Yeryüzündeki suyun yüzde 97'si deniz suyundan, yüzde 2,1'i buzlardan, yüzde 0,6'sı yer altı suyundan ve yüzde 0,1'i göllerden, akarsulardan ve atmosferdeki su buharından oluşmaktadır.
Bu yüzden biz insanlar, yaşam için temel bir doğal kaynak olan tatlı su olarak mevcut olan minicik parçaya güveniyoruz.
İklim değişikliği kaosu, su kıtlığının en büyük nedenlerinden biridir ve tükenen kaynaklarımız üzerinde daha da fazla baskı oluşturması beklenmektedir.
İnsanoğlu, çevrenin ve tüm canlıların kalıcı iyiliği için dünyayı ve doğal kaynakları akıllıca kullanılmalıdır.
Göl, baraj, akarsu ve yeraltı suyu gibi temiz su kaynaklarının korunması, iklim değişikliği etkisiyle oluşacak kuraklık etkisinin azaltılması, kirletici kaynakların azaltılması, atıksuların arıtılması ve iyileştirilmesi; bu kaynakların evde, iş yerinde, tarımda ve sanayide akıllı kullanılmasına bağlıdır.
Suları, verimli ve doğru kullanmak geleceği korumaktır.
2030 yılına kadar dünya nüfusunun yüzde 40'ı, tatlı su sıkıntısı yaşayacağı tahmin edilmektedir. 2040 yılına kadar yaklaşık 33 ülke su sıkıntısı çekecektir.
Yapılan bir çalışma, dünyada 1,9 milyar insanın kışın karları depolayan ve yaz boyunca yavaşça salan dağların yeterli kar tutamamasından olumsuz etkilenebileceğini söylüyor.
İklim değişikliği tüm dağların ekosistemini tehdit etmektedir. Dünyanın en önemli ve savunmasız su tepelerinin geleceğini korumak için acil eylem gerekiyor.
2020 yılı eylül ayı kurak geçti. Yağışlar yaklaşık yüzde 57 oranında daha az gerçekleşti. Özellikle Kuzey Ege, Küçük Menderes, Asi (Hatay), Van Gölü çevresi çok kurak geçmiştir.
Meriç Ergene, Marmara, Susurluk, Kızılırmak, Yeşilırmak, Seyhan, Ceyhan, Fırat ve Dicle bölgelerinde yağışlar oldukça düşük gerçekleşmiştir.
İstanbul ve Ankara içme suyu barajlarında (kaynaklarında) doluluk oranları aşağıdaki şekillerde verilmiştir.
İstanbul'da son 6 yılın en düşük seviyesi ve Ankara için şartlar çok daha kritiktir.
Su tasarrufu (verimli kullanma), suya olan talebi azaltmak için en ekonomik ve çevreci bir yoldur.
Su tasarrufu, içme suyu temininde kullanılan malzemelerin ömrünü uzatır ve gölleri, barajları, akarsuları ve yeraltı suları gibi kaynakları korur.
Daha az su kullanıldığında kanalizasyon sistemlerinden arıtma tesislerine daha az atıksu baskısı oluşur.
Musluktan akan bir damla su, atıksudur.
Suyu verimli kullanmak enerji tasarrufu sağlar. Şehirlerde kullanılan toplam enerjinin yüzde 2-3'ü içme suyunu pompalama sisteminde ve atıksu arıtmada kullanılmaktadır.
Su en temel ihtiyaç maddelerimizden biridir. Susuz hayat olmaz.
WHO'ye göre, temel ihtiyaçları karşılamak için günde en az 25 litre suya ihtiyaç var.
Sularımızı kirletmeden kullanmalıyız. İklim değişikliğinin en büyük negatif etkisi, su kaynakları üzerine oluşacaktır ve olmaya başlamıştır.
Su kaynaklarının korunması ile ilgili herkesin yapacağı bir şeyler olduğunu unutmayalım. Bir damla suyu dahi boşa akıtmaktan kaçınmalıyız.
Ülkemizdeki su politikasını gözden geçirmeliyiz. Karmaşık ve çok başlı yapıdan sade ve uygulanabilir bir sisteme geçiş yapılmalıdır.
Ülkemizde su yönetiminde merkezde bir otorite ve yerelde bir otorite olmalıdır. Fazlası bürokrasidir.
Özellikle su stresi yaşan belediyeler, sosyal medya üzerinden, sakinlerin suları nasıl verimli kullanılacağına dair uygulamalı programlar, animasyonlar ve kamu spotları hazırlamalı.
Evlerde ve iş yerlerinde su tüketimi en az yüzde 35 azaltabilir. Su faturalarının az gelmesini ve su kaynaklarının korunmasını istiyorsanız aşağıdaki yazıyı mutlaka okuyunuz.
Su ayak izini azaltmanın en kolay ve etkili yollarından biri akıtan (sızdıran) muslukları ve tuvaletleri onarmak, su savurgan muslukları, duş başlıklarını ve tuvalet rezervuarlarını daha az su üreten akıllı sistemlerle değiştirmektir.
İngiltere'de kişi başına günde su tüketimi 140 litredir.
İngiltere, tuvaletlerinden her gün yaklaşık 400 milyon litre su sızıntısı olduğu tahmin edilmektedir.
Ülkemizde suyun verimli ve ekonomik tüketilmesi için su tasarrufu ekipman teknolojisini ve sektörünü geliştirmeliyiz.
Suyu kaynağında korumak, kirlendikten sonra arıtmaktan daha ucuz ve daha verimli olabilir.
Ormanları koruma, ağaçlandırma, nehir kıyısı restorasyonu, iyi tarım uygulamaları ve orman yangını önleme yönetimine yatırım yapmanın su tüketim miktarını azaltabileceğini gösteriyor.
İçme suyu kaynaklarının (göller, akarsular, barajlar) ve dere yataklarının çevresinde ağaçlandırma seferberliği ilan edilmeli.
İçme suyu kaynaklarının ve dere yataklarında ağaçlandırma çalışması yapılırken seçilen ağaçlar, su tüketen türler olmamalı ve dökülen yapraklar suyu kirletmemeli.
Yüzeysel içme suyu kaynaklarının çevresi ağaçlandırıldığında buharlaşması azaltılır.
Belediyelerin yapması gerekenler
Belediyeler, evlerde ve iş yerlerinde suyun nasıl verimli (daha az) kullanılacağına dair web sayfaları, sosyal medya ağı ve danışma merkezleri oluşturmalıdır.
Tüketicilere, az su üreten akıllı musluk, duş başlığı ve tuvalet rezervuarı satın alırken nelere dikkat etmeleri gerektiği konusunda uyarılarda ve önerilerde bulunmalıdır.
Evlerde su sızıntılarının (kayıplarının) nasıl tespit edilebileceği gösterilmelidir.
Arıtılmayan deşarj edilen her evsel atıksular, temiz su kaynaklarını kademe kademe kullanılmaz hale getirir.
Belediyelerden bilgi aktarımı: Bilgi sağlamak, farkındalığı artırmak, tutumları değiştirmek ve su koruma davranışını geliştirmek için sıklıkla uygulanan bir tekniktir.
Bu taktiğin arkasındaki mantık, insanların su kıtlığı sorunları ve su koruma kampanyaları hakkında ne kadar çok bilgi sahibi olursa, su korumaya yönelik tutumlarının olumlu olma olasılığının o kadar yüksek olmasıdır.
Kuraklık krizlerine yanıt olarak medya kampanyaları düzenli olarak kullanılmaktadır.
Pek çok kampanya çalışması, basit istatistikler gibi bilgi aktarımı ile koruma davranışını teşvik etmenin yeterince ilham verici olmadığını göstermiştir.
Buna karşılık, animasyonlu videolar veya görüntüler, insanların öğrenmesine ve daha çevre dostu kararlar almasına yardımcı olan olumlu duyguları uyandırma potansiyeline sahip olabilir.
2018 yılı anket sonucu verilerine göre Türkiye'de Belediyeler tarafından içme suyu şebekesine çekilen kişi başına günlük ortalama su miktarı 224 litre olarak tespit edilmiştir.
Üç büyük şehirde çekilen kişi başına günlük ortalama su miktarı ise İstanbul için 189, Ankara için 239, İzmir için 208 litre ve Kocaeli için ise 235 litre olarak hesaplanmıştır.
Bugün suyu verimli kullanmaya başlamazsak yarın tasarruf yapacağımız suyumuz olmayabilir.
Yarının suyunu israf etmeyelim.
Çeşitli şehirlerde meskenlerde kişi başına günlük su tüketimi Şekil 3'de verilmiştir.
Türkiye'deki su temininden sorumlu belediyeler, kişi başına günlük olarak tüketilen gerçek su miktarını tespit etmelidir.
Bazı gelişmiş ülkelerde 20 yıl önce su tüketimi 250 litre/kişi/gün iken bugün yeni su tasarruflu teknolojik ekipmanlar kullanarak 130 litre/kişi/güne düşürülmüştür.
Tuna havzasındaki AB üye ülkelerinde mevcut su tüketimi son yıllarda düşmektedir ve şu anda üye devletlerde tüketim100-150 litre/kişi/gün aralığındadır, Slovakya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan ise halihazırda 100 litre/kişi/günün altındadır.
Gelişmiş ülkeler, kullanmadan koruma metodunu esas almaktadırlar. Ev ve iş yerlerinden kişi başına 130 litre/kişi/gün ve altında su tüketimi için su fiyatlandırılması kademeli ve makul olmalıdır.
Yapılan bir çalışmada, ailenin yaş büyüklüğü arttıkça bireysel su tüketimi azalmaktadır.
TOKİ, Belediyeler, Emlak Konut, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü ve inşaat firmaları yeni yapılmakta olan binalarda az su üreten akıllı rezervuarlar, musluklar ve duş başlıkları kullanmalılar/kullandırmalılar.
Suyun adil ve eşit olarak fiyatlandırılması; suyu temiz halde tutma, sistemini sürdürülebilmesi ve genişletilebilmesi için önemlidir.
İçme suyu ve atıksu tarifeleri, tatlı suyun uygun şekilde arıtılması, iletilmesi, dağıtımı ve daha sonra atık suyun toplanması, uzaklaştırılması, arıtılması ve boşaltılması hizmetlerini ve servisleri karşılayacak şekilde belirlenir.
Ancak kişi başına günde 130 litreden fazla su tüketen konut ve iş yerinde su tarifeleri kademeli olarak arttırılmalıdır.
Vatandaşlara su israfının önüne geçecek su tarifesi uygulamaları konmalıdır. Ortalamanın üzerinde su tüketenlerden yüksek bedellerde tahsilat gerçekleştirilmelidir.
Vancouver'da, şehre su tedarik etmenin ek maliyetini yansıtmak için su fiyatı, kasım ayından mayıs ayına kadar düşük zirve oranına kıyasla, kurak aylarda (haziran-ekim) yaklaşık yüzde 25 artmaktadır.
Yaz ayları ek ücreti, şehrin tüm Vancouver sakinleri için iki avantajı olan, su tüketimini yüzde 33 azaltmaya yönelik En Yeşil Şehir 2020 hedefine ulaşmasını sağlıyor.
Verimli (tasarruflu) ve akıllı su kullanıldığında su faturası daha az gelecektir. Böylece su pompalarının enerji tüketimi daha az olacak ve atıksu arıtma tesisine gelen suyu debisi düşecektir.
Şehirlerde yapılan parkların sulamasında artık basınçlı sulamaya geçmelidir. Şehirlerde yeşil alanlarda basınçlı sulama sistemleri kurulmalıdır.
Şehirlerde vahşi sulamaya son verilmelidir. Şehirlerdeki ağaçlandırma çalışmalarında da sulama işlemi basınçlı sulama sistemi ile yapılmalıdır.
Ayrıca kurak iklim şartları etkisi altında olan şehirlerimizde çim ekimine son verilmeli ve az su isteyen ağaççıklarla yeşillendirme sistemine geçilmelidir.
Park-bahçeleri sulamak için buharlaşmanın az olduğu sabah ya da akşamüstü saatleri tercih edilmelidir.
Kesinliklikle gündüz saatlerinde sulama yapılmamalıdır. Aksi durumda toprak kademe kademe tuzlaşır ve toprak çoraklaşır.
Park-bahçelerde gündüz saatlerinde sulama yapılması yasaklanmalı.
Yeraltı su kaynaklarını korumak amacıyla kaçak kuyular kapatılmalıdır. Belediyeler ve DSİ bu konuda ayrı birim kurmalıdır. Kimsenin yeraltı suyunu gelişi güzel kullanmaya hakkı yoktur. DSİ ve Belediyelerden izinsiz kuyu açılmamalıdır.
Belediyeler şebekelerdeki kaçak/kayıpları izleyecek ve gerekli önlemleri alacak bir birim kurmalıdır. Türkiye'de şehirlerde içme suyu kaçak kayıp oranı yaklaşık yüzde 43'dır. Kayıp oranı yüksek içme suları risklidir.
Yerel yönetimler, "Kurumsal Sosyal Sorumluluk Politikası" çerçevesinde, ücretsiz su tasarrufu danışma hattı kurmalıdır.
Konutlarda ve iş yerlerinde kişi başına düşen su tüketimi azaltıldıkça içme suyu ve kanalizasyon sistemlerinin kapasitelerini artırmak gerek kalmaz ve böylece altyapı yatırımları minimize edilir.
Böylece nüfus artışına bağlı olarak içme suyu ve kanalizasyon sistemlerinin kapasitelerini artırmaya gerek kalmaz ve içme suyu kaynaklarına olan baskı minimize olur.
Belediyeler, su tüketiminin yoğun olduğu konutları ve iş yerlerini tespit etmeli ve buralarda su tüketimini azaltmak için alınması gereken önlemleri ortaya koymalıdır.
Belediyeler, gizli su sızıntılarına teknolojik, pratik ve uygulanabilir çözümler geliştirmelidir.
Pandemi dönemi, içme suyu şebeke sisteminde su kayıpları tespit ve takibini kolaylaştırmıştır.
Belediyeler, içme suyu temini, arıtılması, içme suyu şebeke sistemine verilmesi, atıksuların terfi merkezleri üzerinden arıtma tesisine verilmesi, arıtılması ve deşarjı su döngüsü için tükettikleri elektrik enerjisi miktarı tespit etmeli ve kamuoyu ile paylaşamlıdır.
Kaliforniya'da bu oran yüzde 20 civarındadır.
Belediyeler, tüketiciye ektra maliyet getirmeden akıllı su sayacı sistemine kademeli olarak geçmeli.
Belediyeler, şehrine daha fazla ağaç ve ağaççık dikmeli.
Evlerde ve iş yerlerinde yapılması gerekenler
Evlerde suyun yüzde 35 banyoda, yüzde 30 tuvalette, yüzde 20 çamaşır ve bulaşık yıkamada, yüzde 10 yemek pişirme ve içme suyu ve yüzde 5 temizlik amacı ile kullanılmaktadır.
Evlerdeki veya iş yerlerindeki bir musluk veya rezervuar saniyede bir damla su sızdırıyorsa; yılda en az 1,900 litre su israf ediliyor demektir. Su sızdıran musluk ve rezervuarlar tamir edilmelidir.
Buzdolabından alınan donmuş yiyecekleri eritmek için su kullanılmamalı. Buzluktan alınan donmuş yiyeceği buzdolabına koymak hem enerji hem de su tasarrufu demektir.
Klasik musluklar yerine kolay açılıp kapanabilen havalandırıcılı, düşük akımlı ve akıllı musluklar kullanılarak su tüketimi yüzde 25 azaltılabilir.
Dört kişilik bir hane için bu, yılda 100.000 litreden fazla su tasarrufu anlamına gelir.
Özellikle iş yerlerinde sensörlü bataryaların kullanılması tavsiye edilir.
Su kullanmadığınız zaman en az iki saatlik bir süre öncesinde ve sonrasında su sayacını okuyarak su sızıntılarını kontrol edebilirsiniz.
Okullarda yapılması gerekenler
Okullarda, resmi kurumlarda ve ibadethanelerde su kayıplarının ve kullanımının minimize edilmesi için çalışmalar yapılmalıdır. Su sızıntıları izlenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.
Boşa su akıtılmasına dur denilmeli. Klasik musluklar, sensörlü, havalandırıcılı/düşük akımlı az su tüketen musluklarla değiştirilmelidir.
Okullarda öğrencilerin az su tüketimi ve verimli su kullanımı ile ilgili pratik bilgiler verilmelidir. Su sızıntılarının okul idaresine bildirilmesi istenmelidir. Bu konuyla ilgili ayrı bir çalışma yapılacaktır.
Park bahçelerde ve tarımda vahşi sulamaya son
Türkiye'de kullanılan suyun yaklaşık yüzde 70'i sulamada kullanılmaktadır.
Ülkemizde özellikle tarımda salma (vahşi) sulamaya son verilmeli, basınçlı sulamaya geçilmeli, nitrat kirliliğini kontrol altına almalı ve içme suyu kaynaklarının kirlenmesini önlemeli.
Bu konuda seferberlik ilan edilmelidir. Hükümetin hazırladığı sulama ile ilgili program daha çok tarım faaliyetlerinde uygulamaya konmalıdır.
Bu konuda eksiklikler varsa giderilmelidir. Vahşi sulama ile toprakların tuzlaştırıldığı unutulmamalıdır.
Park-bahçeleri ve tarım alanlarını sulamak için buharlaşmanın en az olduğu sabah ya da akşamüstü saatleri tercih edilmelidir.
Bitkilerin yapraklarını değil saplarının dibi sulanmalı. Su akıp gitmeden önce toprağın suyu ne kadar çabuk emdiği görülür.
Toprağın su (nem) tutma kapasitesini artırmak için yeşil alanlarda uygun dozlarda toprağa kompost ilave edilmeli. Kompost, toprağın su (nem) tutma kapasitesini artırır ve nemli kalmasını sağlar. .
Sanayileşmede az su tüketen temiz teknolojilere geçilmelidir. Su yoğun sanayilerde atık suların arıtılıp tekrar sulama/kullanma suyu olarak kullanabilecek teknolojiler devreye girdirilmeli ve teşvik edilmelidir.
Arıtılmış sular tekrar kullanıldığı zaman bedeli minimum olmalıdır. Ülkemizde su yoğun sanayiden az su kullanan sanayilere geçiş yapılmalıdır.
Sanayi tesislerinin her birinin suyu tasarruflu kullanma hedefleri olmalı.
Banyo ve tuvalette su tüketimi
Evinizde ve iş yerinizde her gün ne kadar su tükettiğinizi (m3/ay) biliyor musunuz? Evinizde su israfına son vermek ve su faturalarını düşürmek için öncelikle ne kadar su tükettiğinizi öğrenmelisiniz.
Ayın başında ve sonunda su sayacınızı okuyunuz. Aradaki fark o ay tükettiğiniz su miktarını gösterir. Ayrıca su faturalarından da tükettiğiniz su miktarını tespit edebilirsiniz.
Birçok evde, iş yerinde gizli su kaçağı olabilir. Bunu tespit etmek için bütün muslukları kapatınız ve su sayacını okuyunuz. İki saat süre ile su kullanmayınız. İki saat sürenin sonunda su sayacını tekrar okuyunuz.
Veya seyahate çıkmadan önce su sayacını okuyunuz ve eve geri döndüğünüzde su sayacını tekrar okuyunuz. Böylece gizli su kaçağı olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
Evlerde, banyo ve tuvalette tüketilen su miktarı evde tüketilen toplam suyun yüzde 70'ini oluşturmaktadır.
Tuvalette su tüketimi
Evsel su tüketimleri arasında önemli yer tutan tuvaletler yüksek oranda su tüketilen alanlardır. Yapılan bir çalışmada yaklaşık yüzde 27-30 oranında tuvaletlerde su tüketildiği hesaplanmıştır.
Bir tuvaletteki su kullanımını azaltmanın en basit yolu yıkama hacmini azaltmaktır. Tuvaletlerin klasik rezervuarının su depolama kapasitesi 16 litredir.
4 kişilik bir aile, her bir kişinin 2 defa tuvalaeti kullandığı varsayılarak, 16 litrelik tuvalet rezervuarı ile ayda tuvalette 3.840 litre su tüketir.
Suyu israf eden bu tuvalet rezervuarları mutlaka değiştirilmelidir. Bunun yerine yıkama başına 4 litrelik ultra düşük tuvalet rezervuar ile hem tuvaleti temizlemek hem de su tüketimini ayda 960-1.200 litreye düşürmek, yılda 34 bin 560 litre su tasarruf etmek ve tuvaletlerde su tüketimini yüzde 75 azaltmak mümkündür.
Helâ taşlarında kullanılacak rezervuar sistemlerinde ise rezervuarın 5 litre su akıtacak şekilde ayarlanması gereklidir.
Kısaca rezervuarların verimliliğini artırmanın en iyi yolu, eski ve verimsiz bir rezervuar yerine, yeni ultra düşük akımlı rezervuar veya kademeli rezervuar kullanmaktır.
Evinize ve iş yerinize yeni tuvalet rezervuarı satın alırken, bir sifon çekiminde maksimum 4 litre su tüketen modeller olmasına dikkat ediniz.
Diğer yandan tuvalet rezervuarınız su sızdırabilir. Bu miktar günde 700 litreye kadar ulaşabilir. Su sızıntısını kontrol etmek için rezervuara birkaç damla boyalı su ilave ediniz.
Bu rengi 5-7 dakika içinde tuvalette de görürseniz sızıntı var demektir. Su sızdıran rezervuarınızı tamir ediniz/ettiriniz. Aksi durumda su faturası çok yüksek gelir.
Su verimli tuvaletler Şekil 6'de verilmiştir.
Banyoda su tüketimi
Cape Townlular barajlarının kuruyacağına ve şehrin susuz kalacağına ikna olunca duş yapmayı tamamen bıraktılar ve kovalara doldurdukları sularla yıkandılar.
Banyo yaparken küvet yerine duş alarak su tüketimini yüzde 25 azaltabilirsiniz. Duş alarak 40-60 litre su tüketirken, küvet ile banyo yaparak 120-150 litre gibi bir su tüketimi söz konusu olacaktır.
Ortalama 4-5 dakikalık duş harika bir hedeftir. Böylece duş başına 55 litre su tasarruf edebilirsiniz. Daha az su tüketen eko-duş başlıkları teknolojisi geliştirilmeli ve yaygınlaştırılması sağlanmalıdır.
Sıcak suyu tek açma kapama ile kontrol edebiliyorsanız duş esnasında vücudunuzu veya saçınızı sabunlarken veya şampuanlarken suyu açık tutmayınız.
Klasik duş başlıkları dakikada ortalama 15-20 litre su akıtırken düşük akımlı (düşük debili) havalandırıcılı duş başlıkları dakikada 3,4-7,6 litre su tüketmektedir.
Böylece 5-6 dakikalık duş esnasında 90-120 litre su yerine; 45-60 litre sıcak su ile aynı banyoyu yapmak mümkündür. Böylece 4 kişilik bir aile günde 3 defa duş yapsa yılda 55 ton su tasarruf edebilir.
Düşük akımlı (düşük debili) havalandırıcılı duş başlıkları kullanarak su tüketimini dakikada 10 litreden daha aşağı düşürebilirsiniz. Böylece normal duş başlığına göre yüzde 30-40 su tasarrufu sağlayabilirsiniz.
Banyodaki muslukta düşük akımlı havalandırıcılı başlık kullanarak suyu yüzde 25-35 daha verimli kullanabilirsiniz ve o oranda da sıcak su kullanımını azaltabilirsiniz. Havalandırıcılarınızı periyodik olarak temizleyiniz. Filtre üzerinde partikül birikebilir.
Duş süresinin 4-5 dakika veya altında olmasına özen gösteriniz.
Duş yerine küvette banyo yapmak istiyorsanız küvete koyacağınız su seviyesini 2,5-5 santimetre azaltarak banyo yapabilirsiniz.
Banyo küvetinde banyo yapmak zorunda iseniz önce küvet drenini kapatınız sonra musluğu açıp küvete su doldurunuz.
Diş fırçalama ve tıraş olma
Dış fırçalama ortalama 3 dakika süre alır. Eğer musluk açık bırakılırsa her fırçalama esnasında ortalama 15 litre suyu israf etmiş olursunuz.
Günde iki defa diş fırçalanırsa yılda 10,950 litre su tüketirsiniz. 1 yıl boyunca, günde 2 kez, 3 dakika suyu kapatmadan dişlerinizi fırçaladığınızda, bir ailenin 2 yıllık mutfak suyu ihtiyacını boşa akıtmış oluyorsunuz.
Fırçanızı ıslatın ve fırçalarken suyu kapalı tutun, böylece; yılda 9,100 litre su tasarrufu yaparsınız veya debisi 1,8-4,5 litre/dakika olan havalandırıcılı düşük akımlı musluk kullanarak su tüketimini azaltabilirsiniz.
Havalandırıcılı düşük akımlı ve akıllı armatür teknolojisi geliştirilmeli ve kullanılması yaygınlaştırılmalıdır.
Dişlerinizi fırçalarken, tıraş olurken ve yüzünüzü sabunlarken musluğu kapalı tutarak, günde 15-35 litre su tasarruf edebilirsiniz.
Tıraş makinesini veya tıraş bıçağını bir bardak su içinde durulayabilirsiniz/temizleyebilirsiniz. Böylece her tıraşta 11 litre su tasarrufu yapabilirsiniz.
Diş fırçaladıktan, tıraş olduktan ve elinizi yıkadıktan sonra oluşan gri su rezervuarda depolayıp tuvalet temizlemek için kullanabilir.
Mutfaklarda su tüketimi
Mutfakta tüketilen su miktarı, evde tüketilen toplam suyun yüzde 10'unu oluşturmaktadır.
Bulaşıkları elinizle yıkarken önce kaba kiri fırça ile çıkartınız. Leğene ılık/soğuk suyu ve deterjanı koyup deterjanı da köpürtünüz ve musluğu yavaşça açıp kapları hızlıca yıkayınız.
Sonra aynı leğene temiz ılık/soğuk su koyarak temizlenmiş kaplarınızı çalkalayınız.
Direkt akan musluk suyu ile kaplarınızı durulamayınız. Böylece günde, 30-60 litre su tasarruf edilmiş olur.
Bulaşıklarınızı elle veya bulaşık makinesinde yıkamadan önce su dolu leğende ıslatınız ve kirleri yumuşatınız.
Bulaşıklarınızı akar musluk suyu ile yıkamayınız. Derin ve geniş bir kap içindeki su ve deterjan yardımı ile bulaşıkların kirlerini çıkardıktan sonra musluğu yavaşça açın ve çalkalama, durulama yapın.
Mutfak, banyo ve tuvaletlerde kullandığınız klasik musluklar dakikada 8-27 litre su tüketirken, düşük akımlı havalandırıcılı musluklar dakikada 1,8-4,5 litre su tüketir. Böylece yüzde 50 oranında su tasarrufu yapabilirsiniz.
Mutfak, banyo ve tuvaletlerdeki musluklara takılan havalandırıcılı aparatlarla aynı su akımını sağlamak mümkündür.
Havalandırıcılı düşük akımlı muslukların günde kişi başına 41 litre su tükettiği tespit edilmiştir. Bu teknolojik ekipmanların teşvik edilmesi, ödüllendirilmesi ve geliştirilmesi gereklidir.
Otel, motel gibi iş yerlerinde sensörlü, havalandırıcılı düşük akımlı armatörler kullanılarak suyun boşa akmasını ve verimli kullanılmasını sağlayabilirsiniz. Unutmayınız ki; müşteriler bazen muslukları açık unutabiliyor ve su boşa akabiliyor.
Evinizde ve iş yerinizde, elinizi ve yüzünüzü yıkarken, duş alırken, kirli kapları yıkarken düşük akımlı musluk ve duş başlıkları ile suyu verimli (israf etmeden) üretmek mümkündür.
Muslukların su damlatmasını önleyiniz. Dakikada 50-100 damla su akıtan bir musluktan, ayda 900-1900 litre suyun israf edildiğini unutmayınız. Su sızdıran musluklarınızı mutlaka tamir ettiriniz ve boşa su akıtmayınız.
Musluk tamiratı yapan firmalar belediye su idarelerinden lisanslı olursa, su idarelerinin bunları denetlemeleri mümkün olur. Ayrıca üretici firma servislerinin de yaygınlaştırılması gereklidir.
Sebze ve meyveleri kapta yıkayın
Sebze ve meyveleri yıkarken suyu açık bırakıp musluk altında yıkamasına izin vermeyin. Akan su altında yıkayarak yılda yaklaşık 18 ton su israf etmiş oluyorsunuz.
Bunun yerine bir kabın (leğenin) yarısına kadar su doldurup içine de sirke dökerek meyve sebzeleri yıkayabilirsiniz.
Sebze ve meyveleri suya koyduktan sonra musluğu çok az açınız ve hızlıca yıkama yapınız. Bu sayede hem daha az su harcamış hem de sebze ve meyveleri kimyasallardan arındırmış olursunuz.
İçme suyu olarak akan musluk suyu değil, sürahi veya buzdolabına konmuş suyu kullanınız.
Musluklardan sıcak su sızıntısı fazla su kullanımı ve enerji israfı demektir. Enerji ve su israfını önlemek için musluklarınızı mutlaka tamir ettiriniz.
Buzluktan çıkardığınız yiyecekleri gevşetmek için su kullanmayınız. Buzluktan çıkardığınız yiyecekleri, akşamdan buzdolabının alt gözüne koyarak gevşetebilirsiniz.
Evde ve iş yerinde suyu verimli kullanma pratikleri Şekil 13'de verilmiştir.
Bulaşık ve çamaşır makinesi
Bulaşıkları ve çamaşırları akan su altında elde kesinlikle yıkamayın.
Klasik çamaşır ve bulaşık makineleri bir defada ortalama 40 litre su tüketirler. Çamaşır ve bulaşık makinesini tam dolumda çalıştırınız.
Çamaşır ve bulaşık makinesini çalıştırırken Eko programları tercih edebiliriz. Böylece hem daha az su hem de daha az elektrik tüketirsiniz.
Çamaşır ve bulaşık makinesini tam veya yarı dolu halde çalıştırdığınız zamanda da aynı miktar su ve elektrik tüketirsiniz. Su ve elektrik israfını önleyiniz.
Çamaşır ve bulaşık makinası satın alırken, su ve enerjiyi verimli kullanan modelleri tercih ediniz. 17 litre su tüketen, su tasarruflu bulaşık makinası kullanınız.
Araç yıkıma
Aracınızı mümkünse kovaya konan su ile yıkayınız/yıkatınız.
Aracınızı mümkünse beton veya asfalt yerde yıkamayınız/yıkatmayınız. Zemini çakıl olan yerlerde yıkamayı/yıkatmayı tercih ediniz.
Normal hortumla aracınızı yıkamayınız/yıkatmayınız.
Mutlaka otomatik durdurmalı, başlıklı hortumlarla aracınızı yıkatınız. Aracınızı otomatik durdurmalı, başlıklı hortumla yıkatırsanız, her seferinde 40 litre suyu tasarruf edersiniz.
Belediyeler araç yıkama yerlerinde gerekli denetimleri yaparak, az su tüketecek ekipmanlara ve donanıma sahip olmayan yerleri öncelikle uyarmalı, gereğini yapmayanlar hakkında yasal işlem yapmalı.
Araç yıkama yerlerinde kullanılan suyun bedeli yüksek olmalı.
Araç yıkama yerlerinde yıkama suyu ön arıtmaya tabi tutularak, araç yıkamada tekrar kullanılmalı. Bu sistem tüm araç yıkama istasyonlarında mutlaka yaygınlaştırılmalıdır.
Araç yıkama yerlerinde öncelikli olarak arıtılmış atıksuların kullanılması teşvik edilmelidir.
Su tasarrufu en büyük su kaynağıdır.
İsraf edilen suyu atıksudur. İsraf edilen su, içme suyu kaynaklarını azaltır, arıtma maliyetini ve enerji tüketimini artırır ve atıksuyu arıtma maliyeti çok yüksektir.
Su yoğun sanayileşme, atıksuların yeterince artılmaması, dere yataklarının ve içme suyu havzalarının betonlaştrılması ve küresel ısınmanın etkisiyle yerüst su kaynaklarında buharlaşmanın hızlanması, suya olan talebin artması, dağlara karların yağmaması, sel felaketi nedeni ile suyun toprakla buluşmaması insanoğlunun suyu ulaşımını zorlaştırmaktadır.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
