Çay hasatına sayılı günler kala, geçmiş yıllarda çay hasatı ve işlenmesinde çalışan göçmen işçilerin ve büyük şehirlerdeki onbinlerce üreticinin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle, bölgeye gelememesi, çay hasatının nasıl yapılacağı konusundaki belirsizliği giderek artırıyor.
Rize, Artvin, Giresun ve Trabzon valilerinin daha önce bölge dışındaki çay üreticilerinin 30 Nisan’a kadar izin alarak bölgeye gelebilecekleri yönündeki kararlarının 21 Nisan’da iptal edilmesi, yaş çay üreticisi tarafından tapkiyle karşılandı.
Daha önce izin alan üreticiler de dahil olmak üzere onbinlerce üretici bölgeye gelemedi.
Dört ilin valileri tarafından kamuoyuna yapılan açıklamada, “21.04.2020 tarihli ve çay üretimi yapılan illere il dışından bu amaçla seyahat izni verilmemesine ilişkin bakanlıklar takdiri ile alınan ve 4 il valisi imzası ile açıklanan karar üzerine kamuoyuna ek bilgi verilmesi ihtiyacı doğmuştur” denilerek daha önce yaş çay üreticilerinin 30 Nisan’a kadar kente gelebileceği yönündeki kararının hükümsüz kaldığı belirtilmişti.
Belirsizliğin sürmesi üzerine üreticiler, işçiler ve bölgedeki bazı belediyeler çeşitli açıklamalarla taleplerini ifade ederek, çay hasatının yapılabilmesi için farklı çözümleri alternatifleri geliştirmeye başladı.
Çay alanının farklı kurumları bir araya gelerek bir imza kampanyası başlattı ve taleplerini sıralayarak kamuoyundan destek istedi.
Üretici ve işçiler, ’Birlikte başaracağız’ vurgusuyla, caydaacilcozum.org ortak imza sayfasından paylaştıkları metinde, yaşadıkları sorunlarla ilgili 12 acil talep sıraladı.
Çay Üreticileri Temsilciliği, Çay Üreticileri Dayanışma Platformu, Çay Üreticileri Dayanışma Derneği, Derelerin Kardeşliği Platformu (DEKAP), DİSK Gıda İş Rize Temsilciğili, Tek Gıda İş Sendikası Doğu Karadeniz Bölge Temsilcilikleri ve Tüm-Köy-Sen’in ilk imzacı olduğu kampanyaya özellikle bölgeye ulaşamayan yaş çay üreticileri yüzlerce mesaj göndererek belirsizliğin ortadan kaldırılması çağrısında bulundu.
"Kampanya kısmen de olsa başarılı gitmektedir"
Kampanyanın çağrıcılarından Çay Üreticileri Temsilcisi Recep Memişoğlu, sürdürdükleri faaliyetlerle ilgili olarak "Genel olarak tarım ama özelde bölgemizin yakıcı sorunu çay, pandemi ile birlikte sorunları artarak devam ediyor. Bizim çay üreticileri ve temsilcileri olarak, bakanlığın almış olduğu karara karşı yürüttüğümüz kampanya sonuçlarını gösterdi” ifadelerini kullandı.
Memişoğlu, açıklamasına şöyle devam etti:
Önceden 4 ilde insan geçişkenliğine izin veren ve çiftçilerin il dışı izin belgelerini iptal eden bakanlık, daha sonra bunu tüm doğu ve orta Karadeniz'e yayması ve izin belgesi olanlara memleketlerine gitmelerine izin verilmesi aşağıdan yukarıya doğru yedikleri tazyikten kaynaklandığını düşünüyorum. Bu anlamda kampanya kısmen de olsa başarılı gitmektedir.
Bir diğer çağrıcı kurum olan Tüm-Köy Sen’in Başkanı Kamil Çavuşoğlu da çayın geçmişten gelen sorunlarının Kovid-19 salgını sebebiyle arttığını belirterek çay tarımı ile ilgili bütün kurumların bir araya gelerek taleplerini gündeme getirmelerinin sonucunda kazanım elde edeceklerini vurguladı.
Çay üreticileri her fırsatta taleplerini ve çözüm önerilerini gündeme getirmeye devam ederken, Rize Fındıklı Belediyesi ve Artvin Arhavi Belediyesi, üreticilerinin sorunlarının çözümü için harekete geçti.
Fındıklı Belediye Başkanı Ercüment Şahin Çervatoğlu, Fındıklı Ziraat Odası, Fındıklı Muhtarlar Derneği ve Fındıklı Kent Konseyi ile birlikte sürdürdükleri faaliyetleri anlattı.
“Meci karşılık beklemeden insanlık adına, doğamız yararına insanlığa hizmet etmektir”
Anlayışlarının sosyal toplumcu belediyecilik olduğunu ve halkın çözüm üretimi aşamasına katılımını önemsediklerini belirten Çervatoğlu, “Bu kapsamda tüm çalışmalarımızı meci (imece) anlayışıyla sürdürmekteyiz. meci karşılık beklemeden insanlık adına, doğamız yararına insanlığa hizmet etmektir” dedi.
Fındıklı Belediye Başkanı Ercüment Şahin Çervatoğlu, şöyle devam etti:
Yaşadığımız Kovid-19 salgınından dolayı gerek işçilikte gerekse yarıcı bulmada bölgemizde önemli sorunlar yaşanacağını öngörmekteyiz. Geçmişte atalarımızın yaptığı gibi tüm üreticilerimizin tarlalarında üretime katılmasını arzulamaktayız ancak tarımdan geçinemeyen toprak sahipleri özellikle kentlere göç etmektedir. Bu nedenle de çay hasadı için işçi veya yarıcı (ortakçı-ürünü toplayarak gelirin yarısını alan kişi) ihtiyacı doğmaktadır.
Tüm bunlara bir de salgın eklenince çay hasatının yapılabilmesi için neler yapmalıyız diye sürekli projeler üzerinde çalışmaya başladık. Ve Fındıklı Ziraat Odası, Fındıklı Muhtarlar Derneği Fındıklı Kent Konseyi ve Belediyemiz olarak aşağıdaki projeyi hayata geçirmek amacıyla yola çıktık.
"Çalışmak isteyenlere altı aylık iş olanağı sunacağız"
Çervatoğlu, “Bizler öncelikle kooperatif mantığı ve meci anlayışıyla çaylarımızın tarlada kalmamasını sağlamak için yola çıkıyoruz. Çalışmak isteyenlere çağrı yapmaya karar verdik. Bu proje ile mevsimlik işçi olarak çalışmak isteyenlere altı aylık iş olanağı sunacağız” diye konuştu.
"Öncelikle bu proje bir mevsimlik işçi pazarı değil" diyen Çervatoğlu, öyle devam etti:
Tam aksine ilçemizdeki işsiz genç, kadın, erkek yurttaşlarımıza altı aylığına istihdam olanağı sağlama ve çayın bahçede kalmasını önleme amacını taşımaktadır. Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun valilerimizin bu gün yapmış oldukları açıklamayla da dışardan işçi getirmeyerek il içinde sorunlarımıza çözüm üreteceğimiz karar altına alınmış, ayrıca Rize İl Hıfzısıhha kurulunun almış olduğu kararlar da bizleri içerde çözüm üretmeye sevk etmiştir.
Sistem nasıl işleyecek?
İşe ihtiyacı olanlar ve çay hasadını yapabilecek olanlar başvurularını gerçekleştirmesiyle, ilgili kurumlarla birlikte uzmanlardan oluşan bir komisyon aracılığıyla belirleme yapılacağını belirten Çervatoğlu, "Ondan sonra muhtarlarımız aracılığı ile üreticilere gidecek ve çaylarının kg birim fiyattan toplanmasını üstleneceğiz" diye konuştu.
"Bu planımızı vadi vadi gerçekleştirip verimimizi arttıracağız" diyen Çervatoğlu, şöyle devam etti:
Çalışanlarımız altı aylık çay sezonu boyunca maksimum üç ay çalışacaktır. Geri kalan ara aylarda kurumlarımızın çeşitli hizmetlerinde görevlendirilecek ve altı aylık mevsimlik çalışması tamamlanacaktır. Bu süreçte tüm sosyal hakları sağlanacaktır. Bölgemizde çay sektöründe tüm çay fabrikalarında da maksimum altı aylık mevsimlik işçilik mevcuttur. Bizler bunu hem tarlamıza sahip çıkarak hem de işsiz geçlerimize iş olanağı sunarak gerçekleştirmeyi hedeflemekteyiz.
“Şimdi meci zamanı. Var mısınız?”
Şimdi meci zamanı. Çayımız tarlada kalmasın! Çay sezonu açılıyor. Çay toplama zamanı geliyor. Çalışmak isteyen herkese iş var. Çağrımızdır. Altı ay mevsimlik çalışma ortamı yaratmak için yola çıktık. Hem çayımız tarlada kalmayacak hem işsizlik sorununa kısmı çözüm üreteceğiz. Var mısınız? İlgilenenleri başvuruya bekliyoruz.
"Hem çiftçimiz kazansın hem de işsiz gençlerimiz kazansın"
Meci çalışmalarının paydaşlarından Fındıklı Ziraat Odası Başkanı Mehmet Ali Özsoy ise, Fındıklı Belediye Başkanımız Ercüment Şahin Çervatoğlu öncülüğünde bir araya geldiklerini belirterek şunları söyledi:
İlçemizde çay tarımından başka bir geçim kaynağı olmayan çiftçilerimizin bir bölümü il dışında. Farklı iş sahalarında çalışarak yaşam mücadelesini vermekte olup çay sezonu geldiğinde memleketine gelip çayını toplamaktadır.
Bunun yanında kendi çayını kendi toplayamayan yaşlılarımız, memur olup şehir dışında olan vb. çiftçilerimizin çayları da yapıcılık(ortaklık) yöntemi ile toplanmaktadır.
Fakat bu kardeşlerimiz de doğal olarak sezonluk olan çay tarımı sonrası kendi memleketlerine gittiklerinden ve şimdi şehirler arası girişlerin yasaklanmasından dolayı tarif edilemez bir sıkıntı ile karşı karşıya kaldık. Yani toplanacak çay var ama toplayacak işçi yok.
"Diğer taraftan da yıllardır konuştuğumuz işsizlik sorunu var" diyen Özsoy, "İşte biz bu iki sorunu bir araya getirip üzerinde günlerce çalıştığımız bir projenin sonunda birbirini çözen iki sorunu yan yana getirdik" dedi.
Özsoy, şunları söyledi:
20'şer gün süren üç sürgün, toplamda 60 günlük sezonda 180 gün sigorta ve maaş ödeme garantisi vererek yola çıktık. Geçmiş yıllarda ilçemizde çay tarımında işçiye ödenen yevmiye bedeli 20 milyon TL’nin üstündedir, Gençlerimize buradan sesleniyorum gelin birlikte başaralım. Hem çiftçimiz kazansın hem de işsiz gençlerimiz kazansın.
"Çağrımız gençlerde karşılık buldu
Çay hasatının yapılabilmesi için çalışmalar sürdüren Arhavi Belediye Başkanı Vasfi Kurdoğlu da geldikleri aşamayı anlattı.
Daha önce çay tarımının aile ziraati olarak sürdürüldüğünü vurgulayan Kurdoğlu, son 20 senedir bu durumun değiştiğini ve artık hasatta işçi çalıştırıldığını ifade etti.
Kurdoğlu, gençlere bölgedeki gençlere bir çağrıda bulunduklarını belirterek, “Biz öncülük edelim dedik, araçlarını verelim, gençler kendi içlerinde gruplar oluştursun. İMECE şekliyle çaylarımızı toplayalım istedik. Hatta bunu Fındıklı Belediyemiz bir adım daha öteye götürdü. Fındıklı Belediye Başkanımız Ercüment Şahin Çervatoğlu ile de görüşerek Arhavi’de kendimiz için bir yol haritası oluşturacağız” dedi.
Kurdoğlu, gençlere yaptıkları çağrının olumlu karşılandığını söyleyerek, “Bu çağrı karşılık buldu, özellikle sosyal medyadan korkunç bir istek var. Kg başı ücret uygulayacağız, kg başına 1 TL vereceğiz” açıklamasında bulundu.
© The Independentturkish
