Financial Times’tan Laura Pitel’e konuşan Türkiye Varlık Fonu (TVF) Genel Müdürü Zafer Sönmez, bünyesinde 15 şirket bulunan, 33 milyar dolar değerindeki TVF ile ilgili soruları yanıtladı. 

Zafer Dönmez, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın Yönetim Kurulu Başkanvekilliğini yaptığı şirkete yönelik “aile şirketi gibi yönetiliyor” eleştirilerini reddetti. 

Financial Times’tan Laura Pitel’e konuşan Sönmez, “Her varlık fonu politik bir hayvandır” dedi ve ekledi: 

Singapur'un başbakanı tarafından yönetilen devlet varlık fonunun (Government of Singapore Investment Corporation/GIC) siyasi ilişkilerinin olmadığını söyleyebilir misiniz? Ya da Suudi Arabistan’ın veliaht prensi Muhammed bin Salman’ın başında olduğu Kamu Yatırım Fonu’nun politik bağlantısı yok diyebilir miyiz? 

2018’de göreve getirilen Sönmez, yönetim kurulunun en aktif üyesi olarak Berat Albayrak ile her gün görüştüklerini ve kendisinin son gelişmelerden haberdar edildiğini söyledi. Sönmez, Erdoğan için ise “Her şeyin farkında” değerlendirmesini yaptı. 

Fonun kararlı bir siyasi anlayışa ihtiyacı olduğunu söyleyen Zafer Sönmez, endişelere “yönetim, şeffaflık ve hesap verilebilirlik”le yanıt verilebileceğini aktardı. 

45 yaşındaki yönetici, TVF’nin varlıklarını 2023’e kadar 100 milyar dolara çıkararak üçe katlamayı ve 5 ila 10 yılda da devlete sürekli kâr payı verebilecek bir yapıya dönüşmeyi hedeflediklerini söyledi. 

Zafer Sönmez, “Kanal İstanbul gibi uzun vadeli ve yüksek sermayeli altyapı projeleri ile enerji projelerine finansman sağlamak üzere proje fonları oluşturulmasını” öngören yasa teklifinin meclis Başkanlığı’na sunulmasıyla ilgili de değerlendirmede bulundu. 

Yasadaki değişikliğin “teknik bir detay” olduğunu vurgulayan TVF Genel Müdürü, Kanal İstanbul projesinin finansmanına dahil olup olmayacakları ile ilgili “listemizde yok” dedi ve ekledi: 

Varlık Fonu, Türk hükümetinin stratejik hedef olarak gördüğü her şeyi araştıracaktır. Yatırım yapılıp yapılmayacağına karar vermek için fizibilite ve maliyetine bakılacaktır.

Zafer Sönmez, cari açığın azaltılması için petrokimya, madencilik ve kömüre yatırım yapmak, Türkiye’nin sermaye piyasalarını geliştirmek, start-up ekosistemindeki boşlukları doldurmak için girişimcileri desteklemek istediklerini söyledi.

Gelirlerin çoğu Milli Piyango ve şans oyunlarından 

15 Temmuz darbe girişiminin ardından 26 Ağustos 2016’da kurulan Varlık Fonu bünyesinde, Türk Hava Yolları’nın yüzde 49 hissesi, Türk Telekom’un yüzde 6,68 hissesi, Halkbank’ın yüzde 51,1 hissesi, Ziraat Bankası’nın sermayesindeki Hazine’ye ait hisselerin tamamı bulunuyor. 

Bunların yanı sıra Türkiye Petrolleri, BOTAŞ, PTT, Türksat, Borsa İstanbul, TCDD, Eti Maden ve ÇAYKUR’un tamamı Varlık Fonu’nda. 

Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, geçen hafta yaptığı açıklamada Türkiye Varlık Fonu'na yabancı ve yerel para cinsinden uzun vadeli kredi notu olarak BB- vermişti. Uzun vadeli kredi notlarının görünümlerini ise 'durağan' seviyesinde belirlemişti.  

Önemli altyapı projelerini fonlamak amacıyla kurulan Varlık Fonu’nun gelirinin çoğu lisanslarına 49 yıl süreyle sahip olduğu at yarışlarından ve Piyango, Hemen-Kazan, Sayısal Loto, Şans Topu, On Numara ve Süper Loto gibi oyunlarından sağlanıyor. 

Fonun, yabancı yatırımcıyı çekerek 2023’e kadar yılda 10 milyar dolar yatırıma ulaşması hedefleniyor. 

Türkiye’nin bir petrol ve doğal gaz ülkesi olmaması nedeniyle TVF, dünyanın en büyük varlık fonları Norveç, Suudi Arabistan ve Katar gibi ülkelerle yarışacak seviyede değil. 

Zafer Sönmez’in “Asya tipi varlık destekli kalkınma fonu” diyerek tanımladığı TVF, çalışma şekli, Singapurlu yatırım şirketi Temasek ya da Malezyalı emeklilik fonu Khazanah Nasional’a benziyor. 

Sönmez, 2012’den 2018’ye kadar Khazanah Nasional’de görev yapmış, 2017-2018 arası Türkiye, Orta Doğu, Orta Asya ve Doğu Avrupa ve Kuzey Afrika yatırımlarından sorumlu isimdi. 


Independent Türkçe, FT