1- Abluka / Emin Alper
Yapım Yılı: 2015
Oyuncular: Mehmet Özgür, Tülin Özen, Berkay Ateş
Yönetmen Emin Alper'in ikinci filmidir. Abluka, sosyo-politik gerçeklerimizin zifiri karanlığına ışık tutan sinema filmlerindendir.
Filmin ulusal ve Uluslararası film festivallerinde gösterimleri yapılmıştır ve onlarca ödüller kazanmıştır.
- Adana Altın Koza Film Festivali'nde en iyi film ödülü kazanmıştır.
- Yönetmen Emin Alper, ''Abluka'' filmi ile 6. Malatya Film Festivali'nde en iyi yönetmen ödülü kazanmıştır.
- 34. Fecr Film Festivali'nde Mecid Mecidi'nin de bulunduğu jüriden ''Abluka'' filmiyle Emin Alper en iyi yönetmen ödülü aldı.
- 72. Venedik Film Festivali'nde juri özel ödülü almıştır.
- Ayrıca filmin Toronto ve Venedik gibi film festivallerinde filmin gösterimleri de yapılmıştır.
2- Anons / Mahmut Fazıl Çoşkun
Yapım Yılı: 2017
Oyuncular: Serkan Ercan, Müfit Kayacan, Sezin Bozacı, Murat Kılıç, Nazmi Kırık
''Uzak İhtimal'' ve ''Yozgat Blues'' filmlerinin yönetmeni Mahmut Fazıl Çoşkun'un üçüncü filmi Anons, Talat Aydemir'in 1963'teki ikinci darbe girişimi sırasında İstanbul Radyosu'nu ele geçirmek üzere gelen subayların trajıkomik hikayesini anlatıyor.
Anons filmi, Türkiye sinemasında farklı sinema dili oluşturulmasına katkı sağlayan filmler arasında gösterilebilir. İronik bir kayıtsızlıkla işlenmiş ince mizah örnekleriyle dolu bir film.
Yönetmen M. Fazıl Çoşkun, Anons'ta riskli bir biçim denemesi yapsa da sağlam hikaye, iyi oyunculuk ve müthiş bir sinematografi ile önemli bir filme imza atmıştır.
Ayrıca Film, Trt2 kanalında yayınlanmıştır.
- 75. Venedik Film Festivali'nde İtalyan Gazeteciler Birliği tarafından verilen en iyi Akdeniz filmi ödülünü kazanmıştır.
- Adana Altın Koza Film Festivali'nde juri özel ödülü almıştır.
- 6. Boğaziçi Film Festivali'nde ulusal uzun metraj film yarışması kategorisinde en iyi yönetmen ödülü almıştır.
- 8. Malatya Uluslararası film festivali'nde ulusal uzun film yarışması SİYAD en iyi film ödülü almıştır.
3- Beynelminel / Sırrı Süreyya Önder, Muharrem Gülmez
Yapım Yılı: 2006
Oyuncular: Cezmi Baskın, Özgü Namal, Sırrı Süreyya Önder
Filmde 12 Eylül 1980 darbesi sonrası dönemin sıkıyönetiminin, doğuda yerel halk ve çalgıcı sınıfı üzerine etkileri trajikomik bir şekilde anlatılır.
Filmde BKM esintileri olduğu kendini belli etmiş diyebiliriz. Vizontele tadında, insanın içini ısıtan, sıcak, akıcı bir hikayeye sahip bir dram filmi.
Film, aslında tam anlamıyla bir dram değil diyebiliriz; komedi tadında dram demek daha doğru olacaktır.
Film, oyunculuk, anlatım tarzı ve kullanılan sinema diliyle de oldukça keyifli. Örneğin, 1980 darbesi sonrasında halkevinin üçüncü sınıf bir pavyona dönüştürülmesi, duvarında asılı duran Piç Haso tablosunun yerine Arzum Çilem posterinin asılması, darbenin ülkemizde ne denli hasarlar yarattığını gösteren olağanüstü bir metrafordur.
Filmin unutulmaz repliklerinden birisi şöyledir:
+ Senin kız arkadaşın da vardır şimdi üniversitede...
- Yoo, yoktur... Bunlar küçük burjuva alışkanlıkları. Hem ben artık devrimci oldum.
- Vallaha en iyisini yapmışsın...
4- Bu Son Olsun / Orçun Benli
Yapım Yılı: 2012
Oyuncular: Engin Altan Düzyatan, Hazal Kaya, Bülent Çolak, Engin Alkan, Ufuk Bayraktar
Filmin senaryosunu Şükrü Üçpınar ve ve yönetmen Orçun Benli birlikte yazmıştır. Yönetmen Orçun Benli'nin ilk uzun metraj filmidir.
Film, 12 Eylül darbesi'ni mizahi bir dille ele alıp eleştirmektedir. Filmin hikayesi yönüyle başarılı bir film. 12 Eylül darbesinde solcular, sağcılar, ortayolcular, polisler, askerler, sokakta yaşayanlar ne ararsanız var.
Ayrıca, evsiz insanların sokağa çıkma yasağı karşısında yaşadıklarını anlatıyor olması açısından özgün bir senaryosu olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Tüm bunların dışında bu film ile ilgili olarak yerli sinema filmlerine tanıdığım yüksek tölerans sebebiyle ve yönetmen Orçun Benli ile bir projede çalıştığımdan dolayı filmdeki güzel ve olumlu ayrıntıları yakalamaya çalıştım.
Film TV2 kanalında da yayınlaşmıştır. Filmin oyuncularının büyük çoğunluğunun tiyatro kökenli olmasından dolayı film, başarılı bir kara mizah ürünü haline gelmiştir.
Filmin büyük çoğunluğunun hapishanede geçmesinden dolayı farklı film listelerinde hapishane filmleri kategorisinde görebilirsiniz.
Filmin bir sahnesinde duvara ''Faşizme kayan Mahir Çayan'' yazısını görünce gülüyorsunuz. Ayrıca filmin müziklerinde Cahit Berkay'ın sesini duymak ayrı bir güzellik.
5- Duvar / Yılmaz Güney
Yapım Yılı: 1983
Oyuncular: Tuncel Kurtiz, Ahmet Ziyrek,Ayşe Emel Mesçi
Yönetmen Yılmaz Güney'in son filmi "Duvar" 1983 yılında Fransa'da çekilmişti. Film, cezaevindeki çocuk mahkumların insanlık dışı yaşam koşullarınını konu almıştır.
Türkiye'de 28 yıl boyunca yasaklanmış bir filmdir. Yılmaz Güney'in yönetmenlik kariyerinin en iyi filmlerinden birisidir.
Filmde az da olsa Zazaca dilinin ilk kez kullanıldığı sinema filmlerindendir. Müzisyen Kadri Karagöz'ün seslendirdiği
"Haydere" türküsü filmin unutulmazları arasında yer almaktadır.
Yılmaz Güney "Soba, Pencere Camı ve İki Ekmek İstiyoruz" adında cezaevinde yazmış olduğu bu romana paralel olarak son filmi olan Duvar'ı çekmiştir.
Filmin çekildiği cezaevi aslında eski bir Fransız manastırıdır.
Filmin en unutulmaz replikleri şöyledir:
- Dışarda da hayat yok. Herkes koşuyor, hepsi koşuyor. Bu insanlar nereye koşuyor.
- Allah'ım ne olur beni daha iyi bir cezaevine gönder.
6- Eve Dönüş / Ömer Uğur
Yapım Yılı: 2006
Oyuncular: Mehmet Ali Alabora, Sibel Kekilli, Altan Erkekli, Civan Canova, Erdal Tosun, Savaş Dinçel, Perihan Savaş, Yeşim Ceren Bozoğlu, Cengiz Küçükayvaz
Film, 1980 darbesinin gerçek yüzünü ve aynı dönemin işçi sınıfını konu almıştır. Ülkemizde cunta döneminden bu yana darbelere karşı yapılmış; sanat açısından atılmış en cesur film diyebiliriz.
Filmin sonunda gösterilen metni sindire sindire herkesin okuması gerekir. Filmin oyunculukları, senaryosu ve sinemasal kalitesi gayet başarılıdır.
Eve Dönüş ağırlıklı olarak 1980 darbesi süresince yapılan işkencelere ve apolitliğe değinmiştir. Film dönem filmi olmasına karşın içerisinde mantık hataları da barındırıyor.
Şöyle ki 1980 dönemini anlatan sinema filminde 1987 model otobüs olması, evde aç-kapa musluk modelinin olması, pimapen pencereli evler maalesef göze batan hatalardır.
İzlerken akıllarınıza Ferhan Şensoy'un başrolünde oynadığı 2006 yapımı ''Pardon'' filmi gelebilir. Filmde oyunculuklar gayet başarılı olmasına karşın sadece Sibel Kekilli'nin oyunculuğu vasat kalmıştır.
Filmin unutulmaz repliklerinden birisi şöyledir:
- Eee söyle bakalım. Kod adın Şehmus mu değil mi ?
+ ...
- Konuşsana oğlum Şehmus musun değil misin ?
+ Şehmusum vallahi şehmusum. Vallahi billahi de Şehmus'um.
- Hayır değilsin.
+ Bilmiyorum siz ne derseniz oyum.
- Sen Şehmus değilsin. Hakkında yapılan ihbar asılsızmış. Geç otur.
- Biz sadece vatan millet düşmanlarına karşı acımasızızdır, sertizdir. Senin bu işlerle ilgin olup olmadığını anlamak için emin olmamız lazımdı. Değil mi Mustafa. Bu yüzden de seni üzdür. Mustafa geçen kızımın doğum gününe gidemedim ya.
7- Uçurtmayı Vurmasınlar / Tunç Başaran
Yapım yılı:1989
Oyuncular: Nur Sürer, Ozan Bilen, Füsun Demirel, Rozet Hubeş, Sevgi Sakarya, Güzin Özipek
Filmin yönetmeni Tunç Başaran geçen sene (2019) yılında hayatını kaybetmiştir.
Filmin çekimleri Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nde gerçekleşti.
- 62. Akademi Ödülleri'nde yabancı dilde en iyi film dalında Akademi ödülü aday adayı
olarak seçilmiştir.
- 26. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi görüntü yönetmeni almıştır.
- 26. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi senaryo ödülü almıştır.
- 26. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi kadın oyuncu ödülü almıştır.
- 8. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde en iyi Türk filmi ödülü almıştır.
Filmin en unutulmaz replikleri şöyledir:
Sen artık yıldızları görüyor musun İnci? Bizim göğümüzün bir tek gündüzü var, senin göğünde akşam oluyor mu?
...
Bak kuşların kanatlarına, güneş sana el sallıyor. Her akşam kuşlarla birlikte uykuya
yatar güneş. Gün batımı göremeyenlere kuşların kanatlarıyla el sallar. Biz de el
sallıyalım.
8- Sürü / Zeki Ökten
Yapım Yılı: 1978
Oyuncular: Tarık Akan, Tuncel Kurtiz, Melike Demirağ, Yaman Okay, Levent İnanır, Erol Demiröz, Sener Kökkaya
Filmin senaryosunu o yıllarda hapishanede olan Yılmaz Güney yazmıştır. Yılmaz Güney'in hapisteyken senaryosunu yazdığı 1978'de Zeki Ökten'in çektiği Sürü filminin ilk gösterimi Yılmaz Güney'in tutuklu olduğu İzmit Cezaevi'nde özel izinle yapılmıştır.
Yılmaz Güney'in hapishane de yazdığı ''Sürü'' filminde kendi üslubunu korumuştur. Bu filminde de diğer filmlerinde olduğu gibi olayları yorumlamaktan ziyade olayları yaşayanların ağızından seyirciye izletmiştir.
Filmde Güney, insan toplum ilişkilerinin, aşiretler arası çatışmayı, kişiler arası hesaplaşmaları gibi konuları işlemiştir.
Filmde bir sürünün Anadolu'nun doğusundan batısına trenle taşınması ön plana alınarak, Anadolu'nun yoksulluğu, çaresizliği ve o günlerin siyasal çelişkileri ve çatışmaları beyazperde yansıtılmıştır.
Filmin unutulmaz repliklerinden birisi şöyledir:
- Toplumda sınıflar var. Çalışan emekçi sınıflar bir de çalıştıran hakim sınıflar. Burjuvalar, sermayedarlar. Bu adamlar nasıl yapıyorlar sermayelerini ? Seni, onu, emekçi sınıfları çalıştırıp sömürerek! Sen şimdi hangi sınıftansın Şivan abi ?
9- F Tipi / Hüseyin Karabey, Reis Çelik, Ezel Akay, Aydın Bulut, Barış Pirhasan, Mehmet İlker Altınay, Grup Yorum, Sırrı Süreyya Önder, Vedat Özdemir
Yapım Yılı: 2012
Oyuncular: Fırat Tanış, Erkan Can, Elif Pirhasan, Esra Açık, Arda Tekin, Civan Canova, Ezel Akay
F tipi filmi 10 film yönetmeninin çektiği 9 kısa filmin kurgulanmasıyla hazırlanmış sinema filmidir.
Film, 19 Aralık 2000 tarihinde 20 hapishanede eş zamanlı yapılan "'Hayata Dönüş Operasyonu"' sonrasında F tipi cezaevlerinde yaşananları konu alır.
Film Grup Yorum tarafından geliştirilmiştir. 69 kopya film ile sinemalarda vizyona girdi ve yaklaşık olarak 14 kopya olarak çıktı. Filmin galası ise Atlas Sineması'nda yapıldı.
Filmin bazı sinemalarda gösterimleri iptal edildi. Afişlerinin asılması sırasında sıkıntılar yaşandı. Türkiye sinemasında herkesin çok bilmediği fakat siyasi derinliğinin çok güçlüolan filmlerdendir.
Tüm kısa filmlerin hikayeleri izleyicilerin yüzüne tokat gibi çarptığını söylemenin mümkün olduğu F Tipi filminin müziklerinde Grup Yorum imzası vardır.
10- Yaşamın Kıyısında / Fatih Akın
Yapım Yılı: 2007
Oyuncular: Tuncel Kurtiz, Nurgül Yeşilçay, Nursel Köse, Baki Davrak, Erkan Can, Nejat İşler, Önder Çakar, Güven Kıraç
Usta oyuncu Tuncel Kurtiz'in başrol de yer aldığı sinema filminde bir örgüt üyesini canlandıran Nurgül Yeşilçay'ın da oyunculuğu görülmeye değerdir.
Filmin çekimleri Almanya'nın Bremen ve Hamburg şehirlerinde gerçekleştirildi. İstanbul'da ise Kadıköy ve Taksim bölgesinde gerçekleştirildi.
Ayrıca Trabzon'da da çekimler yapıldı. Filmlerinde kendi tarzını oluşturmayı başarmış ender yönetmenlerden olan Akın, bu filmde de o başarısı çizgisini korumuştur.
Yönetmen Fatih Akın filmin içerisine yüzeysel sayılabilecek düzeyde birçok siyasi olayı sıkıştırmaya çalışmıştır.
1 Mayıs alanlarında olay çıkaran tipler, 78 olayları, kürt çocukların yaşadığı zorluklar, Türk hukuk sistemindeki aksaklıklar...
- 60. Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye için yarıştı ve en iyi senaryo ödülü aldı. Ayrıca Cannes Film Festivali'nde Ekümenik juri ödülünü de aldı.
- 2007 yılında Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde yarıştı ve Dr. Avni Tolunay juri özel ödülü kanandı.
11- Güz Sancısı - Tomris Giritlioğlu
Yapım Yılı: 2008
Oyuncular: Beren Saat, Murat Yıldırım, Okan Yalabık, Belçim Bilgin, Umut Kurt, Tuncel Kurtiz, İlker Aksum, Zuhal Olcay
Film de 1950'li yılların, toplumun kargaşa yaşaması, politik gerilimler ve sosyo-ekonomik değişimlerin yaşandığı yıllar ve o yıllarda yaşanan insani dramları anlatılıyor.
O yıllarda yaşanan en büyük dramlardan birisi de 6-7 Eylül olaylarıdır. Güz Sancısı filmi Yılmaz Karakoyunlu'nun Güz Sancısı kitabından uyarlanmıştır.
Filmin senaristleri ise Etyen Mahçupyan ve Nilgün Öneş'tir. Film, "Suyun Öte Yanı'"ve özellikle "Salkım Hanımın Taneleri" filmlerinin devamı niteliğinde olup 6-7 Eylül olayları'nı konu almış ve tartışmalar doğurmuştur.
Film, 6-7 Eylül 1955 yılında yaşanan, azınlıklara yönelik yapılan yağma ve tahribi anlatır. Filmin finalinde kullanılan gerçek fotoğraflar ve müzik izleyenlerin tüylerini diken diken yapmaktadır.
Tüm bunların dışında filmin temposu çok düşük olmasına rağmen oyuncular usta performans göstermişlerdir.
12- Yol / Yılmaz Güney
Yapım Yılı: 1981
Oyuncular: Tarık Akan, Halil Ergün, Şerif Sezer, Necmettin Çobanoğlu, Tuncay Akça
Filmin senaryosunu Yılmaz Güney'in yazdığı 1982 yılında yapılan 35. Cannes Film Festivali'nde büyük ödül olan Altın Palmiye'yi kazanmıştır.
Sıkı yönetiminin en zorlu döneminde İmralı Adası Yarı Açık Cezaevi'nden verilen izinle köylerine, evlerine gitmek isteyen beş mahkumun yolda yaşadıkları zorluklar ve insan hayatlarının dramı gözler önüne serilmektedir.
Filmin en acıklı sahnelerinden olan ''Sabuha" adlı eserin otobüsteki üç küçük çocuk tarafından seslendirilmesidir.
Film tüm dünyada Yılmaz Güney'in en iyi sinema filmi olarak bilinmektedir. Yılmaz Güney ''Yol'' filmini hapishaneden yönetmiştir.
Filmin Türkiye'de gösterimi uzun bir süre yasaklanmıştır. Sinemamızda 1960'lı yıllarda başlayan toplumsal gerçekçi filmlerin 1980'li yıllardaki nadide örneklerinden birisi olmayı başarmıştır.
Bu başarının en büyük kaynağı ise Yılmaz Güney ve Şerif Gören'nin cesaretleri, anlatımdaki ustalıkları olmuştur. Ayrıca filmi Yılmaz Güney ilk olarak çekimleri gerçekleştirmesi için Erden Kıral'a emanet etmiştir.
Sonradan ise Güney, karar değiştirip filmin çekimlerini Şerif Gören'e devretmiştir. Filmin başrol oyuncularından Tarık Akan aslında sadece yakışıklı jön olmadığını aynı zamanda performans aktörü olduğunu bu film ile kanıtlamıştır.
Filmin çekimleri tamamlandıktan sonra filmin negatiflerini yanına alarak İsviçre'ye kaçan Yılmaz Güney filmin montajını yurt dışında yapmıştır.
Filmin unutulmaz repliklerinden birisi şöyledir:
İnsanın aklı kendine düşman olur mu ? Benim aklım bana düşman
13- Babamın Kanatları / Kıvanç Sezer
Yapım Yılı: 2016
Oyuncular: Menderes Samancılar, Kübra Kip, Tansel Öngel, Musab Ekici, Sarp Aydınoğlu, Mustafa Kırantepe
"Babamın Kanatları'' filmi üçleme olarak düşünülen serinin ilk filmi olmuştur. Filmin ilk gösterimi 51. Uluslararası Karlovy Vary Film Festivali'nde yapılmıştır.
Film, Kamu otoritesinin boşluğunu kendi kişisel çabalarıyla tamamlamaya çalışan bir bireyin-işçinin mücadelesinin gözler önüne serildiği bir dram filmidir. İşçi ve işveren ilişkileri üzerine kurulmuş ilişki filme konu alınmıştır.
- 23. Adana Film Festivali'nde en iyi film ödülü dahil toplamda 7 ödül birden almıştır.
- 17. Frankfurt Türk Film Festivali'nde en iyi erkek oyuncu ödülü almıştır.
- 22. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri'nde yardımcı rolde yılın en başarılı erkek oyuncusu ödülünü almıştır.
- 28. Ankara Uluslararası Film Festivali'nde En iyi kurgu ödülünü kazanmıştır. Aynı festivalde iki farklı ödül daha almıştır.
- 49. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri'nde en iyi erkek oyuncu dahil toplam 4 ödül kazanmıştır.
- 53. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde İzleyici ödülü olmak üzere toplam 6 ödül kazanmıştır.
Filmin unutulmaz repliklerinden birisi şöyledir:
- Ben bilmem arkadaş, beni bu saatte işten çıkardıysan paramı da vereceksin!
+ Yav kimsenin parası bende kalmamıştır.
- Allah Allah, o yüzden mi aylardır burada bedava çalışıyorum?...
14- Büyük Adam Küçük Aşk / Handan İpekçi
Yapım Yılı: 2001
Oyuncular: Şükran Güngör, Dilan Erçetin, Füsun Demirel, İsmail Hakkı Şen, Yıldız Kenter
Film, türkçe bilmeyen Hejar ve Kürtçe bilmeyen emekli bir yargıç'ın keşisen hikayesini konu almıştır. Emekli yargıç Rıfat bey, cumhuriyet ilkelerine bağlıdır.
Film, insanların dilleri farklı olsa da, sevginin dili aynıdır diyen bir başyapıt filmidir. Film, ülkemizdeki kürt meselesini en iyi işleyen filmlerden birisi olmuştur.
- 2002 Kahire Uluslararası Film Festivali'nde Altın Piramit ödülünü kazanmıştır.
- 22. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde yılın en iyi türk filmi seçilmiştir.
- Film, 74. Akademi ödüllerinde Türkiye'nin yabancı dilde en iyi film dalında Oscar adayı olarak seçilmiştir.
- 2001 yılında Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde en iyi film ödülü dahil toplam beş ödül almıştır.
- 2001 Köln Akdeniz Film Festivali'nde en iyi senaryo ödülü kazanmıştır.
Filmin unutulmaz repliklerinden bazıları şöyledir:
- ''Acımasızca geçip giden zamandan geriye kalan sadece yalnızlıklarımız.''
- ''Nefret sevgiye yuva olur bazen''
15- Devrimden Sonra / Mustafa Kayan Aybastı
Yapım Yılı: 2011
Oyuncular: Mert Fırat, Pınar Aydınlar, Selçuk Uluergüven, Levent Ülgen, Fırat Tanış, Cezmi Baskın, Timur Acar, Altan Gördüm, Suna Selen
Türkiye'de gerçekleşen bir sosyalist devrimin ardından günlük hayatın değişimi konu ediliyor. Sosyal hayatın tüm alanlarındaki değişimlerin etkileri halkın gözüyle irdelenmektedir.
Filmin unutulmaz repliklerinden bazıları şöyledir:
- ''Artık birilerinin zenginliğine zenginlik katmak için çalışmayacağız.''
- ''Hani bu ağa puştunun elinden topraklarını alacaktınız? Orada çiftlikler kurulacaktı, insanlar"
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
