15 Temmuz darbe girişiminin ardından pek çok kurumda olduğu gibi Türk Hava Kuvvetleri’nden de FETÖ ile bağlantısı tespit edilen kişilere yönelik tutuklama ve ihraç kararları oldu. 2016 yılında 213 subay, Türk Hava Kuvvetleri’nden ihraç edildi.
Bu subaylardan 150’si F-16 ve F-4 savaş uçaklarını kullanan pilotlardı. Bu nedenye TSK'da savaş pilotu noktasında bir açık doğdu.
İhraçlardan dolayı değişik tipte 450 uçağın bulunduğu Türk Hava Kuvvetleri’ne 675 yeni pilot alınması gerektiği iddia edildi.
Uçak sayısına göre daha fazla pilot istihdam edilmesinin nedeni ise bir bombardıman uçağının özellikle bir savaş halinde tam randımanlı kullanılabilmesi için en az iki, avcı uçağı için ise üç pilota ihtiyaç duyulması olarak açıklanıyor.
Ancak başarılı bir savaş pilotu yetiştirmenin en az 8-10 yıllık bir süreç gerektirmesi sebebiyle Türk Hava Kuvvetleri oluşan açığı kapatmak maksadıyla emekli olmuş pilotlara ve kuvvet içi subay kaynağına yöneldi.
ABD ve İsrail’den sonra en fazla F-16 savaş uçağına sahip ülke olarak dünyanın sayılı hava güçleri arasında sayılan Türk Hava Kuvvetleri’nde 15 Temmuz 2016 sonrasında oluşan pilot açığının ne durumda olduğunu uzman isimlere sorduk.
“Pilot yetiştirmek kolay olmuyor, 217 kişi başladık 50’imiz pilot oldu”
Emekli Hava Korgeneral Erdoğan Karakuş, sıkıntının belirli ölçüde aşılmakla birlikte tam olarak çözülmesi için 4-5 yıl gibi bir süreye daha gereksinim olduğunu kaydederek sözlerini şöyle sürdürdü:
15 Temmuz sonrasında benim de basından takip edebildiğim kadarıyla emekli olmuş 24 pilot ile farklı hava yollarında çalışan, 45 yaşını aşmamış 202 pilotun geri çağrılması ile Türk Hava Kuvvetleri kendini toparlama yoluna gitti. Ancak tabi savaş pilotu yetiştirmek kolay olmuyor. Eğitim süreçlerinde çok eleme oluyor. Örneğin bizim devrede 217 kişi başladık ancak 50’miz pilot olduk. Dünyanın en uzun süren eğitimi savaş pilotluğu eğitimidir. Beş sene Hava Harp Okulu eğitimi sonrasında bir savaş pilotunun harbe hazırlık eğitimi uçuş okuluyla birlikte neredeyse 3 sene sürüyor.
Pilot sıkıntısının aşılması için ABD modeli önerisi
Karakuş, Türk Hava Kuvvetleri’nde geçmişte de zaman zaman pilot sıkıntısı yaşandığını kaydederek bunun aşılabilmesi için ABD’deki modelin devreye sokulmasının planlandığını ancak Kovid-19 salgınından dolayı bu sürecin aksadığını belirterek ABD’deki modeli şöyle anlattı:
ABD’de her yıl Hava Harp Okulu’ndan mezun iki bin kişi ile birlikte Teksas’taki pilot yetiştiren özel üniversite ve farklı teknik okullardan mezun olan toplam 4 bin savaş pilotu adayı uçuş eğitimine başlamaktadır.
Eğitim süreci sonunda bunlardan ancak 2 bini savaş pilotu olmayı başarabilmektedir. Bu iki bin kişiden ilk 10 yılın sonunda ancak general rütbesine yükselecek olanlar sistemde kalabilir.
Kalamayanlar ise sivil hava yolu şirketlerinde çalışmaya başlarlar. Ancak sivil havayolu şirketlerinde uçanlar da ihtiyat kuvveti olarak 10 günde bir savaş uçağında eğitim yaparak harbe hazırlıklarını devam ettirmek zorundadır.
Benim ABD’de olduğum dönemlerde ABD Hava Kuvvetleri’nde 12 bin 500 pilot vardı. Bunların 8500’ü asli pilot iken geri kalanları sivil hava yollarında çalışan yedek pilotlardı.
“Dönenlerin çoğu FETÖ tarafından tasfiye edilen 650 pilot arasından”
15 Temmuz’dan önce de FETÖ baskısı ve elemeleri sonucu Türk Hava Kuvvetleri’nin 650 pilotu kaybettiğini iddia eden Karakuş, 15 Temmuz’dan sonra silahlı kuvvetlere dönen pilotların çoğunun da bu kişiler olduğunu kaydetti.
“İç kaynaktan pilotaj eğitimine başlatılanların bir kısmı eğitimde başarılı olamadı”
Emekli Albay Osman Başıbüyük ise Hava Kuvvetleri’ndeki savaş pilotu sıkıntısının çözülmesi için iki üç yıla daha ihtiyaç olduğunu söyleyerek, ihtiyacın karşılanması için geliştirilen çözüm yollarında yaşanan sorunları şöyle anlattı:
Pilot eğitiminde Hava Harp Okulu’ndan yeni mezun teğmen olmadığı için ilk başta iç kaynağa yönelindi. Yani sağlık sebebiyle uçucu olamamış veya uçuş okulundan Fetö veya başka sebeplerle elenmiş üsteğmen ve yüzbaşı rütbesindeki subaylar eğitime alındı. Bu proje maalesef çok başarılı olmadı. Uçuş okulundan mezun olan bu subayların bir kısmı F-16’da uçmayı başaramadı.
“İleri yaşta F-16 uçurmak zor. F-16 öğretmeni sıkıntısı had safhada”
F-16 öğretmeni sıkıntısının had safhada olduğunu söyleyen Başıbüyük, bu konuda yaşanan sıkıntıyı şöyle anlattı:
Öğretmenlerin çoğu hava yollarından mecburen TSK ya döndürülen kaptan pilotlardan oluşuyor. Bu pilotların bir kısmı doğal olarak isteksiz. Bu konu bir yana, ileri yaşta (40 ve üzeri F-16 için ileri bir yaştır) F-16’da uçmak gerçekten zor. Özellikle eğitim sortilerinde ileri yaştaki öğretmenler çok sık uçtuğunda sakatlanma ve sağlık problemleriyle karşılaşıyorlar. Bu yüzden hava yollarından dönen öğretmenler tam kapasite ile kullanılamıyor.
“İngilizce kriteri konmaması hata oldu”
Harp okuluna alımlarda da hata yapıldığını iddia eden Başıbüyük, “İngilizce bilme kriteri konmadığı için giren öğrencilerin İngilizcesi çok zayıf kaldı. Havacılıkta her şey İngilizce. Türkçe tek bir kitap yok. İngilizce bilmeyenin F-16’yı öğrenmesi çok zor. Bu sıkıntı sebebiyle Hava Harp Okulu’na bir sene hazırlık sınıfı eklendi. Bu sefer okula giren öğrenci ancak 5 yılda mezun olabilir hale geldi" diye konuştu.
“THY’nin bir kısım pilotu daha orduya verme durumu var”
Koronavirüs sebebiyle sivil havacılığın krize girdiğini belirten Karakuş, sözlerini şöyle tamamladı:
THY’nin pilot fazlalığı olacak. THY’nin bir kısım pilotu daha Hava Kuvvetleri’ne verme durumu var. Bu pilotlar durumu biraz daha rahatlatabilir. Ancak onların da eğitime ihtiyacı olacağı için eğitim kapasitesi sınırlı olduğundan genç mi eğitmeli yoksa eski pilotları mı tercih etmeli sorusu kafaları karıştırıyor. Eski pilotların dönmesi aynı zamanda içeride hiyerarşi sorunu yaratıyor. Bu durum da komuta kademesini düşündürüyordur.
© The Independentturkish
