Arabanızı çağırıp, istediğimiz yere gitmek ne zaman mümkün olacak? Tırlar sürücüsüz kargolarımızı daha mı hızlı taşıyacak? Pilotsuz uçaklarla yolculuk gerçekten mümkün olacak mı?
Tesla'dan ayrılan Silikon Vadisi'nden Tolga Kart, Amerika'da otonom tır teknolojisi geliştirerek Locomation adlı şirketi kuran Dr. Çetin Meriçli ve Airbus'ın Silikon Vadisi'ndeki inovasyon merkezinde (Acubed) uçan taksiler, otonom yolcu uçakları ile ilgili projelerde çalışan Dr. Oktay Arslan ile geleceğin sürücüsüz araçlarını konuştuk.
"Sürücüsüz arabalar hala hata yapabiliyor"
McGill Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri bölümünden mezun olduktan sonra, uzun süre oyun sektöründe çalışıp Call of Duty gibi oyunlarda yönetici olarak görev alan Tolga Kart, 2018 yılında Tesla'ya geçiş yaparak Autopilot adı taşıyan otonom sürüş takımında görev aldı.
"Gelecekte araba sizi evinizin önünden alıp bir cafeye götürebilecek"
Sürücüsüz arabalar üzerinde çalışan ve yakın zamanda Tesla'dan ayrılan Silikon Vadisi'nden Tolga Kart, "Sürücüsüz araç teknolojisinde bugün arabalar çoğu şeyi yapabiliyor. Yolda gidebiliyor, sağa ya da sola dönebiliyor. Karşıdan gelen arabayı görebiliyor. Sadece bu yüzde 95'in üzerinde her şeyi doğru yaptıktan sonra geriye kalan en zor hamleler her zaman olmadığı için risk taşıyabiliyor. Arabalar kendi kendine gidebiliyor ama, öyle senaryolarla karşılaşılıyor ki direksiyonu sürücü ele geçirmek durumunda kalabiliyor. Çünkü, bazen arabaların gördüğü şeyler gerçek olmayabiliyor veya önünde olan nesneleri yanlış tanımayabiliyor bilgisayarlar. Makine öğrenmesi gibi farklı teknolojileri kullandıkları için, kameraların gördüğü şeylere anlam verebilmek için yeterli veri olmayabiliyor. Mesela, arabadaki bilgisayar bir nesne görüyor, araç olduğunu algılayabilir, mesafesini söylüyor ama gördüğü araç araba yerine kamyon olabiliyor. Programlar ve arabalar hala hata yapabiliyor. Gelecekte tam otomatik sürücüsüz araçların olması için çok yatırım yapılıyor. Gelecekte şehrin içerisinde araba sizi evinizin önünden alıp bir cafeye götürebilecek. Belki şehirler ona göre dizayn edilmiş olacak. Bugün şehirde araba kullanmak çok zor, nerede park edildiği, nasıl park edildiği gibi sorunların çözülmesi gerekecek. Şu anda Pittsburg, Las Vegas, San Francisco gibi şehirlerde denemeler yapılıyor. Otonom arabalarla ilk çalışmaya başladığımda kullandığım araba sadece şeritte kalabiliyordu. İki buçuk sene sonra otobana çıktığım zaman, tamamen beni evden işe götürüyordu. Bu mesafe ortalama 60 kilometre oluyor. Bu kadar kısa sürede inanılmaz bir gelişme oldu. Bugün buna çok yakın olan şirketler var ancak en zor kısım olan son yüzde 5 oranında sorunların çözülmesi uzun zaman alacak gibi görünüyor" diye konuşuyor.
Geleceğin sürücüsüz tırlarını Türk mühendisler üretiyor
Marmara Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünden sonra yüksek lisans ve doktora dereceleriyle Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümünden mezun olan Çetin Meriçli 2009 yılından itibaren kariyerine Carnegie Mellon Üniversitesi'nde önce School of Computer Science, sonra da Robotics Institute altındaki National Robotics Engineering Center'da doktora sonrası araştırmacı ve öğretim görevlisi olarak devam etti. Dr. Çetin Meriçli, 2018 yılında benzer bir kariyer patikası izleyen kardeşi Tekin Meriçli ve Carnegie Mellon Üniversitesi'nde birlikte çalıştıkları ekipleriyle beraber üniversiteden ayrılıp otonom tır teknolojisi geliştiren Locomation adlı şirketi kurdular.
"Teknoloji cevval Türk şoförü ile aynı yolda çalışabilecek seviyeye geldikten sonra Türkiye'de kullanılacak"
40 tonluk tırların saatte 120 kilometre hızla otobanda otonom bir şekilde tamamen insansız çalışabilmeleri için çok geniş kapsamlı ve uzun süreli bir test ve doğrulama süreci gerektirdiğini, bunun da ancak otonom sürüşe kademeli bir şekilde yaklaşarak mümkün olduğunu belirten Meriçli, "İlk aşamada bir insan tarafından sürülen lider ile onu otonom şekilde takip eden bir tırdan oluşan bir konvoy sistemi geliştiriyoruz. Konvoylarımızdan elde edeceğimiz gerçek dünya verilerini kullanarak teknolojinin güvenilirliğini ve dayanıklılığını arttırdıkça bunu tamamen sürücüsüz bir hale getireceğiz. Otonom sürüş teknolojimizi, uyumlu kamyonlara monte edilebilecek bir kit olarak geliştiriyoruz. Kameralar, radarlar, lazer mesafe ölçücüleri ve atalet seyir sistemleri (INS) kullanarak dünyayı algılayan otonom sürüş sistemimiz daha sonra fikri mülkiyeti bize ait özel planlama algoritmaları ile iki tırın yüksek hızlarda bile birbirlerine yakın bir şekilde seyredebilmelerini mümkün kılan bir kontrol hassasiyeti sağlıyor. Tırlar özel bir kablosuz iletişim metodu ile birbirleri ile de haberleşerek acil durumlarda aynı anda fren yapabiliyorlar. Otonom sürüş teknolojimizin hem donanım hem yazılım bileşenleri üzerinde 6 patent başvurumuz, 100'e yakın da ticari sırrımız var. Otonom araçların gerçek dünyada yaygın bir şekilde kullanılmaya başlaması uzun sürecek ve bu yavaş yavaş gerçekleştirilecek bir süreç. Uygun altyapı ve yasal denetleme mekanizmaları oluştuktan ve teknoloji cevval Türk şoförü ile aynı yolda çalışabilecek seviyeye geldikten sonra kullanılacak" diyor.
Uçak taksiler, otonom yolcu uçakları olacak
İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Kontrol Mühendisliği ve Bilgisayar Mühendisliği ile çift anadal yapan Dr. Oktay Arslan, ABD'de Georgia Teknoloji Enstitüsü'nde robotik alanında doktora derecesi aldıktan sonra NASA Jet İtki Laboratuvarı, Tesla gibi kurumlarda çalıştı. Arslan, şu anda Airbus'ın Silikon Vadisi'ndeki inovasyon merkezinde (Acubed) uçan taksiler, otonom yolcu uçakları ile ilgili projelerde çalışıyor.
"Pilotsuz kargo uçakları daha erken bir zamanda hayatımıza girebilir"
"Silikon Vadisi'nde gözlemlediğim kadarıyla sürücüsüz araçlar ve robotik sistemler gelecekte hayatımızın önemli bir parçası olacak" diyen Arslan, "En çok yatırım alan startuplar, çoğunlukla otonom sürüş, uçan taksiler, otonom yolcu uçakları, otonom kargo araçları gibi konular üzerinde araştırmalar yapıyor. Örneğin, Tesla otopilot yazılımı için önümüzdeki günlerde şehir içi otonom sürüşü mümkün kılacak yeni bir sürüm yapmayı hedefliyor. Otomotiv sektöründe bu yeni sürümün Seviye 4 otonomiye geçişe yönelik önemli bir adım olacağı düşünülüyor. Bir diğer örnek de Airbus pilotsuz uçuş teknolojileri ile ilgili yakın zamanda önemli bir demo gerçekleştirdi. Bu demoda A350 yolcu uçağı (350 - 410 yolcu kapasitesine sahip) otonom bir şekilde, GPS ve ILS desteği kullanmadan, hiçbir pilot müdahalesine gerekmeksizin başarıyla taksi, kalkış ve iniş yaptı. Bu başarılı demo, otonom uçuş teknolojilerine yönelik çalışma yapan startuplar için büyük bir ilham kaynağı oldu. Bugün Silikon Vadisi'nde otonom uçan taksi geliştirmeye çalışan onlarca startup kuruldu. Son olarak Covid-19 salgınından dolayı günlük hayatımızda büyük değişiklikler yaşanıyor ve çalışma, yaşam alışkanlıklarımız değişiyor. Covid-19 salgınından dolayı insanlar artık uzaktan çalışma ortamına geçtiği için bütün alışverişlerini internet üzerinden yapmaya başladı. Artan bu talep nedeniyle, kargo, teslimat gibi alanlarda çalışacak insan gücü yetersiz olmaya başladı. Bundan dolayı otonom tır sürüşü, otonom yiyecek teslim robotları gibi sistemleri geliştiren startuplara büyük yatırımlar yapılmaya başlandı. Covid-19 salgını sonrası şekillenecek yeni dünya düzeninde otonom ve robotik sistemlere olan talep artmaya devam edecek. Teknolojideki gelişmeleri takip ettiğimizde 2030'ların ortalarında otonom uçuş teknolojilerini kullanan pilotsuz araçların, kargo uçağı, yolcu uçağı gibi ticari uygulamalarda uçuşlar yapması bekleniyor. Özellikle pilotsuz kargo uçakları daha erken bir zamanda hayatımıza girebilir. Fakat pilotsuz yolcu uçakları için otonom uçuş teknolojileri geliştirilse bile ticari uçuşlar yapılabilmesi için ilgili sertifikasyon otoritelerinden onay almak gerekiyor ve bu sürecin uzun zaman alacağı öngörülüyor" şeklinde konuşuyor.
© The Independentturkish
