Mısırlıların Albay Ahmed Mansi'nin kahramanlığını ve Mısır ordusunun Sina'da terörle mücadele çabalarını ele alan 'el-İhtiyar' dizisini ekranları başında takip ettiği bir dönemde Sina'nın kuzeyinde yer alan Bir'u el-Abid bölgesinde zırhlı bir araca yönelik gerçekleştirilen saldırıda 10 asker hayatını kaybetti ve yaralandı.
Diğer taraftan güvenlik güçleri ile Sina'da bulunan terörist unsurlar arasındaki çatışmalarda yeni bir dizi gelişme yaşandı. IŞİD'e bağlı Sina Vilayeti örgütü, 9 Nisan'da yaptığı açıklamasında, düzenlediği çeşitli saldırıların sorumluluğunu üstlendi. Kasravit ve Tuffah'ın yanı sıra kentin güneyindeki bir dizi bölgede konuşlanan örgüt, buradaki operasyonlarını 'Bir'u el-Abid Askeri Araçları Yutuyor' başlığıyla yayınladı.
Zamanlama
Bu terör saldırısı birkaç önemli gelişmenin yaşandığı bir zamanda gerçekleştirildi. Saldırı, geçen yılın ortasından bu yana Bir el-Abed ve çevresinde artan operasyonlar kapsamında düzenlendi. Son yıllarda Refah, Şeyh Züveyd ve Ariş operasyon üçgeninin dışında yer alan şehir, silahlı kuvvetler ile IŞİD-Sina Vilayeti olarak isimlendirilen örgütün çatışma alanlarına dahil oldu.
Ayrıca yeni terör saldırısı, 'el-İhtiyar' dizisinin vizyona girmesiyle aynı zamana denk geldi. Bu durum, saldırının faillerinin Mısır kamuoyuna, 'terör unsurlarının gerektiği ve istedikleri zaman zarar verecek stratejik ve güvenlik gücüne sahip oldukları' yönünde bir mesaj göndermeye çalıştıklarını gösteriyor. Diğer taraftan bu saldırı, terör eylemi gerçekleştikten hemen sonra karşılık veren güvenlik güçlerine bu bağlamda aldıkları bazı önlemleri gözden geçirmeleri için de bir mesaj taşıyor.
Güvenlik güçleri, gerçekleştirdikleri 22 baskın ve 16 özel operasyonla bir dizi teröristi etkisiz bir duruma getirdiler ve aranan yahut şüpheli olan 266 suçluyu tutukladılar. Ayrıca güvenlik güçleri, Mansi dizisinin yayınlanmasının ardından terör örgütleri tarafından buna tepki gösterileceği beklentisi içerisindeydi. Bu bağlamda sahip olunan ve sürekli bir şekilde geliştirilen veri tabanının güncellenmesi doğrultusunda ve politik ve stratejik tutumun da takdiriyle iyi bir hesap yapıldığı söylenebilir.
Daha önceki terör operasyonları Ramazan ayında gerçekleştirilmişti ve en ünlüsü Refah'taki saldırılardı. Dolayısıyla yine bu tür operasyonların düzenleneceği bekleniyordu. Bazılarının düşündüğü gibi sürpriz olmadı. Bununla birlikte zaten mutlak bir güvenlik durumundan söz edilemez. ABD, İngiltere ve Fransa gibi ülkeler başta olmak üzere büyük ülkelerin bile tam bir güvenlik durumu oluşturabilmeleri mümkün değil.
Kuzey Sina'da ve Mısır'ın genelindeki terör saldırılarında bir düşüş gözlendi. Ancak bu güvenlik güçleri liderlerinin peşin hüküm vermelerine yol açmadı. Nitekim terör örgütleri ortadan kalkmadılar, yalnızca gizlendiler ve hedeflerine ulaşmak için ellerine uygun bir fırsatın geçmesini beklediler. Silahlı güçlerin geniş kapsamlı operasyonları devam ediyor. Zira henüz görevlerini tamamlamadılar. Bu operasyonların devam etmesi, ordunun Sina'daki faaliyetlerini ne zaman sona erdireceğini soranlara bir yanıttı.
Mısır da dahil olmak üzere bir dizi arabulucu, Hamas ve İsrail arasında esir mübadelesi anlaşmasının tamamlanması, ateşkesin kararlı bir şekilde devam etmesi ve uzun süreli bir sakinliği sağlanmasına dair temaslarını sürdürüyor. Uluslararası bilgi servisleri tarafından, el-Kaide ve IŞİD başta olmak üzere bir dizi terör örgütünün korona krizinin sonuçlarından faydalanacaklarına dair yapılan değerlendirmelerin doğru çıkmaması, bir sonraki aşamada bu servislerin görevlerinde ve rollerinde değişiklikler olacağını gösteriyor.
Bir'u el-Abid'in Kuzey Sina'daki IŞİD terör örgütü unsurlarıyla yapılan çatışmaların dairesine girmesi ile birlikte operasyonlar, şehrin doğusunda yer alan et-Telul ve Sadat köyleri ile güneydeki Tuffah köyü çevresinde yoğunlaştı. Sina'daki son operasyondan sonra tekfirci örgütlerin silahlı güçleri ağır kayıplar verdiler. Refah, Şeyh Züveyd ve Bir el-Abed gibi terör örgütlerinin kaleleri mesabesinde olan şehirlerde birçok terör unsuru etkisiz hale getirildi. Hava kuvvetleri, terör örgütlerine ait olan sığınakların yanı sıra saklanma yerlerini, barınakları, depoları ve araçları imha etti.
Çatışmanın tarafları
Sina'daki güvenlik denklemindeki bazı tarafların rolü şu şekilde ifade edilebilir:
1) Ensar Beyt el-Makdis ya da Sina Eyaleti
Bu örgüt, Sina'daki son operasyonda ana şüpheli olmaya devam ediyor. Nitekim örgütün dağılması ve Sina'daki büyük etkisinin sona ermesi başta olmak üzere çeşitli gelişmelerin yanı sıra bazı unsurların yeniden örgütlenmesi, örgütü yeniden kurmaya çalışması ve büyük bir medya kampanyası başlatması dikkate alındığında böyle bir kanıya varabiliriz. Ancak farklı bölgelerdeki alt örgütlenmeler düzeyinde Irak ve Suriye'de son günlerde operasyonların yoğunlaştığı görülüyor.
Diğer taraftan örgüt, unsurlarının bölgedeki bazı kabilelerle ve aşiretlerle olan irtibatı aracılığıyla burada kendisi için elverişli bir ortam oluşturmuştur. Bu çerçevede izleme, bilgi edinme ve lojistik bakımdan destek almaktadır. Bir'u El-Abid ve çevresindeki köyler terör unsurlarının operasyonlarının hedefi olarak görülüyor. Bunun sebeplerinden biri güvenlik güçlerinin Sina'daki kapsamlı operasyonu sırasında Ariş bölgesinde sıkı güvenlik önlemleri uygulamış olmasıdır.
2) Müslüman Kardeşler (İhvan)
Örgüt, 'hükümetin gerçek başarıların altına imza attığı, halkın devlet kurumlarından ve ülkedeki durumu idare etmekte gösterilen performansa yönelik memnuniyetinin arttığı ve mali kurumların ülkede büyük bir mali ve güvenlik istikrarı sağlandığına tanıklık ettiği bir dönemde' siyasi istikrarsızlıkta ısrar ediyor. Bu durum, örgüt unsurlarını harekete geçmeye ve medyada boy göstermeye sevk etti. Örgüt gençlerinin bazılarının sosyal medyadaki tepkilerinde bu açıkça görünüyor. Bunların muhtemel sonuçları karşısında uyanık olmak gerekiyor.
Müslüman Kardeşler'in (İhvan) uluslararası örgütlenmesi, terör operasyonlarına yeniden dönmeyi istiyor ve bu doğrultuda dünyanın önünde Sina'da terörizmin hala var olduğuna dair bir resim çiziyor. Oysa terörün yüzde 90'dan fazla bir oranda ortadan kaldırıldığı bölge için böyle bir değerlendirme doğru değil. Diğer taraftan Sina'da da bir uzantısı olan İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın seçkin komutanları artık mevcut değiller.
3) Gazze Şeridi'nden gelen örgütler
Hamas, bir yandan İzzeddin el-Kassam Tugayları ile siyasi büro arasında, diğer yandan hareketin yurtiçi ve yurtdışındaki kurumları arasında yaşanan bölünmelerle bağlantılı bir krizle karşı karşıya bulunuyor. Burada başıboş olan taraf veya taraflar ile Mısır'daki IŞİD unsurları arasında bir koordinasyon olması muhtemeldi. Nitekim örgütteki güvenlik biriminin yetkilisi olduğu düşünülen Ebu Menna'nın bir diğer tarafla gözlenen temaslar mevcut.
4) Kabileler içindeki unsurlar
Bazı kabilelere yönelik suçlamalar ve bu kabilelerden bazılarının terör unsurlarıyla olan ilişkileri dikkate alınmaksızın, 'Sina'daki sosyal haritanın içerisinden bazı teröristlere destek verilmesi' esas sorunu teşkil ediyor. Bununla birlikte bedevi bölgeler, yöneltilen bazı suçlamalara rağmen Mısır için güvenli bir sırtı temsil ediyor. Bundan dolayı örgütün unsurları ile Tarabin kabilesi üyeleri tarafından IŞİD yanlısı bir örgütlenmeye karşı kurulmuş olan Sina Kabileler Birliği arasında izleme faaliyetleri devam ediyor. Bazı örgüt unsurları, birliğin Tarabin kabilesinin önde gelen üyelerini hedef alan bir dizi saldırı düzenlediler.
Diğer yandan IŞİD ile İsrail arasındaki ilişki, dünyanın en gizemli ve belirsiz ilişkilerinden biridir. Her iki taraf bir dizi eksende kesişmektedir. Bazıları, IŞİD örgütünün işlediği suçlara rağmen İsrail'e henüz saldırmamış olmasını göz önünde bulundurarak taraflar arasında bir tür anlaşma olduğunu düşünüyor. Diğer bazı kimseler, örgütün sergilediği zayıflık durumunun İsrail ordusunun gücünden kaynaklandığını ifade ediyor.
5) Bölgesel taraflar
Sina'daki istikrarsızlık veya yeni Refah'ta birçok projeyi tamamlayan devlet planı doğrultusunda buranın yeniden imar edilmesi yönündeki çabalar İsrail'in çıkarınadır. Bu nedenle İsrail Başbakanı Netanyahu, Mısır ordusunun İsrail ile olan sınırlar boyunca konuşlandığı yönünde suçlamada bulundu. Geçtiğimiz aylar içinde binlerce terör unsuru Suriye ve Irak'tan, Libya'ya ve Sahra'nın güneyinde uzanan bölgelere geçti. Bu, Katar'ın oynadığı rolün aynısıdır. Çünkü Katar, Boko Haram ve diğer Afrika örgütlerinin yeni unsurlarını Libya'ya sevk ederek Libya'daki önceliklerini yeniden düzenliyor. Bundan amaç, Mısır'ı muhasara altına almak ve güvenlik ve stratejik çabalarını dağıtmaktır.
İsrail İç İstihbarat Servisi Şin-Bet, başlıca görevi Sina'da İsrail'e yönelik terör saldırılarını önlemek olan bir tugay oluşturdu. Bu tugayın büyüklüğü, Batı Şeria'daki Filistinlilere karşı faaliyet gösteren Şin-Bet tugayının büyüklüğüyle hemen hemen aynıdır.
Mossad Direktörü Yossi Kohen ve İsrail Ordusu Güney Bölgesi Komutanı Orgeneral Herzl Halevi, 8 Mart 2020'de iki taraf arasındaki koordinasyonu sağlamak ve bilgi alışverişinde bulunmak için Katar'ı ziyaret ettiler. Bu ziyaretin amacı, Gazze'yi Yeniden İmar Komitesi Başkanı Muhammed el-İmadi'nin siyasi düzeyde sorumluluğunu üstlendiği ortak işbirliği mekanizmaları geliştirmekti. Mossad Direktörü Kohen'in vizyonuna göre Hamas ve Gazze Şeridi'ndeki diğer bazı organizasyonlarda neler olup bittiğini izlemek için Katar ve İsrail arasındaki ilişkileri geliştirmek adına bir plan bulunuyor. Bu, İsrail ve Katar istihbarat unsurları için oldukça önemli bir husus olmakla birlikte bu operasyonun Mısır, İsrail ve Ürdün yönünde genişleyebileceği ihtimalini de beraberinde getiriyor.
Terörist unsurlar geçtiğimiz aylarda Sina'ya sızdılar. Bunun yanı sıra Suriye'nin Rakka kentinden kaçan IŞİD liderlerinin Sina'da oldukları görüldü.
Özel koşullar
Sina'da terör olgusunun önüne geçmek için odaklanabilecek bazı seçenekler var:
1) Askeri seçenek
Bu, yüksek maliyetine rağmen sürecek olan güvenlik seçeneğidir. Bu seçenek, bölgesel ve uluslararası bir planla mücadelenin esasını oluşturuyor. İsrail ve ABD'deki tanınmış çevrelerin bu şeytani planlarının arkasında, Sina'daki hareket alanlarını genişletmek ve güvenlik hedeflerini gerçekleştirmek arzusu var.
2) Ateşkes seçeneği
Bunun diğer anlamı, Sina'daki durumu belirli siyasi ve sosyal fikir birliği ile yönetmeye devam etmektir. Bu hususta silahların teslim edilmesi yönünde bir öneri bulunuyor. Mısır, Sina'da kapsamlı operasyonu gerçekleştirdikten sonra bu hususu dile getirdi. Müslüman Kardeşler başta olmak üzere terör örgütlerinin bir vizyonlarının bulunmaması dolayısıyla bu doğrultuda buluşulabilecek gerçek bir zemin yok. Nitekim Bir'u el-Abid bölgesindeki son operasyonun ardından Mısır devletinin kendi gücünü ve kapasitesini ispat etmesi ışığında halihazırda mevcut olan durum budur.
3) Geçiş seçeneği
Bu, Mısır devleti tarafından benimsenen geniş bir strateji ile birlikte durumu olduğu haliyle korumak ve tırmandırmamaktır. Bu maliyetli olmakla birlikte söz konusu olmayacak bir seçenektir. Çünkü böylece örgüt bu süreçte kapasitesini artırabilir ve herhangi bir güvenlik açığı durumunda bunu kullanabilir.
Sonuç
Her halükarda, Sina'da terörizme son verilmesinin ancak kapsamlı askeri harekâtla sağlanacağı gözden kaçırılmamalıdır. Özellikle Gazze Şeridi ile tampon bölge oluşturma çalışmaları devam ederken ve son zamanlarda alınan güvenlik önlemleri göz önünde bulundurulduğunda geniş kapsamlı askeri harekâtın maliyetli olacağı söylenebilir.
Asıl soru şudur: Sina'da tam güvenlik için gerekli koşullar nelerdir?
- Sınırları tamamen güvenceye almak için mevcut plana göre hareket edilmesi gerekiyor. Bu, Hamas'tan gelen unsurların, Gazze Şeridi'ndeki bazı terör örgütlerinin ve onların Sina'daki uzantılarının yarattığı tehditle yüzleşmek de dahil olmak üzere bu bağlamdaki mekanizmaların etkinleştirilmesini gerektiriyor. Ayrıca Müslüman Kardeşler'in uluslararası örgütlenmesi karşısında teyakkuzda olmak gerekiyor. Zira örgüt, Mısır güvenlik güçlerinin Sina'nın içindeki ölümcül üçgende teröre son vermesinden sonra silahlı cihat fikrini yeniden canlandırmaya çalışıyor.
- Mısır, İsrail ile olan güvenlik koordinasyonu ile barış antlaşması çerçevesinde Gazze Şeridi'nde neler olup bittiğine ve bunun Sina'daki uzantılarına ilişkin güncel verileri paylaşması için İsrail'i zorlamalıdır. Çünkü ancak bu şekilde güvenlik politikalarını ve prosedürlerini sürekli bir şekilde gözden geçirebilir.
- Sina içinde birden fazla ve çeşitli politikalar benimsemek faydalı olabilir. Bu bağlamda sadece kabile sistemi değil, aynı zamanda İsrail ile etkileşim ağları da göz önünde bulundurulabilir. Bu sistem, büyük Mısır devletinin bu konudaki kapasitesine bağlı olarak yeni temellere ve verilere ihtiyaç duyuyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Adem İpekyüz
