Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) son dönemde verdiği mesajların ardından faiz indirim beklentilerini öteleyen ve bir miktar rahatlayan piyasada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dün akşam düşük faiz çağrısını tekrar etmesinin ardından yıl bitmeden faizde indirim tahminleri kuvvetlendi.

Yılsonuna doğru bir indirim piyasada Erdoğan'ın açıklaması öncesi de kısmen bekleniyor ancak son dönemdeki enflasyon gerçekleşmeleriyle birlikte bu beklentiler ya azalıyor ya da önümüzdeki yıla doğru yavaş öteleniyordu.

Piyasada ana endişe kaynağı ise enflasyonda düşüş oluşmadan yapılacak bir indirimin risk yaratabileceği.

Piyasa uzmanlarına göre, buradaki risk erken yapılacak bir faiz indirimi sonrasında enflasyonun hem talep hem de dövize bağlı yükselmesi olasılığından kaynaklanıyor. Çünkü enflasyondaki artışı önlemek için ise yine daha yüksek bir faiz artış ihtiyacının ortaya çıkması durumunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın buna karşı çıkacağı beklentisi tedirginlik yaratıyor. Bu ise enflasyon tahminlerini ve TL'yi de olumsuz etkileyerek tam anlamıyla bir sarmal oluşturuyor.

Erdoğan'ın açıklamalarından önce bazı piyasa oyuncularının bir faiz artışının bu toplantıda olmasa da önümüzdeki toplantılarda gerçekleşebileceğini düşünmeye başladığını hatırlayan Aberdeen Standard Investments'tan Kieran Curtis, piyasanın Erdoğan'ın açıklamalarını yakından takip ettiğini ve yıl sonundan önce faiz indirimi beklediğini belirtti.

Curtis, "(Erdoğan'ın açıklamaları) PPK için baskı yaratıyor. Önümüzdeki hafta bunun gerçekleşmesi mümkün mü bilmiyorum ancak piyasa artık yıl sonundan önce faiz indirimi geleceğinden emin" dedi.

Dolardaki yükseliş

Dolar/TL, küresel piyasalardaki destekleyici konjonktürün azalması ve enflasyondaki yükseliş sonrası para politikası uygulamalarına ilişkin endişelerle bu hafta gördüğü 8.3 seviyelerinden yeniden 8.5720'ye kadar yükseldi.

TL Temmuz ayında yaklaşık yüzde 4 değer kazancı ile gelişmekte olan ülke para birimlerinin pozitif ayrışan TL son üç günde ise negatif ayrışma ile sert değer yitirdi. TL'nin pozitif ayrışması TCMB'nin siyasilerin düşük faiz çağrılarına rağmen geçen hafta enflasyon raporunda faiz indirimi mesajı vermemesiyle belirginleşmişti.

Tüketici enflasyonu TL'de birikimli değer kaybı ve salgın tedbirlerin azaltılmasının da etkisiyle Temmuz ayında yüzde 18.95 ile beklentilerin üzerinde artarak iki yılın zirvesine ulaştı ve TCMB'nin politika faizine yaklaştı.

Enflasyon verisi ile birlikte kur bu hafta gördüğü en düşük seviye olan 8.3'ün hemen altından yeniden 8.5'in üzerine çıktı.

Dolar/TL bu hafta hariç yaklaşık 1.5 aydır sakin ve aşağı yönlü bir seyir izliyordu. Kur 8.75'li seviyelerden, önce 8.6, geçen hafta itibarıyla 8.4'e, Salı günü ise 8.2950'ye kadar geriledi. Kurda 8.88 seviyesindeki tarihi zirvesinin altında sınırlı kazançlar da yaklaşık 6 haftadır devam ediyordu.

Erdoğan ne dedi?

 Erdoğan ağustos ayının kırılma noktası olduğunu ve enflasyonda düşüşün görüleceğini belirterek, bununla birlikte faizlerde de düşüşe geçileceğini söyledi.

Dün akşam A Haber-ATV ortak yayınına çıkan Erdoğan "Özellikle Ağustos ayını geride bıraktığımızda Ağustos ile birlikte enflasyonda da düşüşü göreceğiz. Şu anda bulunduğumuzun çok çok altında olur. Buradan ben de sinyalimi belli yerlere vermiş oluyorum. Bundan sonra enflasyonun daha yukarı çıkması mümkün değil. Zira faiz oranlarında da düşüşe geçiyoruz" dedi.

Yüksek faizin yüksek enflasyonu getirdiğini ifade eden Erdoğan, "Ama düşük faiz de düşük enflasyonu getirecektir. Ağustos ayı kırılma noktasıdır ve Ağustos ayı ile beraber de artık düşük enflasyona inşallah geçeceğiz" diye konuştu.

Bugün en yüksek 8.5720 seviyesini test ederken kur saat 1325 itibarıyla 8.5275/8.5350 seviyesindeydi. Euro/TL 10.0983/10.1076, sepet bazında TL 9.3127/9.3215 seviyesindeydi. Türkiye'nin 5 yıllık CDS'leri 386/390 baz puan seviyesinde.

"Çift haneli enflasyon iki yıl daha devam edecek"

Reuters anketlerinde 2021 sonu enflasyon beklentisi yüzde 16 seviyesinde ve son dönemde yukarı revizyonlar belirgin şekilde devam ediyor. 2022 sonu beklentisi ise son ankette yüzde 12'ye yükselmiş durumda.

TCMB'nin kendi anketinde ise piyasa beklentisinn 24 ay sonra bile enflasyonun çift hanede kalacağını gösteriyor. TCMB'nin son anketinde beklentilerin yüzde 47'si 24 ay sonra enflasyonun %10-11 bandında olacağını gösteriyor. Beklentilerin yüzde 15'i yüzde 11-%12 bandına işaret ederken tahminlerin sadece yüzde 17'si yüzde 9- yüzde10 aralığında yeralıyor. Tahminler son aylarda aralıksız yukarı revize edilirken ekonomistler yukarı revizyonların bittiğini de düşünmüyorlar.

Hem TCMB'nin hem Reuters anketleri hem de ekonomistlerin göröüşleri enflasyonda çift haneden düşüşün 24 ay sonra bile gerçekleşemeyeceğini gösteriyor. Bu da düşük faizin kalıcı olacağı bir senaryoya işaret etmiyor.

Enflasyonun yıl sonunda düşüşe geçmesi genel beklenti. TCMB üçüncü çeyrek sonunda dördüncü çeyrek başında enflasyonda belirgin düşüş bekliyor. Piyasaların genel beklentisi ise enflasyonda düşüşün yılın son aylarında olacağını ve bankanın beklentisinden daha az bir düşüş gerçekleşeceği yönünde.

TCMB son açıklamasında yaz aylarındaki enflasyon yükselişinin geçici olacağını savunuyor. Ancak bir çok ekonomist ÜFE ile TÜFE arasındaki makasın 25 puanın üzerine çıkması ve beklentilerdeki bozulmaya dikkat çekerek enflsayondaki yükselişin geçici olmayacağına inanıyor.

Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi, TCMB eski başekonomisti Profesör Hakan Kara dün Halk TV canlı yayınında dünyada enflasyonla mücadeleyi isteyip de başaramayan bir ülke olmadığına dikkat çekerek şu an enflasyonla mücadele yapılmadığına dikkat çekti. "Enflasyonu düşürmüyorsanız bu bir tercihtir" diyen Kara para politikasının güvenilmediği için etkili olamadığını belirtti.

Reuters