Filistinli taraflar arasında son günlerde başlayan siyasi yakınlaşma çerçevesinde ve Filistinli grupların genel sekreterlerinin katıldığı toplantı sürecinin bir parçası olarak Rusya Dışişleri Bakanlığı, Hamas ve Fetih’in ortak bir “Filistin çatı yapılanması”nda buluşma olanaklarını tartışmak ve İsrail ile barış sürecine ilişkin diğer gündem maddelerini müzakere etmek için toplantıya davet etti.
Bu, Moskova tarafından yapılan ilk davet değil. Zira Moskova 2011 yılında Filistin uzlaşma müzakerelerine ev sahipliği yapmıştı ve 2019 yılında da aynı dosyayı tartışmak üzere Filistinli grupları bir araya getirmişti. Ancak görüşmelerde herhangi bir fiili ya da kapalı bir sonuç çıkmamıştı.
Filistin talebi
Ne var ki, Filistin siyasi sahasını gözlemleyen kişiler yapılması beklenen bu görüşmeye karşı iyimser bir görüşe sahipler. Filistin İşleri Araştırmacısı Visam el-Fekaviyy gruplar arasındaki yakınlaşmanın, Rusya görüşmesinde olumlu sonuçlar elde edilmesine yardımcı olabileceğini söyledi. Özellikle de Fetih ve Hamas Ortadoğu Dörtlüsü’nün bir üyesi olduğundan ötürü Rusya’ya yakınlaşmaya çalışıyor. Filistin Yönetimi de barış sürecini ABD yerine Rusya’nın denetlemesini istiyor.
İşin aslı 25 Ağustos’ta Moskova, Hamas’ı dışişleri bakanıyla görüşmek üzere bir toplantıya davet etmişti ancak bu toplantıyı 3 Eylül’de önde gelen Filistin partilerinin ve akımlarının liderlerinin katılımıyla gerçekleştirilen toplantıya kadar ertelemişti.
Independent Arabia’nın elde ettiği bilgilere göre Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Filistinli grupların temsilcilerinin isteğinden hareketle Hamas ve Fetih’i Moskova’da bir araya getirecek bir görüşme davetini yineledi. FKÖ Siyasi Daire Başkanı Enver Abdulhadi’nin Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov’dan 7 Eylül’de bir araya geldikleri sırada genel sekreterler toplantısının sonuçlarından hareketle Filistin uzlaşmasını tartışmak ve iki grup arasında kapsamlı bir diyalog süreci başlatmak şartıyla Hamas ile bir görüşme düzenlemesini talep ettiği bildirildi.
Hamas’ın üst düzey isimlerinden Hüsam Bedran’a göre söz konusu görüşmenin Moskova’da eylül ayının sonunda gerçekleştirilmesi bekleniyor. Bedran Bogdanov’un, Filistin Platformu’nun düzenlenmesiyle ters düşmemesi, iki hareketin çeşitli konulardaki tutumlarını birleştirmesi ve aynı şekilde uzlaşma dosyasını tartışması şartıyla toplantıyı organize etmek için bir dizi Hamas lideriyle temasa geçtiğini söyledi.
Barış sürecine ters düşmemek
Ancak Independent Arabia’nın elde ettiği bilgiler Rusya’nın, Hamas ile görüşerek Ortadoğu Dörtlüsü’nün gözetiminde ABD Başkanı Donald Trump’ın Barış Planı’na ya da Birleşmiş Milletler (BM) Antlaşması’na uygun olup olmadığına bakılmaksızın Filistinlilerin bağımsız bir devlet kurmasının yanı sıra kendi ulusal kaderlerini tayin etme konusunda yasal haklarını kapsayan Filistin ve İsrail arasındaki yeni bir barış sürecinde atılacak herhangi bir adıma ters düşmeyecek bir pozisyon elde etmeye çalıştığını gösteriyor.
Masaya yatırılan dosyalar hakkında yorum yapan Fetih Hareketi Sözcüsü Hüseyin Hamayel, Moskova’nın bölünmüşlüğü sona erdirip Hamas’ın FKÖ’ye katılması dahilinde Filistin Forumu’nun düzenlenmesini ve İsrail ile ilişkileri normalleştirme ve barışı sağlama gibi Filistin’de çözüme kavuşturulmayı bekleyen dosyalara ilişkin gruplar arasında kapsamlı bir diyalog başlatma olasılığını tartışacağını söyledi.
Ancak Hamas, Moskova’da bu dosyaların tartışılma ihtimalinden söz etmedi. Hamas Hareketi yöneticilerinden Hamad er-Rakb konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Rusya’nın Filistin uzlaşma dosyası hakkında konuşmak ya da bu konuda gözetmenlik yapmak için ağırlığından vazgeçmesinin pek olası olmadığını ancak toplantıların aralarında buna atıfta bulunmasının mümkün olduğunu ve dosyanın Arap çevreleri ile sınırlı kalacağını söyledi.
Rakb, Moskova’da müzakere masasında İsrail ile barış sürecine ilişkin birtakım dosyalar olduğunu vurgulayarak “Hamas, Moskova toplantısının nihai sonucuna bakmaksızın, uluslararası toplumun büyük bir parçası sayılan ve Hamas’ı terör listesine alan Ortadoğu Dörtlüsü’nün bir üyesi olan Rusya ile iyi bir diplomatik ilişki kurmaya çalışıyor” dedi.
Hamas ve Rusya arasındaki ilişkiye değinen Rakb “Uzun süredir iyi bir ilişkimiz var ve sürekli iletişim halindeyiz. Hamas’tan bilgi elde etmek istiyorlar. Görüşmelerimiz Rus liderlerle gerçekleşti. Ancak bu ilişki Dışişleri Bakanlığı ile sınırlı ve güvenlik birimlerini içermiyor” dedi.
Ortadoğu Dörtlüsü
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre yine de Fetih ve Hamas, uluslararası meşruiyet kararlarına uygun olarak Filistinlilerin haklarını desteklemek için büyük ölçüde Moskova’ya itimat etti. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Rusya’nın barış sürecinin gözetmeni olmasını birçok kez tercih etti ve bunu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ortadoğu Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov ile görüştü.
ABD’nin barış süreci için artık uygun olmadığını, bu yüzden Rusya’nın doğrudan ya da parçası olduğu Ortadoğu Dörtlüsü aracılığıyla en uygun seçenek olduğununu düşünen Fetih, Moskova’daki görüşme konusunu farklı bir açıdan ele alıyor.
Moskova’daki toplantıların katılımcısı olan Fetih Hareketi’nden bir kaynağın açıklamalarına göre Filistin liderliği, barış süreci dosyasını uluslararası gözetim altında ve eğer uzlaşma sağlanırsa Rusya gözetiminde görüşülmesine yönelik talimatlar verdi.
Filistin İşleri Araştırmacısı Visam el-Fekaviyy, Moskova’da yapılacak toplantının Ortadoğu Dörtlüsü’nün gözetimi altında Filistinliler ve İsrailliler arasında bu sefer ciddi olacak yeni bir barış sürecinin başlatılmasına zemin hazırlayacağını düşünüyor ve Rusya’nın bunu son zamanlarda Abbas’a önerdiğine dikkat çekti.
Fetih Hareketi Merkez Komitesi üyesi Izam el-Ahmed’in açıklamalarına göre Ortadoğu Dörtlüsü çatışmayı sona erdirmek üzere yakında Filistin-İsrail müzakerelerine başlanacağını duyurmak için toplanacak. Elde edilen bilgiler, bu toplantının, çatışmayı sona erdirmek ve barışı sağlamak için hiçbir tarafın İsrail ile diyaloğun seyrine karşı çıkmayacağı hususunda bir uzlaşmaya varılmasını tartışmak üzere Moskova’da Hamas ile Fetih’i bir araya getirecek bir toplantı yapılana dek ertelendiğini gösteriyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
