Tüm dünyada 3 milyondan fazla insana bulaşan koronavirüs salgını nedeniyle insanların evinden çıkmaması ve restoranların kapanması et sektörünü de etkiliyor.
Kişi başına yıllık ortalama 120 kilogram et ile tüketimin en yüksek olduğu ABD’de, sağlık önlemleri kapsamında mezbahaların da kapanmasıyla üretici, elindeki canlı hayvanları öldürme yoluna gidiyor.
Ülkenin domuz eti üretiminin üçte birini karşılayan Iowa eyaletinin Valisi Kim Reynolds, Trump yönetimine yazdığı mektupta hayvanların “ıskartaya çıkartılması” ve cesetlerin imha edilmesi için finansal destek istedi. Reynolds imzalı mektupta “Her hafta ‘işlenmeyen’ 700 bin domuz var. Bunların insani şekilde ötenaziye tâbi tutulması gerek” ifadesi yer aldı.
Aralarında Smithfield Foods, Cargill, JBS USA ve Tyson Foods’un da olduğu dünyanın en büyük et üreticisi şirketi yaklaşık 20 mezbahasındaki operasyonları nisan ayında durdurmuştu.
Milyonlarca hayvan öldürülecek
Tyson Foods’un Yönetim Kurulu Başkanı John Tyson, Reuters’a verdiği mülakatta, milyonlarca domuz, tavuk ve sığırın öldürüleceğini söyledi. Üretimi üçte bir düşen domuz eti durumdan en fazla etkilenen sektör. Çünkü sığır besiciliği açık alanda devam edebilirken, domuzlar kapalı alanda beslenip mezbahalara hazırlanıyor. Şayet çok fazla büyürlerse kendi kendilerini yaralayabiliyorlar. Yeni domuz yavruları gelmeden önce mevcutlarının çiftlikten dışarı çıkartılması gerekiyor.
Bazı canlı hayvan besicileri ise yavru domuzları bedavaya elden çıkarıyor. Emtia danışmanlığı şirketi Kerns & Associates’e göre bu, domuz yavrusu başına 38 dolar kayıp demek.
ABD Ulusal Domuz Eti Üreticileri Konseyi’nin verilerine göre hayvan başına 37 dolardan toplam 5 milyar dolarlık zarar oluşacak.
ABD Tarım Bakanlığı, cuma günü yaptığı açıklamada canlı hayvanlara pazar bulunması, ötenazi ve imha işlemleri için çiftçilere destek verecek “Ulusal Koordinasyon Merkezi” kurulacağını duyurdu. Bakanlık ayrıca 19 milyar dolarlık bir yardım paketi üzerinde çalışıldığını açıkladı.
Kanada da çiftlik hayvanlarını öldürme yolunu seçti
ABD’nin komşusu Kanada’da da benzer durum yaşanıyor. Kanada Domuz Eti Konseyi Rick Bergmann’a göre ABD’deki üretim zincirinin kırılmasıyla Kanada’daki yavru domuzların da değeri sıfıra indi. Sadece Quebec’te mezbaha için bekleyen domuzların sayısı 92 bin.
Haftada 125 yavru…
Reuters’a konuşan Iowalı çiftçi Al Van Beek, mevcut gelişmiş domuzlarını satamadığı için dünyaya gelmesini beklediği 7 bin 500 domuz yavrusunu nereye koyacağını bilemediğini söyledi. Van Beek, çalışanlarına, gebe domuzların düşük yapması için hayvanlara enjeksiyon yapılması talimatı verdiğini söyledi.
Çiftliği Rock Valley kentinde yer alan Van Beek, domuzlarından birinin, mezbahaya gönderilemediğinden, haddiden fazla büyüdüğünü ve ayağını kırdığını söyledi. ABD’li çiftçi, hâlâ açık olan mezbahalara götürmek için ise normalde ödediğinden dört kat daha fazla maliyete katlandığını belirtiyor.
Yeni doğan domuzların yüzde 5’ini (Haftada 125 yavru) öldürmek zorunda kaldıklarını söyleyen diğer bir Iowalı çiftçi Dean Meyer ise bu sayının artabileceğini, ölü bedenlerin ise gübreye dönüştürülebileceğini söyledi.
Tavuklara “gaz odası”
Merkezi Wisconsin eyaletinde yer alan ve restoranlara ve yemek şirketlerine yumurta akı tedariği yapan Daybreak Foods, bazı tavuk çiftliklerinde kuluçkaya yatan hayvanların kümeslerine karbondioksit vermeye başladı.
Beraber çalıştığı çiftçilere hayvanları beslesinler diye ücret ödeyen şirket, topladığı yumurtaları Minnesota’da işletiyordu. Ancak Cargill’in tesislerini kapatmasıyla bu operasyon da durdu.
Besicilik anlaşmasıyla çalıştığı 14,5 milyon tavuğa sahip Daybreak Foods’un CEO’su William Rehm, vites değiştirdiklerini, süpermarketlere yumurta sattıklarını ancak yumurtaların muhafaza edildiği kartonların sayısında da sıkıntı yaşadıklarını söyledi.
Çiftlik hayvancılığı fiyatları düşerken süpermarketlerdeki et ve yumurta fiyatları da yükseliyor. Yumurtanın perakende fiyatı geçen seneye göre yüzde 40 yükseldi. Tavuk eti yüzde 5,4, dana eti yüzde 5,8 ve domuz eti yüzde 6,6 pahalılaştı.
Independent Türkçe, Reuters
