Bilim insanları, geçmişte yapılan değişikliklerin şimdiki zamana dönüldüğünde vahim sonuçları olacağı fikrini çürüterek, kuantum düzeyinde "kelebek etkisinin" aksini ispatladı.

Simülasyonda bir enformasyon parçası zamanda geri gönderilmiş gibi gösterildi. Bu enformasyon daha sonra zarar gördü. Fakat enformasyon büyük oranda değişmemiş şekilde "şimdiki zamana" geri döndü. Hatta enformasyon ne kadar fazla geçmişe yollanırsa zannedilenin aksine son hali de o kadar az zararla geri dönmekteydi.

Böyle bir etki sadece kuantum mekaniğinde, kuantum bilgisayarları kullanılarak yaratılan simülasyonlarda görülebilir zira zamanda yolculuk henüz mümkün değil.

Los Alamos Ulusal Laboratuarı'ndan teorik fizikçi Nikolay Sinitsin yaptığı açıklamada, “Kuantum bilgisayarında ters zamanlı evrimi veya bir süreci geçmişe doğru işletmeyi simüle etmek hiç zor değil. Gerçekten de karmaşık bir kuantum dünyasıyla zamanda geçmişe gider ve geçmişte birtakım küçük hasarlar yaratıp geri dönersek neler olacağını görebiliriz. Dünyamızın yerle bir olmadığını gördük, bu da demek oluyor ki kuantum mekaniğinde kelebek etkisi yok" dedi.

Kelebek etkisini test etmek için araştırmacılar ileriyi ve geriye doğru neden sonucu simüle eden, kuantum mantık geçitlerine sahip bir IBM-Q kuantum işlemcisi kullandı.

Standart bilgisayar ve işlemcilerin çiplerinde ikili bir yapıda bulunan, yani ya "açık" ya da "kapalı" olmak üzere iki konumda bulunan "bitler" vardır.

Kuantum bilgisayarlarsa bitler yerine "kübitlerden" faydalanır. Kübitler aynı anda hem açık hem de kapalı ve hatta ikisi arasında bir yerde de bulunabilir.

Simülasyonda, bir kişi bir kübiti zamanda geri gönderiyor. Geçmişteki bir davetsiz misafir kübiti ölçer. Bu ölçüm kübiti bozar ve kuantum korelasyonlarını değiştirir.

Bu durum, kuantum davranışı sergileyen atomla başka bir atom arasındaki en ufak temasın bile atomu hemen kuantum durumundan çıkarmasından kaynaklanır.

Daha sonra kübiti şimdiki zamana getirmek için simülasyon ileri sarılır. Bunun sonucunda enformasyonun, bilinen benzetmeye atıf yaparsak, kelebeğe basmak gibi küçük, kışkırtıcı olayların ekstrapolasyonu yüzünden kurtarılamaz hale gelmesinden ziyade küçük müdahalelerden korunduğu tespit edildi.

Sinitsin “Kaos kavramının klasik fizikte ve kuantum mekaniğinde farklı anlaşılması gerektiğini bulduk" dedi.

Bu keşif enformasyonu ilk halinden bir kuantum dolaşıklığına dönüştürerek gizlemek ve diğer kuantum aygıtlarını test etmek için kullanılabilir.

Kelebek etkisi kuantum mekaniğinde bulunmadığı için simülasyon çalıştırıldığında farklı sonuç alınması kuantum işlemcisinin düzgün çalışmadığını gösterecektir.

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral