlandı.  

Bu bağlamda muhalefetin liderlik başta olmak üzere kendisini yeniden yapılandırması yüksek bir ihtiyaç olarak gözüküyor.

Özetle Venezuelalıların büyük çoğunluğu muhalefet veya iktidar arasında bir tercih yapmaktan daha ziyade, ülkede topyekûn bir değişim istiyor.

Nitekim Venezuela'da seçime katılımın yüzde 41,8 ile son 20 yıldaki en düşük seçime katılım olması, seçmenlerin kayıtsızlığını da yansıtıyor.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.