Ninova Ovası’nda Hristiyan ve Şebeklerin ‘demografi’ savaşı

Irak'ta Ninova Ovası’nın iki bileşeni Hristiyan ve Şebekler birbirlerini sert bir şekilde bölgenin “demografik” yapısını değiştirmekle suçluyor. IŞİD saldırısı sonrası Haşdi Şabi’nin bölgede konuşlanmasıyla sorun derinleşerek krizlere neden oldu

Ninova'nın girişindeki Maşk Kapısı / Fotoğraf: ARA News

IŞİD, 10 Haziran 2014'te Irak'ın ikinci büyük kenti Musul ve Musul'un başkenti Ninova vilayetinde kontrolü tamamen ele geçirdi.

Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, IŞİD’in işgaliyle Irak’ta bulunan bir milyon 500 bin Hristiyan nüfusu 200-300 bine düştü.   

Bu sayının yaklaşık yarısı Musul ve civarı ile Ninova Ovası’da bulunmakta.

Bertile, Alkuş, Bağdede ve Karemleş’te nüfusun çoğunluğunu ise Süryaniler oluşturuyor.

AP- Süryaniler IŞİD savaşında 2 köyü kurtardı.jpg
Süryaniler, IŞİD savaşında 2 köyü kurtardı / Fotoğraf: AP


1977 yılı verilerine göre, yaklaşık 60 bin olan Şebek nüfusu da 200 bin civarına düştü.

Ninova, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin havadan desteğiyle Irak ve Peşmerge güçleri tarafından 2017 Ağustos'unda örgütten tamamen geri alındı.

Geçen süre içinde ise IŞİD’ten kurtarılan bölgede siyasi ve güvenlik sorunları da giderek arttı.

Taraflar arasında tansiyon yükseldi

Ninova Ovası’nın iki bileşeni Hristiyan ve Şebekler birbirlerini sert bir şekilde bölgenin “demografik” yapısını değiştirmekle suçluyor.

Taraflar arasında yaşanan bu sorun, uzun yıllara dayansa da IŞİD saldırısı sonrası İran destekli Haşdi Şabi’nin bölgede konuşlanmasıyla yaşanan sorun derinleşerek ciddi ayrışma ve krizlere neden oldu.

2 bileşen arasında çatışmalar daha çok Bertile, Hemdaniye, Başik (Başika) ve çevrelerinde yaşanıyor.

Bu bölgelerde ayrıca Hristiyan ve Şebeklerin yanı sıra az sayıda Ezidi Kürt yaşıyor. 

Bu yılın şubat ortasında Irak Planlama Bakanlığı Ninova Ovası’nda başta Bertile, Başik, Hemdaniye ve Kellek ve Xebat ilçelerinde bazı idari makanlarda görev değişikliği yapılması kararı almasının ardından ise iki bileşen arasında yaşanan uyuşmazlıklar had safhaya ulaştı.
 

Kirkuknow.png
Fotoğraf: Kirkuknow


Söz konusu karara IŞİD’le savaşta özellikle Haşdi Şabi bünyesinde savaşan Şebekler ciddi tepki gösterdi. 

Demokratik Şebek Grubu’nun başını çektiği Şebekler, söz konusu kararı “Hristiyanlar için bir kanton” oluşturulmakla nitelendiriyor.

Grubun 25 Mart’ta yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verildi:

Planlama Bakanlığı'nın girişimiyle, bazı Hristiyan siyasetçiler ve din adamlarının Ninova Ovası’nın bölünmesi çabalarını hiçbir şekilde kabul etmiyoruz.


Şebekler, Ninova Ovası’nın kendilerine ait olduğunu savunarak, özellikle Bertile, Hemdaniye, Nemrud, Başik nahiyeleri ve bağlı köylerin kendilerine ait olduğunu dillendiriyor.

Ninova’da çoğunluğu Hristiyanlar’dan oluşan Beyt Al-Nehreyn Partisi ise bölgedeki idari yönetimlerin Şebekler tarafından belirlenmesine izin vermeyeceğini belirtiyor.

Beyt Al-Nehreyn Partisi, 2 Haziran’da konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Ninova’nın idari yönetiminin değiştirilmesi kararına olumlu baktıkları belirtilerek, amaçlarının yönetimin gerçek sahibi olan “vatan evlatlarına” teslim edilmesi olduğuna yer verdi.

Şebekler ise yönetimde değişiklik yapılan bölge ve köylerin çoğunda kendilerinin yerleşik olduğunu savunuyor.

IŞİD’den sonra Hristiyanların çoğu evlerini ve bölgelerinden göç etmek zorunda kaldı. Şebekler’in büyük bölümü ise İran destekli Haşdi Şabi’nin 30. Tugayı bünyesinde savaşta aktif olarak yer aldı. 
 

Karim Sahib-AFP.jpg
Fotoğraf: Karim Sahib/AFP 


Taşınmaz mallara el konuldu

Hristiyanlar’ın savaş nedeniyle terketmek zorunda kaldığı evleri ve diğer taşınmaz mallarına ise bölgedeki Şebekler yerleşti.

Bazı iddialara göre Şebekler, Hristiyanlara ait ev ve arsaların tapularına farklı yollarla el koydu.

Hristiyanlar, IŞİD savaşı sırasında yağmalanan en az 85 kilisenin örgüt mensuplarının yanı sıra Haşdi Şabi’nin de rol aldığını belirtiyor.

Şebekler ise yaptığı açıklamada, şu ifadelere yer verdi: 

Bazı Hristiyan taraflar, Haşdi Şabi 30.Tugay bünyesinde görev yapan Şebekleri hedef alıyor. Dünyanın her yerinde gerçekleşebilecek münferid olayları genelleştirip yalan haberlerle kamuoyuna açıklıyorlar. Onların amacı Şebek ve Haşdi Şabi’yi hedef almaktır.


Hristiyanlar, Ninova’nın demografik yapısının bilinçli olarak değiştirilmeye çalışıldığını belirterek, bu konuda gerekli tedbirlerin alınması için de Bağdat, Erbil ve Birleşmiş Milletlere (BM) çağrıda bulundu.

Ninova Ovası’nda yerleşim projesine uzun zamandır karşı çıkan Hristiyanlar, Planlanma Bakanlığı’nın projesini bölgenin asli unsurlarını kapsamadığını ve demografinin değiştirilmesine yönelik bir proje olarak nitelendiriyor.

"182 eve Haşdi Şabi bünyesindeki Şebekler el koydu"

Hristiyanlara yönelik 200 metrekare 182 ev projesi olan Sultan City’nin, inşaatı tamamlanırken evleri Şebek ailelere satıldığı belirtildi. 

Bertela Nahiye Meclisi Üyesi Celal Butirus, yapı projeleri Hristiyanlar’a yönelik yapıldığını belirterek, Hristiyanların bu konuda hiçbir şekilde görüşlerinin alınmadığı ve haklarının göz ardı edildiğini söyledi:

Hristiyanlar kendi bölgelerinde dahi güç sahibi ve hak sahibi değil. Yapılan projelere de engel olamıyor. Bölgede demografik yapının değişmesine karşıyız.


Ninova Valisi Mesinur Meridi ise, “Bu bölge ve sınırlar sorunludur. Bu nedenle yapılan önerileri reddediyoruz. Tüm tarafların önerilerinin il meclisi ve yönetiminin kararıyla çıkartılması gerekiyor” dedi.
 

Ninova Valisi Mesinur Meridi.jpg
Ninova Valisi Mesinur Meridi


"Hristiyanlar Asuri İmparatorluğu’ndan beri bölgede"

Independent Türkçe’ye konuşan Irak Kürdistan Bölgesi Ulaştırma Bakanı Anoo Cewher Abdoka, Hristiyanların (Kildani, Süryani, Asuri) Ninova Ovası’nda köklü tarihi varlığının olduğunu belirterek, şunları söyledi:

Asuri İmparatorluğu’ndan günümüze kadar Hristiyanlar bu bölgede vardır. Bir diğer anlamda 5 bin yıllık bir varlıktan söz ediyoruz. Şebek kardeşlerimiz de bu bölgelerde varlık göstermişlerdir. Yüzyıllarca Hristiyan, Ezidi, Kakayi, Müslüman Kürtler, Türkmenler, Şii ve Sünni Arap kardeşlerimizle birlikte Ninova Ovası ve çevresinde, Zummar ve Şengal gibi bölgelerde yaşamışlardır. Ancak 2003 yılından sonra Saddam rejiminden sonra özellikle Hristiyanlara karşı bölgede planlı bir demografik yapının değiştirilmesi girişimlerinin olduğu farkediliyor. Saddam, Hristiyanlara ait olan köy ve nahiyelerde Şebekleri yerleştirmiştir. Bu bölgedeki sorunun geçmişi 2003 yılına kadar dayanıyor.


Kendisi de Hristiyan olan Abdoka, Şebekler ile sorunlarının olmadığını vurgulayarak, “Ancak Şebek kardeşlerimizin kendilerine ait köyleri ve toprakları vardır. Buralarda kendilerine ev inşa edebilirler ancak gelip Süryanilere ait Bertila nahiyesinde ev inşa etmeye çalışırlarsa bu elbetteki asli halk tarafından bölgenin demografik yapısının değiştirme girişimi olarak görülecektir” dedi.
 

1.jpg
Irak Kürdistan Bölgesi Ulaştırma Bakanı Anoo Cewher Abdoka / Fotoğraf: Facebook


"Bölge Irak ve Peşmerge güçlerine teslim edilsin"

Bölgenin İran başta olmak üzere dış müdahalesi söylemlerine ilişkin ise Anoo Cewher Abdoka, şu ifadeleri kullandı:

Burada isim getirmem doğru olmaz, yalnız bir gerçek var ki o da bölgede hakim silahlı güçler var. Bu güçler bir tarafı savunarak diğer tarafı hedef gösteriyor. Bu, bölge insanları için büyük bir tehdittir. Hristiyanların yüzde 50’sinden fazla bu nedenden dolayı bölgelerine dönemiyor. Hristiyanlar, Kürdistan Bölgesi’nde, bazı Ortadoğu ve Avrupa ülkelerine göç etmek zorunda kaldı. Bu durumda en çok zarar görenlerin Hristiyan bileşenler olduğu aşikârdır!


Irak Kürdistan Bölgesi hükümetinin ve bölgedeki tüm Hristiyan partilerinin duruşunun açık olduğunu kaydeden Abdoka, bölgedeki demografik yapının değiştrilmesi girişimlerinin mutlaka durdurulması gerektiğine işaret ederek, idari ve güvenliğin bölgedeki asli vatandaşların denetiminde olması gerektiğini vurguladı. 
 

-.jpg
Anoo Cewher Abdoka / Fotoğraf: Independent Türkçe


"Durum vahim, Irak hükümeti ciddi adımlar atsın"

Irak hükümetinin bölgedeki silahlı grupların çıkartılması için ciddi adımların atması gerektiğini söyleyen Hristiyan Bakan Abdoka, “Irak hükümeti, bölgenin güvenliğinin sağlanması için Irak ve Peşmerge güçleri tarafından ortak bir güç kurmakla yükümlüdür. Şehir merkezlerinde ise lokal polislerin güvenliği sağlaması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Irak Kürdistan Parlamentosu eski Hristiyan üyesi Wehide Yaqo ise, şu açıklamada bulundu:

Hristiyanlar kendilerini güvenden hissetmeyene kadar topraklarına dönmeyecek. Kaldı ki şu anda demografinin değişmesini çabalayanlar evlerine dönmelerine fırsat vermiyor. Hristiyanlar Haşdi Şabi ve Bağdat yönetimi bünyesinde kalmak istemiyor. Bağdat ise farklı yollardan söz konusu tapuları Şebekler’e tahsis etmek istiyor.


Şebekler ise Hristiyanların İran yönetimine karşı fobilerinin olduğunu, sınırdaki Şebek ve Türkmenlerin de Şii olduğunu, bölgede sürekli birlik ve beraberlikten yana olduklarını belirtiyor.

Başik nahiyesinin “ilçe”, çoğunlukta Şebeklerin bulunduğu köylerin de “nahiye” statüsüne getirilmesini talep eden Şebeklere karşı çıkan Hristiyanlar, yine söz konusu taleplerin demografinin değiştirilmesiyle nitelendiriyor.

Ninova İl Meclisi’nden bakanlığa tepki

Ninova idari yönetimi ise bakanlığın bu talebini tamamıyla reddediyor.  

Ninova İl Meclis Başkanı Sido Çeto, konuya ilişkin düzenlediği basın toplantısında, “Bakanlığın talebi kabul edilemez. Çünkü yasalara göre tüm idari yetkililer oy çokluğuyla İl Meclisi’nde belirlenmesi gerekiyor” dedi.

Sorunun çözümü için bölgedeki bileşenlerden oluşan bir komisyon kurulduğu bilgisi veren Sido Çetin, “Bileşenler arasında sağlıklı diyaloğun oluşturulması için kurulan komisyon, alınan her kararda anayasayı ve özellikle 140'ncı maddeyi göz önüne alacaktır” ifadelerini kullandı.

 

 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU