Kovid-19 pandemisi devam ederken tarım ve hayvancılık ürünleri (yaş sebze ve meyve dahil), ve süs çiçeklerinin (lale dahil) ekimi/yetiştirilmesi, hasadı, pazarlaması, tüketimi konusunda endişeye kapılan üreticiler, pazarlamacılar, bakkallar, pazarcılar, marketler, süpermarketler, tüketiciler ve ihracatçılar; ciddi gıda pandemisi ve atık pandemisi endişesi içindeler.
Önümüz ilkbahar ve yaz mevsimlik çeşitli meyve, sebze ve çiçekleri hasat etme zamanı.
Bunlar, kimler tarafından nasıl hasat edilecek?
BM gıda kuruluşu, koronavirüs pandemisi sürecinde ulusal hükümetleri tarafından alınan korumacı önlemlerin dünya çapında gıda kıtlığına neden olabileceği konusunda uyardı.
Tarım ve hayvancılık ürünler için olabilecek en kötü şey, hükümetlerin gıda akışını kısıtlamasıdır.
Gıda ticareti kısıtlamasına karşı alınacak önlemlerin verimsiz olacağı belirtilmektedir.
Şimdi kısıtlama veya ticaret engelleri koyma zamanı değil. Şimdi dünyadaki gıda akışını koruma ve geliştirme zamanıdır.
Koronavirüs pandemisi işgücünü etkiliyor ve lojistik problemlere çözümler çok önemli hale geliyor.
Çalışanların işlerini yapmaya devam edebilmesi için yeni politikaların uygulamaya konması gerekiyor. İnsanlar korunmalı, ama çalışmalara devam edebilmeli.
Büyük ülkeler, gıda hareketini sürdürebilir hale getirmek için yeni politikalar devreye sokuyorlar.
Hükümetlerin oynayabileceği en önemli rol, gıda tedarik zincirini çalışır durumda tutmak, yeterli işçi olmasını sağlamak için müdahale etmek ve küresel gıda pazarlarını paniklemekten korumak olmalıdır.
Meyve ve sebze üretimi, hasadı ve paketlemesi çok emek yoğun işlemdir.
Eğer işgücü tehdit edilirse ve çalışanlar hareket edemezse o zaman çok büyük sorunlar olur.
Kovid-19 pandemisi sürecinde işgücü kısıtlanmamalı, üretim için süreç canlı tutulmalı ve insanların temel gıdalara ulaşımı kolaylaştırılmalı.
Dünya’da birçok ülkede, gıda güvenliğinde özellikle hasat mevsimiyle birlikte çiftçiler, meyve ve sebze toplamaya yetecek kadar çalışanların olmadığı konusunda hükümetleri uyarmaktadır.
AB ülkeleri, ABD ve Türkiye’de tarım ve hayvancılık üretimi, büyük ölçüde farklı şehirlerden ve hatta ülkelerden getirilen mevsimlik işçilerle yapılmaktadır.
Kovid-19 pandemisi sürecinde mevsimlik işçi temini nasıl yapılacağı ciddi sorunlardan biridir.
Almanya, çilek ve kuşkonmaz gibi mevsimlik ürünleri hasat etmek için Bulgaristan ve Romanya'dan, önceki yıllarda, yaklaşık 40 bin mevsimlik işçi getiriyordu.
AB ülkelerinde normal yıllarda yurtdışından işe alınan 60 bin mevsimlik işçinin gelmesinin önlenmesi durumunda, bir tahmine göre 80 bine ulaşabilecek mevsimli işçi eksikliği ciddi darboğazlar oluşturabilir.
Avrupa’da tarım ve hayvancılık üreticileri, işgücü boşluklarını doldurmasına izin vermek için AB çapında seyahat yasaklarının hafifletilmesi talep etmektedirler.
AB Komisyonu, üye ülkeleri daha kısa sınır geçişleriyle “yeşil şeritler” boyunca tarım ve hayvancılık ürünlerin serbest yük akışını sağlamaya çağırdı.
Türkiye’de tarım ve hayvancılık ürünleri (yaş sebze, meyve ve süt dahil) ve süs çiçekleri üreticileri, hasat için farklı şehirlerden mevsimlik işçi getirmektedir.
Kovid-19 pandemisi sürecinde mevsimlik işçi temini, doğru yere güvenli ulaşımları, barınma yerleri, ürünlerin hasadı ve paketlenmesi çalışma ortamları için gerekli önlemler acilen alınmalı ve altyapılar oluşturulmalı.
Kovid-19 önlemeleri alınmış mevsimlik işçiler yoksa tarım ve hayvancılık ürünlerin üretimi ve hasatı tarlada/çiftlikte kalır ve israf olur.
Mevsimlik işçilerin şehirlerarası transferi, barınma ve çalışma ortamları iş sağlığı/güvenliğine ve koronavirüs pandemisi kurallarına uygun ve pratik yapılmalı; bu konuda kılavuz rehberler hazırlanmalı.
Kovid-19 pandemisi yüzünden ülkelerarası ve şehirlerarası seyahat yasaklamasının olduğu bu dönemde tarım ve hayvancılık ürünleri (yaş sebze, meyve ve süt dahil) ve süs çiçeklerin iç pazarda satışı ve ihracatı nasıl yapılacak?
Ülkeler, kendi ülkeleri için Kovid-19 pandemi esaslarına uygun bir dizi önemler alıyor ve bunu geliştiriyor.
Tarım ve hayvancılık ürünlerinin ihracatının ve ithalatının nasıl yapılacağı ilgili paydaşlarla birlikte ortaya konmalı.
Hollanda’nın en büyük ihracat kalemlerinden biri lale gibi çiçeklerdir. Yıllık 6 milyar avro değerinde lale gibi çiçekleri ihraç edilmektedir.
Lale, mart ayında çiçek açmaya başlar. Lale mevsimi genellikle yaklaşık sekiz hafta sürer.
Kovid-19 pandemesi yüzünden lale gibi çiçekler, Hollanda üreticilerinin elinde kaldı ve pazardaki kaybın yüzde 85 olduğu tahmin edilmektedir.
İnsanlara "Evde kal" denmesi ve dışarı çıktığında 1,5 metre sosyal mesafeyi koruması, Dünya Kadınlar Günü, Paskalya ve Anneler Günü gibi kutlamaların yeterli ölçüde yapılmaması ve ülkelerin ihracat kısıtlamaları, lale gibi çiçeklerin satışlarını ve tüketimlerini negatif etkilemiştir.
Koronavirüs pandemisi Hollanda çiçek endüstrisi için bir felaket oldu.
Çiçek endüstrisinin haftalık cirosu normalden yüzde 60 ila yüzde70 daha düşük ve toplam kayıpların 2 milyar eurodan fazla olduğu tahmin ediliyor.
Hollanda, çiçek soğanının yüzde 77’ini üretmektedir.
Hollanda, lale ihracatı örneği, Kovid-19 pandemisi döneminde, üretimden tüketime zincirinnin doğru kurulması gerektiğini gösterdi.
Hollanda’da geçen ay 140 milyon lale sapı dahil olmak üzere yaklaşık 400 milyon çiçek çöpe atıldı.
Avrupa'da koronavirüs nedeniyle çiçeklere talep yok.
Kovid-19 pandemisinden dolayı belediyelerin yeterince park bahçeleri çiçeklendirmemesi, çiçekçiler ve bahçe dükkanları gibi küçük dükkanlar gibi yerlerde müşterilerin birbirlerinden en az 1,5 metre sosyal mesafeyi koruması gibi etkiler çiçekçilik endüstrisini negatif etkilemektedir.
Kovid-19 pandemisi yüzünden Türkiye’de süs çiçekleri üreticilerinin zararının BİR MİLYAR TL'nin üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.
Üreticiler, elindeki ürünü çıkarmak için maliyetin altında vermek istiyor; ama satışlar hiç yok.
ABD’de, milyarlarca dolar değerinde sarsıcı miktarda taze ürün, koronavirüs pandemisi nedeniyle imha edilmekte veya çöp olmaktadır.
Meyve ve sebzelerin, süs çiçeklerin kısa raf ömrü nedeniyle, tarlalardan tüketiciye hızlı bir şekilde ulaşması gerekiyor.
Çiftçilerin ürünlerinin tarlada çürümesi ve çiftlikte sütlerin kanalizasyona dökülmesi ülkeleri endişeye sevk etmektedir.
Dünyada birçok ülkenin ürettiği tarım ve hayvancılık ürünleri, genellikle dünya çapında satılmaktadır.
Ülkelerarası sınır kapılarının kapatılması ihracat ve ithalatı ciddi oranda kısıtlamaktadır.
Ancak Kovid-19 pandemisi, küresel tedarik zincirini zayıflatmış; kargo gemileri yelken açamıyor, frigo kasalı kamyon ve tırlar taşıma yapamıyor ve yiyecekler çöp oluyor.
Ülkelerin sınırlarını kapatmaları ve sokağa çıkma yasağı, pirinç ve buğday gibi temel gıdalar bile yakın gelecekte ihracatı ve ithalatı yetersiz kılabilir.
- Kafelerin, pastanelerin, lokantaların, restoranların, otellerin, işletmelerin, üniversitelerin, yurtların ve okulların kapatılması,
- Havayollarının ve kampusların kapatılması,
- Turizmde hareketsizliğin olması,
- Stadyumların ve tema parklarının kapatılması,
- Talep darlığından dolayı çoğu hazır yemek hazırlama tesislerinin kapanması,
- Aşevlerinin kapatılması,
- Pazar yerlerinde sosyal mesafenin 1,5 m ve maske takma zorunluluğu olması,
Tarım ve hayvancılık ürünleri tüketimini negatif etkilemektedir.
Kovid-19 pandemisi nedeni ile tarım ve hayvancılık üreticileri, ürünlerinin yüzde 50’den fazlasının alıcısız kalmasına neden olduğunu ifade etmektedirler.
Çukurova havzasından Rusya, Suriye, İran ve Irak'a ihracatın durması ve ürünlerin iç piyasada kalması, fiyatlar yüzde 60 ila yüzde 70 oranında düşürmüştür.
Ürünler iç piyasada kalınca, Adana'daki halde soğan ve patatesin kilosu 1 TL'ye, limon 3,5 TL'ye, biber 4 TL'ye, salatalık ve domates ise 1 TL'ye kadar düşmüştür.
Global ölçekte Kovid-19 pandemisinden en çok etkilenen sektörlerin başında turizm gelmektedir.
Yıllık ekonomik büyüklüğü 1,7 trilyon dolar olan sektörün bu yılki kaybının en az 1 trilyon dolar olacağı tahmin edilmektedir.
Kovid-19 pandemisi sonrası turizmde bazı alışkanlıklar değişecek, eskiye dönüşün vakit alacak, sakin tatil tercih edilecek ve insanlar uzunca süre sosyal mesafe uygulamasına dikkat edilecek.
Koronavirüs pandemisi nedeniyle okulların, otellerin, tema parkların, aşevlerin, hazır yemek tesislerinin, havaalanlarının ve restoranların kapatılması, ülke çapında çiftçilerin ellerinde aşırı ürün yığılması sorunu oluşturdu.
Çiftçilerin ürün dağıtım (pazarlama) kanalları tıkalı olduğu için;
- Tavuk çiftliklerinde tavuklar, yumurtalamaya devam etmektedir. Tüketim daralması devam ettiği için ABD’de sadece bir tavuk çiftliği üretici her hafta 750 bin adet yumurtasını parçalayarak çöpe atmakta veya hayvan yemi üretim tesisine vermektedir.
- İnekler, süt üretmeye devam ediyor. Amerika Süt Çiftçileri Birliği'nin açıklamasına göre çiftçiler, her gün 3,7 milyon galon (14 milyon litre) sütü kanalizasyona veya lagunlara döktüğü tahmin edilmektedir.
Okullar, kafeler ve pastaneler gibi büyük süt ürünleri tüketicileri yok oldu.
Uluslararası Süt Gıdaları Birliği'ne göre, ABD’de süt arzının yaklaşık yüzde 5'i günlük olarak dökülüyor ve önümüzdeki birkaç ay içinde pandeminin uzatılması durumunda bu miktarın iki katına çıkması bekleniyor.
Bir süt ineğinin memesini, içme suyu musluğu gibi kapatamazsınız.
Wisconsin ve Ohio'da çiftçiler, binlerce litre taze sütü kanalizasyona veya lagonlara döküyorlar.
İngiltere’de haftada yaklaşık beş milyon litre süt risk altında olduğu belirtiliyor.
Yalnızca ABD'de on milyonlarca pound (1 pound = 0,45359 kg) yiyecek imha ediliyor.
Çiftçiler, ürünlerinin bir kısmını hayır kurumlarına ve gıda bankalarına bağışlamayı başarmış olsa dahi kısa raf ömrü bir sorun olduğu kadar, tüm ürünleri depolamak için yeterli depolama alanları bulunmamaktadır. Ayrıca, hali hazırda mücadele eden çiftçilerin ürünleri taşıması da ek bir maliyettir.
Nisan ayında Kaliforniya, Holtville'deki koronavirüsünün patlak vermesi ile restoran pazarının kaybolması nedeniyle toplanmaya hazır marullar tarlada kaldı ve tarlaları sürülmeye başlandı.
Kaliforniya Salinas Vadisi'ndeki marul-ülkenin marul mahsulünün kabaca yüzde 70'i kadar büyüyen “salata kasesini” özellikle sert bir şekilde vurdu (düştü).
Ve tarlalarda tarım işçilerini güvenli ve sosyal olarak uzak tutma çabaları daha yavaş hasat anlamına gelmektedir.
Kovid-19 pandemisi öncesi, Cleveland'daki Dairymens işleme tesisi her gün Starbucks için yaklaşık 13 bin 500 galon (1 galon= 3,7854 L) süt üretecekti.
Şimdi Starbucks, siparişi her üç günde 4 bin 500 galona düşürdü.
Tavuklar yumurtalamayı ve inekler süt vermeyi bırakmıyor.
Kovid-19 pandemisi taze yaş sebze ve meyvelerin çöp olacağına dair korkunç bir ironi var.
Idaho’da bir çiftçi, 1 milyon pound soğanı gömmek için büyük hendekler kazdı.
Tüketilmeyen soğanları gömmek için hendekler hazırlandı.
ABD Güney Florida ve Georgia’daki bir çiftlik sahibi, mükemmel olgunlaşmış milyonlarca kilogram yeşil fasulye ve lahana tarlalarını traktörlerle çapraz keserek sürdüğünü ve tarlada imha edilmek zorunda kaldığını söyledi. Bu yürek yıkıcı ekonomik bir olaydır.
Ulusal Sürdürülebilir Tarım Koalisyonu raporuna göre, etki yalnızca mart-mayıs ayları arasında çiftçilerin kayıpları 1,32 milyar dolara kadar çıkabilir.
Kovid-19 pandemisi küresel bir sorundur.
Hollanda'da, restoranlar kapandığı ve artık patates kızartması yapılmadığı için bir milyon ton patates satılamadı ve tarlada/depoda kaldı.
Kovid-19 pandemisi nedeni ile ABD ve AB ülkelerinde tarım ve hayvancılık ürünlerinin pazarlanamaması nedeni ile atık miktarı sarsıcı şekilde artmaktadır.
İnsanlar, pazaryerine daha az gitmektedir. Pazarcıların satışları düşmektedir.
Gıda hizmeti endüstrisi kapalı kalırsa, gıda mahsullerinin imha edilmesi gerekebilir.
Çiftçiler, "Bahçelerimizi ilkbahar hasadı ve yaz/sonbahar üretimi için hazırlamazsak, süpermarketlerde ve pazarlarda gıda ürünleri bulunamaz ve bu da fiyatların artmasına neden olabilir" demektedir.
Kaliforniya ve New York'taki en büyük müşterisi olan restoran endüstrisinin kapanmasından sonra çiftçiler, soğanları 50 kiloluk çuvallarda bakkallar/marketler/süpermarketlerde satılabilecek daha küçük torbalarla yeniden dağıtmaya başladı.
Ayrıca bazıları soğanları soğuk hava depolarında dondurmaya başladı. Ancak soğuk hava depolama tesisleri kapasitesi sınırlı.
ABD'de kademeli bir düşüş yaşayan portakal suyu satışlarının, geçtiğimiz yılın rakamlarına göre yüzde 38 arttığı tespit edilmiştir.
Kovid-19 pandemisi sürecinde, gıda sıkıntısı olmaması için üreticiden tüketiciye güvenli ve sürdürülebilir gıda zincirinin oluşturulması hususunda yeni yol haritaları geliştirilmeli ve uygulamaya konmalı.
Tarım Bakanlığı, gıda tedarik zincirinin esnek kalmasını sağlamak için üreticiler, pazarlamacılar, ihracatçılar ve ithalatçılar gibi gıda endüstrisi temsilcileriyle düzenli iletişim halinde olmalı.
Belediyeler, üreticiden tüketiciye güvenli tarım ve hayvancılık ürünlerinin ulaştırılması için üreticiler, hal yönetimleri, pazarcılar, marketler ve manavlarla yeni gıda temini yol haritası geliştirmeli.
Güvenli yol haritası herkes için güvenli ve faydalı olmalı.
Üreticiler, pazarcılar, marketler, süpermarketler, üreticiden tüketiciye gıda üretim kargo sistemini geliştirmeli.
Tarım ve hayvancılık üreticileri, doğrudan tüketici ile iletişim kuracağı ve ürünlerini pazarlayacağı güvenli ve sürdürülebilir kargo sistemi altyapısını geliştirmeli ve uygulamaya koymalı.
Önümüzdeki günlerde, taze fasulye, patlıcan, biber, domates, şeftali, üzüm, karpuz, kiraz, kavun ve benzeri gibi iş yoğun tarımsal ürünlerin toplanması ve paketlenmesi için yeni çözüm yolları geliştirilmeli.
Belediyeler, üreticiler, marketler, süpermarketler ve pazarcılar tarım ve hayvancılık ürünlerinin Kovid-19 pandemi sürecinde zarar görmesi önlemek için sürdürülebilir soğuk hava depolama sistemi güçlendirilmeli ve geliştirilmeli.
Belediyeler ve çiftçiler, kolay bozulabilen gıdaları ihtiyaç sahiplerine, gıda bankalarına ve hayır kurumlarına bağışlama zinciri programları geliştirmeli.
Doğrudan tüketiciye paketleme ile hizmetler veren çiftçiler için Kovid-19 pandemisi dönemi, bir nimet olduğu belirtilmektedir.
Pazarcılar, internet ve telefon üzerinden gıda siparişleri alıp oluşturacakları kurye sistemi (veya mevcut kuryelerle) evlere ve işyerlerine dağıtım sistemi geliştirebilir.
Üreticiler, ürünlerini birlikte pazarlayacağı ve tüketiciye ulaştıracağı yeni ve akıllı sistemler geliştirmeli.
Restoranlar, yemeklerini tüketiciye kolayca ulaştıracağı yeni sistemler geliştirmeli.
Kovid-19 pandemisi sürecinde ilgili Bakanlık, gıdaların güvenli üretimi, şehirlerarası ve uluslararası taşınması, pazarlanması ve satışı yanında mevsimlik işçilerin transferi, konaklaması ile ilgili salgınla uyumlu altyapılar oluştururken üreticiler ve tüketicilerle açık ve şeffaf şekilde paylaşılmalı, üreticiye, pazarlamacıya ve tüketiciye güven verilmeli.
Bireyler, gıda israfından kaçınmak için mümkünse en fazla iki haftalık gıda satın almayı planlamalı ve gıda israfından kaçınmalı.
Ev işçilerini gıda israfını önlemek için herhangi bir işgücü açığı kapatmaya teşvik etmek amacıyla İngiltere'de 'Ulusu Besle' kampanyası başlatıldı.
Gıdaları atmayın, ihtiyaç sahiplerine bağışlayın, gibi yardımlaşma devri başlatılmalı.
Ulaşım kısıtlamaları, gübre, veteriner ilaçları ve diğer tarımsal girdilerin tedarikini büyük ölçüde etkileyebilir.
Bu tedariklerin temininde ve taşınmasında kısıtlamalar olmamalı.
Politika yapıcılar, darboğazları tespit etmek ve bunları düzeltmenin yollarını bulmak için gecikmeden gıda endüstrisi ve çiftçi temsilcilerini bir araya getirmeli.
Gıda fiyatları, tüketim ve stoklarla ilgili küresel bilgilerin geniş çapta ve gerçek zamanlı olarak akmasını sağlayacak sistemlerin uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir.
Gıda bulunabilirliği konusundaki belirsizlik, küresel pazarda bir sıkıntı yaratarak bir ihracat kısıtlamaları dalgası yaratabilir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
