Amerikan İç Savaşı'nın sona ermesinden ve Cumhurbaşkanı Abraham Lincoln sayesinde ülkede köleliğin bitmesinden bir asır sonra, Temmuz 1967'de, Amerika, Michigan eyaletindeki Detroit şehrini sallayan ayaklanma ve isyanlarla dolu sıcak bir yaz geçirdi.
Çok sayıda kişinin yararlanmasına neden olan bu etnik olaylar, ülkedeki durumun ne kadar kırılgan ve zayıf olduğunu gösterdi.
Detroit protestoları sırasında birkaç polis ve askerin fotoğrafı
Siyahiler gelince beyazlar bölgeyi terk etti
Ülkede ırksal ayrımcılık politikasının sonunun başlangıcına denk gelen dönemde, Afrika kökenli birçok insan, şehirlerde daha önce çoğunluğu beyaz sakinlerden oluşan modern alanlara taşındı. Ancak, çok sayıda beyaz, onlardan farklı tene sahip olanların yanında yaşamayı reddettikleri ve bazıları işlerini kaybettiği için o bölgeyi terk etti.
İşlerini kaybeden beyaz sakinlerin ayrılışı ve Afrika kökenli insanların o bölgeye taşınmaları ile birlikte, birçok iş adamı, girişimci ve büyük mağazalara sahibi bu alanları terk etmeyi tercih etti. Siyasi yetkililer de bu yeni bir etnik yapıya sahip mahalleleri ihmal etti. Bu da mahallelerde yoksulluğun ve işsizliğin yayılmasına ve suç oranının artmasına neden oldu.
Küçük ama sorunlu mahalle
Bu mahalleler arasında tarih en çok, Detroit şehrinde bulunan ve 60.000'den fazla sakini olan Virginia Park Mahallesinden bahsediyordu. Bu mahalle küçüklüğüne rağmen, 1960'larda Detroit Polislerin kontrolü altından çıkıp bir gerginlik ve etnik sorunların merkezini temsil ediyordu.
Ayrıca, Detroit emniyetinde polislerin çoğu beyazdı. Sadece 50 Afrika asıllı polis vardı. Dolayısıyla siyahi sakinler onlara düşman gözüyle bakıp onları beyaz bir sömürge ordusu olarak sınıflandırdı.
Detroit olayları sırasında bir şüphelinin tutuklandığını gösteren fotoğraf
Gece kulübü baskını ve kargaşa
23 Temmuz 1967 tarihinde Virginia Park Mahallesine yakın, On İkinci Yolu’nda bulunan ve ruhsatı olmayan bir gece kulübünde beklenmedik bir olay meydana geldi. Polisler, siyahilerin gittiği bu gece kulübüne saldırıp herkesi tutuklamaya başladı. Fakat onların arasında çatışma başlayınca güvenlik ekipleri geri çekildi.
Birkaç saat sonra, Virginia Park mahallesinden binlerce kişi toplanıp On İkinci Yol’daki birçok dükkânın ve kapalı mağazayı yağmaladı. Yangın da her etrafa yayılınca protestocular sivil koruma birimlerine saldırıp yangını söndürmesini engelledi.
Detroit'e gelen güvenlik timleri
Başkandan yardım talebi
On İkinci Yol’da başlayan şiddet döngüsü Virginia Park mahallesine ve çevresine de yayıldı. Bu durum karşısında, Detroit yetkilileri, Michigan Eyalet Valisi George Romney'den yardım istedi. O da onlara ek olarak 300 güvenlik mensubu gönderdi.
Protestoları durdurmak için gönderilen ek kuvvetler Detroit'teki kargaşayı durduramadı. Dolayısıyla George Romney, başkan Lyndon B.Johnson’u aramak zorunda kalıp takviye kuvvet göndermesini istedi.
Hemen ardından başkanlık emriyle Detroit’e askeri timler ve helikopterler gönderilerek 28 Temmuz 1967’de kargaşya son verildi.
Başkan Lyndon B.Johnson’un fotoğrafı
Ekonomik kayıp: 50 milyon dolar
Ancak, yaklaşık 5 gün süren gerginlik ve kaos, 43 kişinin ölümüne, 342 kişinin yaralanmasına ve yaklaşık 7 bin isyancının tutuklanmasına neden oldu.
Bununla birlikte 1700 mağaza yağmalandı, binden fazla bina yakıldı ve yaklaşık 5 bin kişi evsiz kaldı. Mali kayıplar 50 milyon doları aştı.
Michigan Eyalet Valisi George Romney
Buna karşılık Başkan Johnson, Detroit'deki olayların nedenlerini araştırmak için Illinois Eyaletinin valisi Otto Kerner başkanlığında komite kurdu.
Yaklaşık 7 ay sonra bu komite, 1965- 1968 yılları arasında etnik sorunlarıyla ilgili 150’den fazla olay gerçekleştiğine dair 426 sayfalık bir rapor sundu. Sadece 1967 yılında 83 kişinin öldüğünü, bin 8 yüz kişinin yaralandığını ve yüz milyon dolardan fazla kayıplarının olduğunu doğruladı.
Raporda ayrıca, ülkenin iki ayrı biri beyaz diğeri siyahi olmak üzere eşit olmayan bir topluma ayrıldığını bildirdi.
Al Arabiya'dan Independent Türkçe için çeviren: Gülbahar İbeş
