Tunus’ta 11 yeni bakanın, 109’dan fazla oyla çoğunluğu elde ederek Meclisten güvenoyu almalarının ardından tüm gözler Kartaca Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na çevrildi. Cumhurbaşkanı Kays Said’in, kabine revizyonunu onaylamama tehdidinin ardından şimdi Said’in kabine revizyonunu onaylaması ve yeni bakanların yeminini kabul etmesi bekleniyor.
Tunus Meclisi dün, güven oylamasının sonuçlarını ve önerilen bakanların meclis tarafından onaylandığını bildiren bir yazıyı Cumhurbaşkanlığına gönderdi. Mevcut siyasi sahnedeki atmosfer göz önüne alındığında bu adımın, Cumhurbaşkanı Said üzerindeki baskıyı artırması bekleniyor. Anayasa hukuku profesörlerinin çoğu, Cumhurbaşkanı’nın yeni bakanları onaylamasını isterken bazı siyasiler, özellikle yeni bakanların Meclis çatısı altında güvenoyu almaları sonrasında, Cumhurbaşkanı’nı bu anayasal adımı kabul etmeye zorlamak için yargıya gidebilecekleri tehdidinde bulundular.
Cumhurbaşkanı Said daha önce, “Cumhurbaşkanlığı sadece kağıtları kabul eden, emirleri yerine getiren ve yemin törenleri düzenleyen bir posta kutusu değildir” diyerek kabine revizyonundan haberdar olma şeklini şiddetle eleştirmişti. Said, Meclis Başkanı ile aralarında giderek kötüleşen anlaşmazlığa işaret ederek yeni bakanlar için düzenlenecek yemin törenini denetlemeyeceğini belirtti.
Öte yandan bu gelişme, bağımsız bir insanları örgütü olan ‘IWatch’ tarafından Meclise bir mektup gönderilerek bazı yeni bakanlara karşı güven eksikliği olduğu yönündeki uyarıyla aynı zamana denk geldi. Ancak milletvekilleri, Sağlık Bakanı Hadi Hayri, Enerji ve Maden Bakanı Süfyan bin Tunus, Mesleki Eğitim ve İstihdam Bakanı Yusuf Fenira ve Adalet Bakanı Yusuf ez-Zevaği hakkında yapılan bu uyarıya henüz herhangi bir yanıt vermediler.
Anayasa Hukuku Profesörü Mina Kerim Cumhurbaşkanı Said’in yeni bakanları onaylamama tehdidiyle ilgili bir değerlendirmede bulundu. Prof. Kerim, yeni bakanların, ‘aşılamayacak temel bir dayanak’ olduğundan Cumhurbaşkanı huzurunda yemin etmeleri gerektiğini söyledi. Ancak Prof. Kerim, Cumhurbaşkanı’nın, huzurunda yemin edilmesini reddetme hakkı olmadığını da vurguladı.
Hükümet koalisyonunu destekleyen Tunus'un Kalbi Partisi milletvekili İyad el-Lumi, Cumhurbaşkanını tüm yeni bakanların yeminlerini kabul etmeye zorlamak amacıyla yargıya başvurmakla tehdit etti. Lumi yeni bakanların yeminlerinin ‘formaliteden ibaret’ olduğunu düşünürken Cumhurbaşkanı Said, yemin etmenin ‘temel bir dayanak’ olduğunu düşünüyor. Said, ‘haklarında yolsuzluk veya çıkar çatışması suçlamaları olan bakanların anayasal yemini edemeyeceklerini’ vurguladı.
Anayasa Hukuku Profesörü Cevher bin Mubarek, yeni bakanların Cumhurbaşkanı’nın önünde yemin etmesi ve resmi gazetede yayımlanmasının ‘Tunus anayasasında temel bir dayanak’ olduğunu söyledi. Bu prosedürün, Cumhurbaşkanı’na sınırlı bir yetki verdiğine dikkati çeken Prof. Bin Mubarek, Cumhurbaşkanı’nın yeni bakanların yeminlerini kabul etmek ya da reddetmek gibi bir seçim yapamayacağını da sözlerine ekledi. Cumhurbaşkanı’nın yeni bakanların yeminini kabul etmemesinin hukuki sonuçları olacağını söyleyen Prof. Bin Mubarek, bunlardan en önemlisinin, yeni bakanların anayasaya aykırı bir statüye düşmeleri olacağını kaydetti.
Bir diğer gelişmede ise kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşu Sumud Kollektifi karşıtı protestolar sırasında başına isabet eden biber gazı kapsülü nedeniyle Tunuslu bir gencin ölmesinden ötürü Başbakanın istifasını talep etti. Konuyla ilgili Şarku’l Avsat’a konuşan Sumud Kollektifi Genel Direktörü Husam el-Hammi, tüm demokratik, sivil ve siyasi güçler ‘ülkeyi kasıp kavuran’ siyasi sistemi değiştirmek ve hatta mevcut hükümetin istifa etmesi için Ocak 2021 ayaklanmasına katılmaya ve halk protesto hareketini desteklemeye davet etti.
Hükümeti, Tunus Anayasası’nın 19’uncu ve 37’inci maddelerini ihlal ederek barışçıl protesto hakkını engellemekle suçlayan Hammi, bu tür uygulamaların, ‘devrimin kazanımlarından geriye kalanları tasfiye etmek ve despotik devlet uygulamalarına geri dönmek’ ile eşdeğer olduğunu düşünüyor.
Öte yandan Nahda Hareketinin önde gelen isimlerinden Fethi el-Ayadi, yeni bakanların huzurunda yemin etmelerini kabul etmeyen Cumhurbaşkanı’na dava açma tehditlerinin yer aldığı açıklamalarla ilgili olarak, Cumhurbaşkanı Said’in ‘halkın yararına olan ve devlet kurumlarını destekleyen yeni bir dil’ kullanmasını umduğunu belirtti. Ayadi, “Cumhurbaşkanı beklentilere cevap verecek ve kabine revizyonunu onaylayacaktır. Yeni bakanların ne zaman huzurunda yemin edeceklerini de duyuracaktır” şeklinde konuştu.
Bazı bakanlarla ilgili yolsuzluk yaptıkları ve çıkar çatışmalarına girdikleri şeklindeki şüphelere ilişkin olarak ise Ayadi, “Bu suçlamalar kanıtlanırsa, Tunus Meclisi bu konuda kesin söz sahibi olacaktır” dedi. Nahda Hareketi öncülüğündeki Meşişi hükümetinin bugün meclis çoğunluğunun güven oyunu aldığını belirten Ayad, hükümeti sosyal ve ekonomik konulara odaklanmaya ve öncelik vermeye çağırdı.
Bir başka gelişmeyle ilgili Şarku’l Avsat’ın Reuters haber ajansından aktardığı haberine göre Cumhurbaşkanlığından bir kaynak, Cumhurbaşkanlığında içinde bilinmeyen bir tozun olduğu bir zarf ulaştığı, Cumhurbaşkanı Said’in iyi olduğunu ve zarf ile ilgili soruşturma başlatıldığını duyurdu.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat
