Nicholas St Fleur - The Independent 

Dünya, yıl boyu güneş etrafında dönerken, kozmik enkaz akıntılarının arasından geçer. Eğer şanslıysanız gece yarısından şafak vaktine kadarki sürede ortaya çıkan meteor yağmurunun gökyüzünü aydınlatmasını izleyebilirsiniz.

Bugünlerde görebileceğiniz meteor yağmuru Lyrids olarak biliniyor. 16-28 Nisan tarihleri arasında izlenebilecek Lyrids’in en iyi izlenebileceği zaman aralığı 21-22 Nisan ancak ay, meteor yağmurunun görülmesine engel olabilir.

Eski Çin astronomları bundan 2 bin 700 yıldan önce bu ışık patlamalarından bahsederek, bunların saatte yaklaşık 170 bin km hızla hareket ettiğini ve dünya atmosferinin yaklaşık 90 kilometre yukarısında infilak ettiğini yazmıştılar.

New York Times’ın haberine göre, Lyrids meteor yağmurunun kaynağı, her 415 yılda bir güneşin etrafında dolaşan Comet Thatcher. Son yolculuğu 1861’de gerçekleşen yıldızın Güneş'e bir sonraki yaklaşması 2276’da olacak.

Meteor yağmuru görenleri büyüledi

Hepsini göster 16

Meteor yağmuru görenleri büyüledi

• 1/16

  İngiltere Northumberland'deki Edlington Kalesi semalarında Perseid meteoru yağmuru

• 2/16

• 3/16

  İngiltere Gloucestershire Cirencester yakınlarındaki Cotsworld Su Parkı semalarında meteor yağmuru

• 4/16

  İngiltere Wiltshire'da Neolitik Avebury Anıtı üzerinde meteor yağmuru

• 5/16

  İngiltere Holmes Şapeli köyündeki Jodrell Bank Gözlemevi üzerinde bir uçak meteorun yanından geçiyor

• 6/16

  Yunanistan'ın başkenti Atina'nın 50 km güneydoğusundaki Anavissos sahili üzerinde Perseid meteor yağmuru esnasında bir yıldız kayıyor

• 7/16

  Belarus'un Minsk şehrinin 100 km yakınındaki Bogushevichi köyündeki meteor yağmuru sırasında bir kadın Katolik Kilisesi yakınlarındaki teleskopla semayı izliyor

• 8/16

  Yüzlerce astronomi meraklısı Kanarya Adaları'ndaki Atalayita şehrinde meteor yağmurunun tadını çıkarıyor

• 9/16

  2008'deki meteor yağmurundan bir kare

• 10/16

  Madrid'in Sierra Norte dağları üzerinde çoklu pozlama tekniğiyle fotoğrafı çekilen meteor yağmuru

• 11/16

• 12/16

  Almanya Sieversdorf yakınlarında kayan bir yıldız

• 13/16

  Macaristan'ın Budapeşte şehri yakınlarındaki Salgotarjan'da meteor yağmuru

• 14/16

  Yunanistan'ın Fanos köyündeki meteor yağmuru

• 15/16

  İspanya'nın başkenti Madrid semalarında yıldız ve meteorlar

• 16/16

  Madrid Sierra Norte dağlarında çoklu pozlama tekniğiyle çekilmiş meteor yağmuru

Meteor yağmurları nereden gelir?

İzlediğiniz bir meteor yağmuru genelde bir kuyruklu yıldızın, Dünya atmosferine çarpan kalıntılarıdır. Kuyruklu yıldızları kirli kartopları olarak düşünebiliriz: Güneş sistemi boyunca ilerledikçe, arkalarında uzun süre kalan kaya ve buz izi bırakırlar. Dünya, bu kuyruklu yıldız atıklarının içinden geçtiğinde, kum tanesi kadar küçük olabilecek enkaz parçaları, gökyüzünün içinden o kadar hızlı geçer ki semavi bir havai fişek gösterisi oluşturur.

Meteor yağmurlarıyla ilgili temel bir mesele de: gördüğünüz meteor yağmuru hiçbir zaman bir kuyruklu yıldız yörüngesinden yeni kopmuş artıklar değildir. Yanan parçalar daima önceki geçişlerden gelir.

Örneğin, Perseid meteor yağmuru sırasında gördüğünüz göktaşları kuyruklu yıldız Comet Swift-Tuttle'ın 1992'deki en son geçişinden değil, daha önceki ziyaretlerinden (1862 veya öncesi) gelmektedir.

NASA’da çalışan gökbilimci Bill Cooke’a göre, kuyruklu yıldızın yörüngesindeki enkazın Dünya’nın yörüngesiyle kesişen bir konuma sürüklenmesi zaman alıyor.

Nasıl izlenmeli?

Türkiye’den de görülebilecek meteor yağmurunu izlemenin en iyi yolu, açık görüş alanına sahip bir yerde bulunmaktır. Şehir ışıklarından ve trafikten uzak, karanlık gökyüzüne sahip bir yer uygun olur.

İzleme şansınızı en üst düzeye çıkarmak için geniş, engellenmemiş manzaraya sahip bir yer arayın.

Meteor yağmurunu belirtilen günlerde ve alacakaranlıktan şafak vaktine kadarki süre zarfında görme ihtimali diğer zamanlara kıyasla çok daha yüksek. Belirtilen tarihte Dünya yörüngesi kozmik akımın en kalın bölümünden geçiyor.

Meteor yağmurlarının yoğunluğu değişiklik gösteriyor: Bazılarını yalnızca birkaç saat izlemek mümkünken, diğerleriyse birkaç gece izlenebiliyor. Meteor yağmurlarını gece yarısından sonra ve şafak vaktinden önce görme ihtimali çok daha fazladır.

Meteor yağmurlarını çıplak gözle izlemek en iyisidir. Dürbünler ve teleskoplar görüş alanınızı sınırlandırır. Gözlerinizin az ışığa alışması için karanlıkta yaklaşık yarım saat geçirmeniz gerekebilir. Ay ışığının ve hava durumunun meteor yağmurunu perdeleyebileceğini idealist kişilere hatırlatmış olalım. Her ihtimale karşı, NASA ve Slooh’un meteor yağmurlarını canlı olarak yayımladığını hatırlatalım.

2019'da görülebilecek meteor yağmurları Uluslararası Meteor Organizasyonu’nun (The International Meteor Organisation) yayımladığı listeden kontrol edilebilir.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: Nezir Sümerkan