Bilim kurgu filmlerine konu olan robotların, insanların yerini alması konusunda çok farklı haberler gündeme geliyor.
Bu süreçte de aslında insanların bir kısmı, robotları insanlar gibi bireyler olarak görmeye bile başladı.
Peki, robotik cerrahinin geleceğinde bizleri neler bekliyor? Robotlar doktorların yerine geçip ameliyat yapabilecek mi?
Johns Hopkins Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği'nde medikal robotik alanında doktorasını tamamladıktan sonra Silikon Vadisi'nde çalışmalarını sürdüren Dr. Tutkun Şen, Gelecekte cerrahların korkulu rüyası olan malpraktis davalarında büyük bir değişiklik olacağını belirtti.
Şen, "Önümüzdeki 5 yıl içerisinde oluşacak sanal bir kütüphane ile cerrahi hataların en aza indirilmesi hedefleniyor" dedi.
Silikon Vadisi’nden Dr. Tutkun Şen, Independent Türkçe'ye, robotik cerrahinin geleceği ile ilgili bilgiler verdi.
Medikal robotiğin, birkaç alandan oluştuğunu belirten Şen, "Bir görüntüleme kısmı var, bir de gerçek tedavi kısmı var. Robotların amacı, ameliyatı robotların yapmasını sağlamak değil; medikal robotiğin amacı, öyle bir mekanizma yapalım ki doktorun bu eli ayağı olsun ve doktor çok daha kolay bir şekilde bu ameliyatları yapabilsin" şeklinde konuştu.
Bazı ameliyatların 10-15 saat sürebildiğini hatırlatan Dr. Şen, bu uzun süreli ameliyatlarda 'doktora biz daha nasıl kolaylıklık sağlayabiliriz' sorusundan yola çıkıldığını söyledi.
Ayrıca doktorların günden güne performansının da değişebildiğine dikkat çeken Şen, şunları söyledi:
Başka doktorlar arasında da performanslar değişebiliyor. Biz bunu nasıl standardize ederiz?.. Bütün medikal robotiğin şu anki ve önümüzdeki 20 yıl boyunca amacı bu, herhangi bir şekilde ameliyatı kendisi yapmak değil.
"Yakında doktor farklı bir ülkeden de ameliyat yapabilecek"
Günümüzde robotik cerrahinin mide, pankreas, safra kesesi, karaciğer ve ortopedi ameliyatlarında kullanıldığını söyleyen Şen, "Burundan ve ağızdan girilen endoskopik ameliyatlarda da çeşitli medikal ürün uygulamaları mevcut" ifadelerini kullandı.
Robotik cerrahinin mevcut uygulamalarına ilişkin Dr. Şen, şunları anlattı:
Ameliyat sırasında doktor bir yerde oturuyor, helikopter kokpiti gibi bir yerde oturuyor. Orada çevresinde kameralar var, hastanın içini görebiliyor ve orada joystick veya başka teknolojiler kullanarak hastaya giren enstrümanları kontrol ediyor. Buradaki amaç hasta ile doktoru ayırmak yani teleoperasyon diyoruz. Yani hasta ve doktor, aynı yerde değil.
Şu anda piyasadaki ameliyat robotlarında ise, hasta, robot ve doktor hala aynı odada olduğunu aktaran Şen, "Ancak ileride bu kontrol kokpiti başka hastanede, başka şehirde ve başka ülkede bile olabilir. Bir yerde bir ameliyat olduğu zaman, doktor başka bir kendi kokpitinden bağlanabiliyor. Şu an teknoloji bu yere doğru ilerliyor" diye konuştu.
"Bizim amacımız ameliyatı standardize etmek"
Ameliyat sırasında herhangi bir komplikasyon olması durumunda başka bir doktordan görüş almanın mümkün olacağını belirten Şen, şunları söyledi:
Teknolojiler bu geri bildirim hızını artıracak. Başka bir doktora bağlanıp onlardan görüş alabilecek. Başka doktorların böyle ameliyatlarında daha önce böyle bir komplikasyonla karşılaşılmışsa, veri kütüphanesinden bu bilgilere ulaşılarak, doktor bakabilecek.
Çünkü, doktor sadece ameliyatı geçmişte yapılan onlarca ameliyatın bu komplikasyon görüldüğünde nasıl yapıldığını, çeşitli doktorların bu komplikasyonu nasıl kurtardıklarını görebilecek.
"Amaç doktorun elinden kabiliyeti almak değil; bütün doktorlara bu imkanları vermek"
Şen, “Bizim amacımız ameliyatı standardize etmek. Her ameliyatta, herkesin aynı sonucu almasını hedefliyoruz. Şu anki ameliyatların en büyük problemlerinden bir tanesi bu, ameliyatlar çok cerrah odaklı oluyor” dedi.
Şen, sözlerini şöyle sürdürdü:
Eğer cerrahımız iyiyse çok güzel yapılıyor, eğer cerrah iyi değilse aynı verimi alamıyoruz. Amaç doktorun elinden kabiliyeti almak değil. Bütün doktorlara bu imkanları verip, hastalardaki iyileşme sürecini ve komplikasyonu azaltmak.
Sürücüsüz araçlar gibi robotlar da kendi ameliyatlarını yapabilir mi?
Önümüzdeki 5-10 yıldaki doktora ameliyat başlamadan önce hangi durumda nasıl hamleler yapmasına kılavuzluk edileceğini belirten Şen, "Ameliyat sırasında hep olan mesela dikiş atmak çok önemli bir nokta. Doktorun dalgınlığına gelip, iyi dikiş atamamasının önüne geçip, robotun bunu anlayıp otomatik dikiş atmasını sağlayacağız" ifadelerini kullandı.
“Ayrıca çok zeki enstrümanlar geliyor” diyen Dr. Şen, sözlerine şöyle devam etti:
Yapay zeka kullanmadan, çok iyi yaptığı iş dikiş atıyor. Mesela, mide ameliyatlarında klemp yapıp dikiş atıyor. Bunun yapılması için 100 bin defa yapıp, bir defa hata yapabilme şansı olmalı. Daha üstün daha komplike enstrümanlarla ameliyat dışarısında deneyebileceğiniz ve bu datayı toplayabileceğiniz gönül rahatlığıyla yapabileceğimiz şekle bakıyoruz.
Şu an bir doktorun, ameliyata girdiği zaman her şey ameliyathanede yaşanıyor ve her şey ameliyathanede kaldığını belirten Şen, artık bunun değişeceğine dikkat çekti:
Çünkü bu videolara hasta da ulaşacak. Bu videoyu başka doktora da gösterebileceğim. Mesela, bir ameliyat oldu doktoru değiştirmek istiyoruz. Doktor, 'Seni başka doktor ameliyat etmiş, ben dokunmak istemiyorum. Baştan bana gelseydin' diyor. Ama bu böyle olmayacak artık. Hasta, ona ameliyatının videosu ile gidecek. Doktor, tekrar açalım bakalım demeyecek.
Böylelikle, ikinci görüş almanın başka boyutlara taşınacağının altını çizen Şen, "Bu teknolojinin hayatımıza getirebileceği bu yenilikleri ve değişiklikleri bu büyük çerçevelerle bakmak gerekiyor. Hastalar bu standartları isteyecek" diye konuştu.
"Robotik cerrahi bölümleri olacak"
Doktorların cerrah olduktan sonra robot ameliyatları yapmaya başladığını aktaran Şen, "İlerleyen süreçte robotik cerrahi bölümleri olacak. Ameliyat sırasında doktor ya da hasta bambaşka bir odada, şehirde, ülkede olacak hatta dünyada olabilir" dedi.
Johns Hopkins Üniversitesi'nde, şu an yaptıkları bir deneyde, 'Astronotlara basit ameliyatlar, robotlarla yapabilir miyiz?' diye araştırıldığını anlatan Şen, şunları söyledi:
İnternette biraz sıkıntılar var, ameliyat çok daha yavaş olmak zorunda dolayısıyla yapamıyoruz. Ama bu teknolojinin gelişmesiyle, hızın artmasıyla doktorun Dünya’da hastanın Ay’da olması gibi teknolojilerin bile gerçekleşmesi çok uzun süremeyecek.
Şu an bu akademik çalışmada olmadığını söyleyen Şen, "Ameliyatlar standart hale gelince cerrahın hata yapması durumunda sorumluluk, teknoloji şirketlerinin sorumlulukları artacak. Böylece cerrahlar bazı durumlardan muaf olabilecek" diye konuştu.
© The Independentturkish
