Bir şehrin ağaç örtüsünü artırmakla, kısa dalga boylu radyasyonu engelleyerek ve su buharlaşmasını artırarak kentsel sıcaklığın düşürülmesine katkıda bulunulur.
Daha konforlu mikro iklimler oluşturan ağaçlar, aynı zamanda günlük kentsel faaliyetlerin neden olduğu hava kirliliğini de azaltır.
Emici kök sistemleri ayrıca şiddetli yağışlar ve fırtına dalgalanmaları sırasında sellerin önlenmesine yardımcı olur.
Kısaca ağaçlar, nefes almak için oksijen üretir, sera gazı karbon dioksiti (CO₂) emer, ısı adası etkisini azaltır, şehre estetik görüntü sağlar, sakinler daha sağlıklı olur, gölge sağlar, gürültü kirliliğini azaltırlar ve yağmur suyunun toprakla ve yeraltı suyu ile buluşmasını sağlar.
Şehirlerde ağaçları haritalama güçlü bir araçtır.
Şehirlerde ağaç verilerini görselleştirmenin ve bunlara tek bir yerden erişim sağlamanın, ağaçların kentsel çevreye yaptığı önemli katkının kamuya açık profilini yükseltmeye yardımcı olacak ve aynı zamanda ağaçlandırma yönetimleri için operasyonel faydalar sağlayacaktır.
Verilerin paylaşılması ve standartlaştırılması, cadde, sokak ve derelerin yeşil koridorlara dönüştürülmesi, kentsel ormanın stratejik yönetimi için gerekli bilgileri sağlayabilir.
Cadde ve sokaklar yeşil koridorlara dönüştürülürken yağmur suyunu toprakla buluşturacak şekilde ağaçların etrafı, beton değil toprak olacak şekilde düzenlenmeli ve ağaçların doğal olarak sulanması ve yeraltı suyunu beslenmesi sağlanmalı.
Cadde ve sokaklarda betonla hapsedilen ağaçlara ve ağaçlandırmaya dur denilmeli.
Şehirlerde ağaçların gölgelik yüzdesini ölçen "yeşil görüntü endeksi" çıkartılabilir.
Yerel yönetimler, yeşil alanlarda, E-5, TEM ve demiryolları çevresinde, sokak, cadde, meydan ve dere yataklarda bulunan mevcut ağaçların türlerini, kapladıkları alanları ve yaşlarını içerir yeşil alan ve ağaç haritaları hazırlamalı.
Kısaca şehirlerde yeşilliğin haritası çıkarılmalı.
Belediye başkanları, şehrindeki yeşil alanları, ağaç sayısını, türlerini, kapladığı alanları, faydalarını ve kimliğini ortaya koyacak bir rapor hazırlatmadır.
Verilerin paylaşılması ve standartlaştırılması, kentsel yeşil alan stratejik yönetimi için gerekli bilgiler sağlanabilir.
Örneğin, tür çeşitliliğini ve şehirlerdeki zararlılardan ve bitki hastalıklarından kaynaklanan tehditleri değerlendirmeye ve ayrıca ek dikim alanlarının belirlenmesine yardımcı olabilir.
Treepedia adlı yeni bir proje, şehirlerdeki ağaçları haritalamak için bir algoritma ve Google Street View (sokak görüntüsü) kullanıyor.
Böylece sokaklar ve şehirler arasındaki yeşillikteki keskin farklılıkları bir bütün olarak görmeyi mümkün kılıyor.
Şehirdeki ağaçları tek tek sayarak çalışma yapmak yıllarca sürdüğü için pratik ve uygulanabilir olmayabilir.
Veri toplamak için şehir içi bölgeler, 1-3 kilometrekare grid alanlara bölünür ve her bir grid alan içindeki yeşil alanlar, ağaç sayısı, türü, kapladığı alanlar tespit etmek için gerçek orto foto verileri, uydu görüntüleri ve dronlar kullanılarak hızlı ve seri şekilde envanter çalışması yapılabilir.
1-3 kilometrekare grid alanlara bölünen şehirde ağaç ve yeşil alan haritası ile ağaçsız ve yeşil alansız alanlar ve bu tür bölgelerde birim toplam alan içinde yeşil alanlar ve ağaç miktarları belirlenir.
Yeşil alan ve ağaçlandırma çalışmaları orta ve uzun vadeli yatırım olup öncelikle bu bölgelerde esnek planlama çalışması yapılarak yeşil alanların kapladığı alanları, fonksiyonları ve tipleri belirlenir ve uygulamalar öncelikle bu bölgelerde yapılır.
Benzer çalışmalar sokak ve cadde ağaçlandırılması içinde yapılır.
Ağaç dikme ekibi, şehrin onları verimli bir şekilde nasıl koruyacağını planlarken kullandığı her ağacın türünü ve durumunu dikkatlice not eder.
Şehirde daha fazla ağaca nerelerde ihtiyacın olduğu, bunu yapmak için her ağacın durumunu tek tek bilmeye gerek olmayacaktır.
Bu tür çalışmalar, sivil toplum örgütlerinin ve halkın katkı vermesi ile şeffaflık ve hesap verilebilirlik açısından oldukça önemli olmaktadır.
Elde edilen veriler, i-Tree Modeli kullanılarak ağaçların;
- Fitre ettiği hava kirletici miktarları,
- Emilen sera gazı CO2 miktarları,
- Ağaçların karbon depolama kapasitesi,
tespit edilir.
Yeşil alan harita çalışmaları 3 yılda bir yenilenmeli ve raporlar kamuoyu ile paylaşılmalı.
Tekrarlanan haritalama ve güncelleme görüntüler ile kentsel ormanların zaman içinde nasıl değiştiği hakkında güçlü hikayeler anlatır.
Londra şehrinde cadde ve sokaklardaki ağaçların sayıları, türleri ve kapladığı alanlar tespit edilmiştir (Şekil 1).
Elde edilen veriler Google Maps haritası üzerinden kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Bu haritalardan nerelerin daha yeşil alan ve hangi tür ağaçların olduğunu görerek yatırım yapmak mümkün olmaktadır.
Londra sokaklarında 900 bin adet yetişmiş ağaç bulunmaktadır.
Yapılan bir diğer çalışmada düzinelerce ağaç türü olmasına rağmen, sadece ağaçların birkaçı sokaklarda olduğu örneğin, sadece 10 tür ağacın, New York şehrinin 700 bin sokak ağacının neredeyse yüzde 75'ini oluşturduğu tespit edilmiştir.
Şehrin sokaklarını ve caddelerini güzelleştiren ağaçlar vardır.
Londra ve New York şehrinde kiraz ağacı, çınar ağacı, erguvan ağacı, çilek ağacı, gibi ismi ile müsemma sokak adları ile şehirler doğayla uyumlu kimlikleştirmektedir.
Sokak ve caddeleri ağaçlandırmanın şartları, hava kirleticileri filtre etmesi, taze oksijen üretilmesi, cadde ve sokakların kışın ılık ve yazın serin tutulması, gürültü kirliliğini azaltması, köpek idrarını kontrol etmesi, toprağın sıkışmasını ve genel tacizleri önlemesi gibi en zor kentsel koşullar altında yaşayabilmesidir.
İkinci şart, büyük kanopi ağaçları, binaları, sokakları ve otoparkları gölgelemek için yeterince yüksek olacak ve yere yakın havayı soğutacaktır.
Geniş yaprak yüzey alanları, yağmur suyunu, karbondioksiti ve kirletici maddeleri emer.
Binalarımız, sokaklarımız ve otoparklarımız üzerinde yüksek, havadar bir tavan oluşturur ve şehirleri yeşil alanlara çevirir.
Caddelerde, sokaklarda ve meydanlarda ne tür ağaçların ve çalıların dikildiğini bilmek sadece ağaç envanterini yönetenler için değil, planlama kararlarını bilgilendirmek, çevresel anlayış sağlamak ve hava kalitesini iyileştirmek için politikanın şekillendirilmesine de yardımcı olmaktadır.
Örneğin, kirlilik seviyeleri ile olgun düzlem ağaçları arasında bir korelasyon varsa bu harita bu soruşturmada şehir genelinde bir araç olabilir.
Park-bahçeler, korular, kent ormanları dere, cadde, meydan ve sokaktaki ağaç haritaları çalışması ve özellikle de onu destekleyen veriler, şehirlerdeki ağaçları anlamaya, takdir etmeye ve değer verilmesine yardımcı olur.
İnsanlar, hayatlarını daha zengin ve daha sağlıklı hale getirebilecek alanları öğrenmiş olurlar.
Sakinlerin yaşadıkları şehrin neresinde, ne tür, kaç yaşında, kapladığı ve etkili alanın ne olduğu ile ilgili yeşil alan ve ağaç verileri görmesi ve bilmesi, şehirlerini sahiplenmesi açısından harika olur.
Her iki tarafı ağaçlandırılmış cadde ve yollarda PM10/PM2,5 kirletici konsantrasyonu, ağaçsız cadde/sokaklara göre yüzde 60 daha temizdir.
Şehirlerde insanların stres seviyelerini azaltmak gibi şehir ağaçlarının sağlık açısından pek çok faydası vardır.
Cadde, sokak ve dere yataklarının ağaçlandırmanın ve yeşil koridorlara dönüştürmenin en büyük amaçlarında biri, yağmur suyunun toprakla buluşmasını ve yeraltı suyunu beslenmesini sağlamaktır.
Haritalama çalışmaları ile şehirlerde streste olan ağaçlar belirlenir ve hangi tür ağaç türleri ile ağaçlandırma yapılması gerektiği tespit edilir.
Şehirlerde ağaçları haritalama çalışması ile, bakım stratejileri geliştirilir.
New York şehrindeki ağaçların ekolojik faydaları;
- Her yıl 4,74 milyon metreküp yağmur suyunun doğru yönetilmesini sağlar.
- Her yıl 662 milyon 975 bin 528 kWh enerji tasarrufu sağlar.
- Her yıl 571 bin 550 kilogram hava kirleticisini fitre eder.
- Her yıl 1 milyar 210 milyon 482 bin kilogram CO2 azaltır.
- Şehre ekonomik faydası, yıllık 105 milyon dolardır.
Londra'daki ağaçlar, hava kirliliğinin giderilmesi, sera gazı karbonun emilmesi ve kanalizasyona giden yağmur suyu miktarının azaltılması açısından her yıl en az 133 milyon euro ekonomik fayda sağlamaktadır.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
