Kiralardaki fahiş artışa rağmen vatandaşın talebi azalmayınca, emlakçılarda ev sırası oluştu. Özellikle öğrencilerin yoğun olduğu bölgelerde ya da şehrin merkezi noktalarında ev kiralamak isteyenler ihtiyaçlarını söyleyip, isimlerini onlarca kişinin bulunduğu listelere yazdırmaya başladı. Uzun listelerin oluştuğu emlak ofislerinde kura ile çekilişler dahi yapılıyor.

İki yıldır sorun var

Sabah gazetesinden Betül Alakent’in haberine göre, fiyat artışını birçok etkenin tetiklediğini belirten uzmanlar, bu sürecin başlangıcının ise iki yıl öncesine dayandığını belirtiyor.

Uzmanlar, özellikle son bir yılda kira artışının hissedilir boyuta ulaştığını belirterek, "Azalan yeni konut arzına karşılık artan konut talebi, salgın nedeniyle ertelenen evlilikler, yüz yüze eğitimin yeninden başlayacak olması, kentsel dönüşümün oluşturduğu kiralık konut talebi gibi nedenler kira fiyatlarını ciddi oranlarda yükseltti" diyor.

Sarıyer'de artış yüzde 290

Hepsiemlak'ın Temmuz 2021 araştırmasına göre, son 1 yılda kiralık konut kategorisinde ortalama metrekare fiyatındaki en yüksek artış yüzde 290 ile Sarıyer'in Rumeli Hisarı semtinde gözlemlendi. Bunu yüzde 238 ile Beşiktaş Vişnezad, yüzde 218 ile Sarıyer Reşitpaşa, yüzde 171 ile Beşiktaş Gayrettepe ve yüzde 150 ile Kadıköy Fikirtepe takip etti. İstanbul'un en merkezi semtlerinden biri olan Beşiktaş Yıldız'da kiralık fiyatları yüzde 108 arttı.

Fiyat artışının 10 nedeni

1. Stoklar konut kredi kampanyaları ile eridi. Pandemi nedeniyle yeni konut üretimi yavaşlayıp, konut talebi artınca bu kiralarda fiyat artışını tetikledi.
2. Kentsel dönüşüm kira fiyatlarını artıran bir diğer etken oldu. Yaklaşık 80 bin mülk sahibi evini boşalttı ve kiralık ev arayışına girdi.
3. Yüz yüze eğitimin tekrar başlayacak olmasıyla birlikte öğrencilerin konut ihtiyacı talebi artırdı.
4. Pandemi nedeniyle birçok yurt kapandı. Yurt kapasiteleri azaldığı ve yeni yurt yapılmadığı için evlere talep arttı.
5. Salgın nedeniyle ertelenen evliliklerde bu yaz patlama yaşanması hem konut fiyatlarında hem de kiralarda önemli artışlara sebep oldu.
6. Pandemi sürecinde kimimiz şehir değiştirdi, kimimiz semt... Piyasadaki hareketlenme de kiralık fiyatlarda yüksek artışlara neden oldu.
7. Kredi faizlerindeki artış konut fiyatlarının yükselmesini tetikledi. Yüksek fiyatlardan konut alan mülk sahipleri de evlerini daha yüksek fiyattan kiralamaya başladı.
8. Konut kredilerinin artması ev almak yerine kiralamaya talebi artırdı.
9. Ev sahiplerinin kiracılara enflasyon oranlarının üzerinde zam yapma yarışına girmesi ya da çeşitli bahaneler ile mevcut kiracıya 'şu kadar zam yapmazsan, seni çıkarırım' baskısı fiyatları artırdı.
10. Bazı sitelerde site yönetiminin tek yetkili emlakçı ile anlaşma koşulunu getirmesi de kira fiyatını artıran unsurlardan oldu.

"Dolandırıcılar günlük 50 bin TL vurgun yapıyor"

Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, yüksek talebin kaparo dolandırıcılığını da beraberinde getirdiğini belirtti.

Akdoğan, "Ev bulmakta yaşanan sıkıntı bazı fırsatçıların da sahneye çıkmasına neden oldu. İnternetten buldukları fotoğrafları alıp yayımlayan dolandırıcılar arayanlara da 'Şu an içinde kiracı var, ev sahibi yurtdışında yaşıyor' gibi yalanlarla evi göstermiyorlar. Ardından da 'Bu eve çok talep var, eğer istiyorsanız kaparo gönderin size opsiyonlayalım' diyerek kaparo alıyorlar" dedi.

Ortalama bir dairenin kaparosunun 2 bin ila 5 bin TL arasında değiştiğini anlatan Akdoğan, "Bu bazı lüks konutlarda 15 bin TL'yi dahi buluyor. Günde 10 kişiye bu şekilde ev verseler 40-50 bin TL vurgun yaparlar" diye konuştu.

Piyasa dolandırıcılarına karşı uyarılarda bulunan Akdoğan, vatandaşların dikkat etmesi gereken hususları şöyle sıraladı:

"Sadece internet üzerinden kiralama yapmayın, mutlaka evi görün. Karşınızdaki kişi ev sahibi olduğunu iddia ediyorsa tapuyu görmek istediğinizi belirtin. Arada emlakçı varsa yetki belgesine bakın. Ardından daire sahibi emlakçıyı yetkilendirmiş mi bunu isteyin. 'Hemen kaparo yatır' diyen birine evi görmeden kaparo yatırmayın"

"Yeni üretim ve düşük faiz şart"

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, inşaat sektörünün 2019'a kadar artan maliyetler, satış fiyatlarındaki eşdeğer hareketler ve yüksek taleple dengelediğini söyledi. Durbakayım, "Ancak 2019'da talepte yaşanan daralma, satış fiyatlarının artısını sınırlarken akabinde 2020'in ilk çeyreğinde başlayan Kovid-19 salgını ciro artışlarının maliyet artışlarının altında kalmasına sebep oldu" ifadelerini kullandı.

Konut kredisi faiz oranlarının tarihin en düşük seviyeye çekilmesiyle birlikte, konut satışlarının önünün bir nebze açıldığını anlatan Durbakayım, bunun kısa süreli olduğuna dikkat çekti. Kira fiyatlarındaki artışın önüne geçmek için yeni konut üretiminin artması gerektiğine dikkat çeken Durbakayım, şöyle devam etti:

"Merkez Bankası'nın yeni faiz politikası, konut kredi faizlerinin yüzde 0.65-70 seviyelerinde olmayacağını işaret ediyor. Sektör için ideal faiz oranları ise yüzde 0.50 ve daha aşağı seviyesidir"

Independent Türkçe